ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗ

Γιά ποιό λόγο ἐμφανίσθηκε ὁ Πα­ρά­κλη­τος μέ τό σχῆμα τῶν γλωσ­σῶν;

Γιά νά φανερώσει τήν ὑποστατική του ἕνωση μέ τόν Λόγο τοῦ Θεοῦ· δέν ὑπάρχει στενότερη συγγένεια ἀπ᾿ αὐτή πού συνδέει τή γλώσσα μέ τό λόγο.

Ἐπίσης, γιά νά προβάλει τή χάρη τοῦ κηρύγματος· ὁ κατά Χριστόν δι­δάσκαλος εἶναι ἀνάγκη νά ἔχει γλώσσα ἁγιασμένη ἀπό τή θεία χάρη.

Γιατί ὅμως μέ πύρινες γλῶσσες;

Διότι τό ἅγιο Πνεῦμα εἶναι ὁμο­ού­σιο μέ τόν Πατέρα καί τόν Υἱό. Κι εἶναι πραγματικά ὁ Θεός μας φω­τιά, «πῦρ κα­τα­ναλίσκον» (Δε 4,24).

Ἀλλά καί ἐξαιτίας τῆς δι­πλῆς ἐνέργειας τοῦ ἀ­πο­στολικοῦ κη­­ρύγμα­τος· μπο­ρεῖ νά εὐ­ερ­γε­τεῖ καί συ­ν­ά­μα νά τι­μω­ρεῖ. Ὅ­­πως ἡ φω­τιά ἔχει τήν ἰ­διό­τη­τα καί νά φω­τί­ζει καί νά κα­­τα­φλέ­γει, ἔ­τσι καί ὁ λόγος τῆς κα­τά Χρι­στόν δι­δασκα­λί­ας φω­τί­ζει αὐ­τούς πού ὑ­πα­­­κοῦν, ἐνῶ πα­­­ρα­δίδει σέ φω­τιά καί αἰ­ώ­νια κό­λα­ση ὅ­σους ἀ­πει­θοῦν.

Δέν εἶπε βέ­βαια «γλῶσ­σαι πυ­ρός» ἀλλ᾿ «ὡσεί πυρός».

Δέν πρέπει νά θεωρηθεῖ ἡ φωτιά ἐκείνη αἰσθητή καί ὑλική, ἀλλά ὡς ἔν­δει­ξη τῆς φανέρωσης τοῦ ἁγίου Πνεύ­ματος.

Γιά ποιό λόγο, τέλος, φάνηκαν οἱ γλῶσσες νά μοιράζονται σ᾿ αὐτούς;

Ἐπειδή μόνο στόν Χριστό, πού ἦλθε κι αὐτός ἀπό τόν οὐρανό, δόθηκε δίχως μέτρο τό Πνεῦμα ἀπό τόν Πατέρα. Πραγματικά, Ἐκεῖνος καί με­­τά τήν ἐνανθρώπηση εἶχε ὁλόκληρη τή θεία δύναμη καί ἐνέργεια. Σέ κα­νέ­ναν ἄλλο δέν μπο­ρεῖ νά χωρέσει ὅλη ἡ χάρη τοῦ Πνεύ­μα­τος. Δια­φο­ρετι­κά χα­ρί­σματα μοι­­ρά­ζο­ν­ται στόν κα­θένα, γιά νά μή θε­ω­ρή­σει κα­νείς ὡς φύ­ση τή χάρη πού δίνεται ἀ­πό τό ἅ­γιο Πνεῦ­μα στούς ἁγίους.

Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, Εἰς τό ἅγιον Πνεῦμα 24· ΕΠΕ 10,106-10­8­.

Μετάφραση Βασ. Τάτση

  Στή μεγάλη αἴθουσα τῶν ἀνακτόρων μπῆκε ὁ Κωνσταντίνος μαζί μέ τή συνοδία του, πού δέν ἀποτελοῦνταν αὐτή τή φορά ἀπό τούς γνωστούς ὁπλίτες καί δορυφόρους, ἀλλά μόνο ἀπό πιστούς του φίλους. Ντυμένος τή λαμπρή χρυσοΰφαντη πορφύρα του, τή στολισμένη μέ τά πολύτιμα πετράδια, ἔμοιαζε, κατά τόν ἱστορικό Εὐσέβιο, μέ οὐράνιο ἄγγελο. Ὁ τρόπος πού βάδιζε, οἱ κινήσεις καί τό βλέμμα του φανέρωναν τήν εὐλάβεια τῆς ψυχῆς του καί τόν θεῖο φόβο πού εἶχε φυτεύσει βαθιά μέσα του ἡ ἁγία του μητέρα.
  Κάθισε στόν μεγαλόπρεπο θρόνο του. Ὁ Εὐσέβιος Παμφίλου προσφώνησε τόν αὐτοκράτορα ἀναπέμποντας γι’ αὐτόν εὐχαριστήριο ὕμνο στόν Θεό. Ἀκολούθησε σιγή. Ὁ Κωνσταντίνος ἔπειτα πῆρε τό λόγο: «Εὐχαριστῶ τόν Θεό πού βλέπω τή σύναξή σας αὐτή, σεβάσμιοι ἀρχιερεῖς. Ξεπέρασε ὁ Κύριος κάθε προσδοκία μου, καθώς συγκέντρωσε στόν ἴδιο τόπο τόσους ἱερουργούς τῶν μυστηρίων του. Ἐπιθυμία μου εἶναι νά σᾶς δῶ ὁμόφρονες. Διότι θεωρῶ ὡς τό μεγαλύτερο κακό τίς διχοστασίες μέσα στήν Ἐκκλησία. Πολύ λυπήθηκε ἡ ψυχή μου, ὅταν πληροφορήθηκα ὅτι ὑπάρχει διαμάχη ἀνάμεσα στούς λειτουργούς τοῦ Θεοῦ, στούς ἀγγελιοφόρους τῆς εἰρήνης. Γι’ αὐτό, λοιπόν, σκέφτηκα νά συγκροτηθεῖ αὐτή ἡ ἱερή σύνοδος. Ὡς βασιλιάς καί σύνδουλός σας παρακαλῶ τόν Θεό νά μᾶς χαρίσει τή χάρη του, ὥστε τό τέλος νά εἶναι εἰρηνοφόρο. Ἄς μᾶς ἀξιώσει νά στήσουμε τό τρόπαιο αὐτό κατά τοῦ φθονεροῦ διαβόλου, ὁ ὁποῖος, μόλις καταλάγιασε ἡ θύελλα τῶν διωγμῶν, ξεσήκωσε ἐμφύλια ταραχή». Τέτοια περίπου εἶπε ὁ βασιλιάς στή λατινική γλώσσα, καί κάποιος δίπλα του διερμήνευε.
  Κλήθηκε, στή συνέχεια, ὁ Ἄρειος -ὁ ἱερέας πού διάλεξε γιά τόν ἑαυτό του τό ρόλο τοῦ Ἰούδα- σέ ἀπολογία. Ψηλός καί σοβαρός, ἐπιβαλλόταν πάντοτε μέ τήν ἱεροπρεπῆ του παρουσία. Ὁ λόγος του, γεμάτος παλμό καί μουσικότητα, ἠλέκτριζε καί σαγήνευε τά πλήθη. Εἶχε ἤδη παρασύρει πολλούς ἀπό τούς κύκλους κυρίως τῶν ὑψηλῶν κοινωνικῶν στρωμάτων. Εἶχε κάνει ὀπαδούς του, ἐπίσης, πολλά ἀπό τά ταραχοποιά στοιχεῖα τοῦ λιμανιοῦ τῆς Ἀλεξάνδρειας. Κατόρθωσε ἀκόμη νά προσελκύσει καί ἑπτακόσιες παρθένες ἀφιερωμένες στό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας καί πολλούς ἀπό τούς ἐπισκόπους τῆς Ἀνατολῆς!
  Δέν μπόρεσε, ὡστόσο, νά πλανέψει τήν ἱερή σύναξη τῶν Πατέρων. Αὐτοί ἔφεραν πάνω τους ὄχι μόνο τά σημάδια ἀπό τό πέρασμα τοῦ χρόνου, ἀλλά καί τά «στίγματα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ» (Γα 6, 17). Ἔφεραν στό ἴδιο τους τό σῶμα τά σημάδια ἀπό τά βασανιστήρια πού ὑπέμειναν κατά τόν τελευταῖο φοβερό διωγμό. Αὐτοί δέν ἄντεχαν ν’ ἀκοῦν τίς βλασφήμιες τοῦ Ἀρείου γιά τό πρόσωπο τοῦ Κυρίου· ὅτι δέν εἶναι Θεός ἀληθινός ἀλλά κτίσμα, καί «ἦν ποτε ὅτε οὐκ ἦν»...
  Ἡ ἀλήθεια, ἐξάλλου, καθαρή καί κρυστάλλινη ἔλαμψε κατά τή Σύνοδο. Διατυπώθηκε μέ ἀκρίβεια ἀπό τόν νεαρό διάκονο μέ τό μικρό ἀνάστημα καί τό μεγαλοφυές πνεῦμα, μέ τό ἀσκητικό σῶμα καί τήν πύρινη καρδιά. Ὁ Ἀθανάσιος μέ σοφία καί χάρη ἀντιπαρέθεσε στήν πομπώδη καί ἀόριστη φρασεολογία τοῦ Ἀρείου τόν θεόπνευστο λόγο τῆς ἁγίας Γραφῆς. Μίλησε μέ τόση σαφήνεια καί μέ τέτοια ψυχραιμία, ὥστε δέν ἔμεινε κανένα σημεῖο σκοτεινό. Μπροστά στά μάτια ὅλων ἡ αἵρεση τοῦ Ἀρειανισμοῦ σωριάστηκε.
  «... ὁ δέ παράνομος Ἰούδας οὐκ ἠβουλήθη συνιέναι». Ὁ Ἄρειος ὅμως ἔμεινε ἀμετάπειστος. Ἡ Σύνοδος ἀναγκάστηκε νά τόν ἀναθεματίσει καί καταδίκασε ἐπίσημα τά συγγράμματά του. Προχώρησε, ἐπίσης, στή διατύπωση τοῦ «Συμβόλου τῆς Νικαίας».
  Τό «Σύμβολο τῆς Νικαίας» ἔγινε στή συνέχεια τό λάβαρο στούς ἀγῶνες τοῦ Μ. Ἀθανασίου. Μά τοῦ στοίχισε πολύ ἀκριβά: συκοφαντίες, διώξεις, ἐξορίες... Γιά τήν ἑδραίωση τῆς ἀλήθειας ὑπέμεινε κινδύνους, ταλαιπωρίες, πίκρα καί πόνο. Ὑπερασπίστηκε, ὡστόσο, τίς ἀποφάσεις τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου μέ ἄκαμπτο σθένος καί ἀμείωτο ζῆλο, ἀσυμβίβαστος σέ ὅ,τι ἀφορᾶ στά δόγματα τῆς πίστεως! Καί κράτησε καί μᾶς παρέδωσε ἀλώβητη τήν Ὀρθοδοξία.
  Συμπληρωμένο ἀπό τή Β΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τῆς Κωνσταντινουπόλεως τό «Σύμβολο τῆς Νικαίας» ἔμεινε στήν Ἐκκλησία ὡς τό «Σύμβολο τῆς πίστεως» ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων.

Πηγές
Εὐσεβίου Καισαρείας, Εἰς τόν βίον Κωνσταντίνου τοῦ βασιλέως 3,10-13· ΡG 20,1064-1069.
Σωκράτους, Ἐκκλησιαστική Ἱστορία 1,8-9· ΡG 67,60-100.
Σωζομενοῦ, Ἐκκλησιαστική Ἱστορία 1,17-21· ΡG 67,912-924.

Ἡ ἀποστολική τακτική

  Ἀπό τήν τελευταία ἡμέρα τοῦ Ἰουνίου, ὅπου ἡ ἐκκλησιαστική μας τάξη τούς ἔχει τοποθετήσει, οἱ ἅγιοι ἀπόστολοι χρωματίζουν καί ὀνοματίζουν ὅλο τόν μήνα Ἰούνιο, τό «μήνα τῶν ἀποστόλων». Ἀρκετές φορές συμπίπτουν ἐπίσης τό μήνα αὐτό καί δύο ἄλλες μεγάλες γιορτές (κινητές): Ἡ μνήμη τῶν 318 ἁγίων πατέρων τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, οἱ ὁποῖοι στιγμάτισαν τίς κακοδοξίες τοῦ Ἀρείου καί διατράνωσαν τήν πίστη στή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, καί ἡ γενέθλια ἡμέρα τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ἁγία Πεντηκοστή. Θά στρέψουμε τώρα τή σκέψη μας στήν ἀρχή, στά πρῶτα βήματα τῆς Ἐκκλησίας. Ἀπό ἐκεῖ θά ἀντλήσουμε ἕνα σπουδαῖο μήνυμα γιά τή σημερινή της πορεία.
  Ὁ θεάνθρωπος Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός, ἡ κεφαλή τῆς Ἐκκλησίας, εἶναι «χθές καί σήμερον ὁ αὐτός καί εἰς τούς αἰῶνας» (Ἑβ 13,8). Οἱ ἅγιοι ἀπόστολοι, τούς ὁποίους μέ τήν Πεντηκοστή ἐνέπνευσε, φώτισε καί ἀπέστειλε στόν κόσμο ὁ Κύριος, καί οἱ διάδοχοι ἐκείνων, οἱ ἅγιοι πατέρες καί διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας, δέν εἶναι διάδοχοι τοῦ Χριστοῦ. Εἶναι οἱ ἀντιπρόσωποί του, πού συνεχίζουν τό ἔργο του καί σηματοδοτοῦν τήν ἀόρατη ἀλλά ζωντανή καί σωστική παρουσία του στόν κόσμο. Οἱ ἀπόστολοι ἐν Πνεύματι ἁγίῳ γράφουν τό Εὐαγγέλιο καί παραδίδουν στήν Ἐκκλησία αὐτά πού παρέλαβαν ἀπό τόν Κύριο. Οἱ πατέρες, μέ τό φωτισμό τοῦ ἁγίου Πνεύματος, παραλαμβάνουν ἀπό τούς ἀποστόλους, διαφυλάττουν καί ἑρμηνεύουν αὐτή τήν παράδοση.
  Ἡ πρόκληση τοῦ νέου μπορεῖ νά δελεάζει καί νά θαμπώνει τά κοσμικά συστήματα. Καί πολύ εὔλογα, διότι ἐκεῖνα καί ἡμερομηνία λήξεως ἔχουν καί βελτίωση ἐπιδέχονται. Στήν Ἐκκλησία ὅμως δέν τίθεται τέτοιο θέμα. Εἶναι ἐξαρχῆς ὅλη καλή καί ὡραία ἡ ἄσπιλη νύμφη τοῦ οὐρανίου Νυμφίου. Παραμένει ἀνά τούς αἰῶνες νέα καί ἀνανεούμενη, ἐφόσον βέβαια κρατᾶ τήν «ἅπαξ παραδοθεῖσαν πίστιν» (Ἰδ 3) καί ἀκολουθεῖ σταθερά τήν ἀποστολική διδαχή, ὑπακούοντας στήν παύλεια προτροπή· «στήκετε καί κρατεῖτε τάς παραδόσεις ἅς ἐδιδάχθητε ετε διά λόγου ετε δι᾿ ἐπιστολῆς ἡμῶν» (Β΄ Θε 2,15). Διαφορετικά, κινδυνεύει νά διδάσκει «ἕτερον εὐαγγέλιον» (Γα 1,6) κι εἶναι αὐτό ἐκτροπή καί ἔγκλημα πού ἐπισύρει τό «ἀνάθεμα».
  Στίς μέρες μας δελεάζει πολλούς ἡ λεγόμενη οἰκουμενιστική κίνηση. Στό ὄνομα τῆς ἀγάπης καί τῆς ἑνότητος ἐπιχειρεῖται ἡ ἀλλοίωση τῆς ποιότητος καί τῆς ἴδιας τῆς ὀντότητος τῆς Ἐκκλησίας. Ἀμφισβητεῖται ἡ μοναδικότητά της. Ἀλλά γιά ποιόν Χριστό θά μιλήσουμε καί σέ ποιά σωτηρία θά καλέσουμε τόν κόσμο, ὅταν θά ἔχουμε ἀλλοιώσει καί ὑποβιβάσει τήν Ἐκκλησία στή θέση ἑνός ἀπό τούς πολλούς κοσμικούς ὀργανισμούς; Μέ τέτοιες τακτικές μπορεῖ νά ἀρέσουμε στούς ἀνθρώπους, ἀδυνατοῦμε ὅμως νά τούς προσφέρουμε αὐτό πού μόνο ἡ Ἐκκλησία διαθέτει. Ἐπιπλέον, δυσαρεστοῦμε καί πικραίνουμε τόν διο τόν Χριστό. Δέν εἶναι αὐτή ἡ διδαχή τῶν ἀποστόλων οὔτε ἡ γραμμή τῶν πατέρων. Στῶμεν καλῶς!

Στέργιος Ν. Σάκκος

Ἀπολύτρωσις 60 (2005) 163

Οἱ μυροφόρες στόν κενό τάφο

Τό γεγονός τῆς ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου ἀναφέρεται ἀπό ὅλους τούς εὐαγγελιστές. Ἀποτελεῖ τόν πυρήνα τῶν Εὐαγγελίων, τό περιεχόμενο τοῦ ἀποστολικοῦ κηρύγματος, τήν βάση τῆς πίστεώς μας, τήν πηγή τῆς δικαιώσεως, τοῦ ἁγιασμοῦ καί τῆς δόξας μας, τό θεμέλιο τῆς Ἐκκλησίας. Δέν περιορίζεται μόνο στόν χῶρο τῆς Ἐκκλησίας ἡ ἀνάσταση. Εἶναι γεγονός κοσμοϊστορικό, τό πιό σπουδαῖο καί λαμπρό γεγονός πού σημάδεψε τήν παγκόσμια ἱστορία. Τό φῶς της καταυγάζει ὅλη τήν οἰκουμένη καί ἡ προσφορά της δέν ἱκανοποιεῖ μόνο τίς προσδοκίες τοῦ πιστοῦ, ἀλλά στοχεύει στήν ψυχή τοῦ κάθε ἀνθρώπου, διότι κάθε ἄνθρωπος -πιστός ἤ ἄπιστος- δέν παύει νά πεινᾶ καί νά διψᾶ γιά τό αἰώνιο.
  Βέβαια, σέ κανένα βιβλίο ἤ χωρίο τῆς Καινῆς Διαθήκης δέν περιγράφεται πῶς ἔγινε ἡ ἀνάσταση οὔτε παραδίδεται ἡ ἀκριβής ὥρα της, διότι κανείς δέν εἶδε τόν Κύριο τήν ὥρα πού ζωντανός ἔβγαινε ἀπό τόν τάφο. Μόνο τά ἀπόκρυφα προσφέρουν τέτοιες πληροφορίες, πού ἀποβλέπουν στήν ἱκανοποίηση τῆς νοσηρῆς ἀνθρώπινης περιέργειας. Οἱ εὐαγγελιστές μέ ἱστορική ἀκρίβεια, μέ ἀπόλυτη εἰλικρίνεια καί ἐκφραστική εὐκρίνεια διηγοῦνται μόνο ὅ,τι εἶδαν καί ἔζησαν (βλ. Α´ Ἰω 1,1). Τεκμηριώνουν τήν ἀνάσταση ἐξιστορώντας ἕνα πλῆθος ἐμφανίσεων, μέ τίς ὁποῖες ὁ ἀναστημένος Κύριος διέλυσε τίς ἀμφιβολίες τῶν ἀνθρώπων, τούς ἔπεισε ὅτι ἀναστήθηκε καί τούς κατέστησε μάρτυρες τῆς ἀναστάσεώς του. Εἶναι δέ ἀξιοσημείωτο ὅτι παρόλο πού πολλές φορές ὁ Κύριος εἶχε προαναγγείλει τήν ἀνάστασή του, κανείς ἀπό τούς μαθητές του δέν περίμενε ὅτι θά ἀναστηθεῖ.
  Ὁ εὐαγγελιστής Λουκᾶς ὁλοκληρώνοντας τήν γραπτή κατήχησή του (βλ. Λκ 1,4), στό 24ο κεφάλαιο περιγράφει πῶς τό μνῆμα ὅπου εἶχε ταφεῖ ὁ Ἰησοῦς βρέθηκε κενό. Ἀναφέρει κάποιες ἀπό τίς ἐμφανίσεις τοῦ ἀναστημένου Κυρίου καί κλείνει μέ τήν ἐμφάνιση κατά τήν ὁποία ἀφοῦ εὐλόγησε τούς μαθητές, ἀνελήφθη ἔνδοξος στούς οὐρανούς μπροστά στά ἔκπληκτα μάτια τους.

24,1. Τῇ δὲ μιᾷ τῶν σαββάτων ὄρθρου βαθέος φέρουσαι ἃ ἡτοίμασαν ἀρώματα, καί τινες σὺν αὐταῖς.
 Ἀπό τήν ἡμέρα τοῦ Σαββάτου, τήν ὁποία -σύμφωνα μέ τόν Νόμο (βλ. Ἔξ 20,10)- ἰδιαίτερα τιμοῦσαν οἱ Ἰουδαῖοι, ὀνόμασαν «Σάββατα» καί ὅλη τήν ἑβδομάδα (πρβλ. Μθ 28,1· Μρ 16,2.9· Λκ 18,12· Πρξ 20,7· Α´ Κο 16,2). «Μία τῶν σαββάτων» λεγόταν ἡ πρώτη ἡμέρα τῆς ἑβδομάδας, αὐτή πού προηγεῖται τῆς Δευτέρας. Ἀργότερα οἱ χριστιανοί τήν ὀνόμασαν «Κυριακή», διότι κατά τήν ἡμέρα αὐτή πραγματοποιήθηκε ἡ ἀνάσταση τοῦ Κυρίου. Ὁ σύνδεσμος δὲ συνδέει ἄμεσα τόν στίχο μέ τόν προηγούμενο «τὸ μὲν σάββατον ἡσύχασαν» (23,56).
 Τηρώντας τήν ἀργία τοῦ Σαββάτου οἱ «γυναῖκες» (23,55) δέν μπόρεσαν νά πᾶνε στόν τάφο τοῦ Ἰησοῦ τήν ἑπομένη τῆς ταφῆς του. Τῇ δὲ μιᾷ τῶν σαββάτων, τήν Κυριακή ὅμως, ὄρθρου βαθέος, νωρίς τά ξημερώματα, μόλις ἄρχισε νά χαράζει (βλ. Μθ 28,1), ἦλθον ἐπὶ τὸ μνῆμα,ἦρθαν στόν τάφο τοῦ Ἰησοῦ φέρνοντας μύρα, γιά νά ἐκτελέσουν τά νεκρικά ἔθιμα καί νά ἐκδηλώσουν ἔτσι στόν ἀγαπημένο νεκρό τόν βαθύτατο σεβασμό καί τήν ἀπέραντη ἀγάπη τους. Στίς 16 τοῦ ἑβραϊκοῦ μήνα Νισάν, δηλαδή ἀρχές Ἀπριλίου, ὁ ἥλιος στήν Παλαιστίνη ἀνατέλλει γύρω στίς 5.30´ τό πρωί. Οἱ μυροφόρες ξεκίνησαν πρίν ἀπό τήν ὥρα αὐτή, ὅταν τό σκοτάδι δέν εἶχε διαλυθεῖ ἐντελῶς ἀκόμη (βλ. Ἰω 20,1). Τό μνῆμα βρισκόταν ἔξω ἀπό τήν πόλη κοντά στό σημεῖο τῆς σταυρώσεως (βλ. Ἰω 19,41) καί χρειαζόταν κάποιος χρόνος γιά νά φθάσουν ὥς ἐκεῖ. Ἔφθασαν, λοιπόν, μετά τήν ἀνατολή· «ἀνατείλαντος τοῦ ἡλίου» (Μρ 16,2).
 Μαζί μέ τίς γυναῖκες πού εἶχαν παρευρεθεῖ στήν ταφή τοῦ Κυρίου ἦλθαν στό μνῆμα ὡς μυροφόρες καί τινες σὺν αὐταῖς, καί κάποιες ἄλλες μαθήτριες.

24,2. Εὗρον δὲ τὸν λίθον ἀποκεκυλισμένον ἀπὸ τοῦ μνημείου.
 Ἄν καί ὁ εὐαγγελιστής Λουκᾶς δέν κατέγραψε ὅτι τό στόμιο τοῦ μνήματος τοῦ Ἰησοῦ εἶχε καλυφθεῖ μέ λίθο, θεωρεῖ δεδομένη τήν παρουσία του, ὅπως διηγοῦνται οἱ ἄλλοι εὐαγγελιστές (βλ. Μθ 27,60· Μρ 15,46). Ἦταν γνωστό, ἐξάλλου, ὅτι μέ λίθο ἔκλειναν ὅλους τούς λαξευτούς τάφους (πρβλ. Ἰω 11,38). Ὁ λίθος πού ἔκλεινε τόν τάφο τοῦ Ἰησοῦ ἦταν «μέγας σφόδρα» (βλ. Μρ 16,4) καί ἀσήκωτος. Μόνο κυλιόμενος θά μποροῦσε νά παραμερισθεῖ, ὅπως φανερώνει τό γεγονός ὅτι οἱ γυναῖκες εὗρον τὸν λίθον ἀποκεκυλισμένον, τόν βρῆκαν ἀποκυλισμένο (πρβλ. Μθ 28,2· Μρ 16,4), καθώς καί ὅτι κατά τήν διαδρομή οἱ μυροφόρες ἀναρωτιόνταν ποιός θά «ἀποκυλίσει τὸν λίθον» (Μρ 16,3), ὥστε νά μπορέσουν νά μποῦν μέσα στό μνῆμα γιά νά ἀλείψουν μέ τά μύρα τους τό σῶμα τοῦ Ἰησοῦ. Εἶναι ἀξιοπρόσεκτο ὅτι δέν προβληματίζονται γιά τήν φρουρά τῶν στρατιωτῶν, προφανῶς διότι δέν γνώριζαν τήν ὕπαρξή της, ἀφοῦ αὐτές εἶχαν παρακολουθήσει μόνο τήν ταφή καί τό κλείσιμο τοῦ τάφου μέ τόν λίθο (βλ. Μθ 27,60-61· Μρ 15,46-47· Λκ 23,56).
 Σύμφωνα μέ τήν διήγηση τοῦ εὐαγγελιστῆ Ματθαίου μετά τήν ταφή τοῦ Κυρίου τά μέλη τοῦ Μεγάλου Συνεδρίου, ἀφοῦ συνεννοήθηκαν μέ τόν Πιλᾶτο, τοποθέτησαν στόν τάφο τοῦ Ἰησοῦ τήν κουστωδία τῶν στρατιωτῶν γιά νά φυλάγει τόν τάφο ἀπό τούς μαθητές τοῦ Κυρίου καί σφράγισαν τόν λίθο τοῦ τάφου μέ κέρινες σφραγίδες, ὥστε νά μή μποροῦν νά τόν ἀνοίξουν οὔτε οἱ στρατιῶτες (βλ. Μθ 27,66). Τό πότε ἀκριβῶς ἔγινε ἡ ἀνάσταση τοῦ Κυρίου δέν ἀναφέρεται ἀπό τούς εὐαγγελιστές. Ὁ Κύριος πέθανε ἐπάνω στόν σταυρό στίς 3.00 περίπου τό ἀπόγευμα τῆς Παρασκευῆς. Ἐκπληρώνοντας τίς προφητεῖες γιά τήν τριήμερη κάθοδό του στόν ἅδη (βλ. Ἰω 2,19-22) ἔμεινε στόν τάφο τρεῖς ἡμέρες, ὄχι τρία ὁλόκληρα εἰκοσιτετράωρα. Σύμφωνα μέ τά δεδομένα τῆς εὐαγγελικῆς ἱστορίας, παρέμεινε ἐνταφιασμένος μέρος τῆς Παρασκευῆς, τό Σάββατο καί μέρος τῆς Κυριακῆς. Ἡ ἀνάστασή του ὑποθέτουμε ὅτι ἔγινε τά χαράματα τῆς Κυριακῆς, κατά τήν 4η φυλακή τῆς νύχτας -μεταξύ 3.00-6.00 π.μ.-, λίγο πρίν τόν ἐρχομό τῶν πρώτων μυροφόρων στόν τάφο.
 Ὁ Κύριος ἀναστήθηκε καί βγῆκε ἀπό τόν τάφο ἀόρατα, χωρίς νά ἀνοίξει τήν πλάκα ἤ νά καταστρέψει τά νήματα τῶν σφραγίδων τοῦ τάφου. Οἱ στρατιῶτες πού τόν φρουροῦσαν δέν ἀντιλήφθηκαν ποιά ὥρα ὁ Ἰησοῦς ἀναστήθηκε· γιά ἕνα διάστημα φύλαγαν ἄδειο τάφο! Αὐτό ἐννοεῖται σαφῶς στίς εὐαγγελικές διηγήσεις καί ἐκφράζεται ἑρμηνευτικά σέ λόγους καί ἐκκλησιαστικούς ὕμνους: «Φυλάξας τὰ σήμαντρα (=τίς σφραγίδες) σῷα, Χριστέ, ἐξηγέρθης τοῦ τάφου, ὁ τὰς κλεῖς τῆς παρθένου μὴ λυμηνάμενος ἐν τῷ τόκῳ σου». Ἡ εἰκόνα ἡ ὁποία παριστάνει τόν Χριστό νά ἐκτινάσσεται σάν πύραυλος ἀπό τόν τάφο μέ λάβαρα στά χέρια εἶναι δυτικῆς προελεύσεως καί ἔγινε γνωστή στόν ὀρθόδοξο χῶρο τά τελευταῖα χρόνια. Πρίν ἀπό τό ξημέρωμα τῆς Κυριακῆς ἔγινε σεισμός, ἄγγελος Κυρίου κύλησε τόν λίθο καί κάθισε ἐπάνω σ’ αὐτόν. Ὁ σεισμός καί ἡ θέα τοῦ ἀγγέλου φόβισαν τούς στρατιῶτες πού φρουροῦσαν τό μνῆμα. Καθώς εἶδαν καί τό ἐσωτερικό τοῦ τάφου ἄδειο, ἔτρεξαν νά ἀναφέρουν τό παράδοξο γεγονός στούς ἀρχιερεῖς. Ἔτσι ἐξασφαλίσθηκε καί ἡ μαρτυρία τῶν στρατιωτῶν τῆς φρουρᾶς, οἱ ὁποῖοι εἶχαν λάβει ἐντολή νά φυλάγουν τό μνῆμα μέχρι καί τήν τρίτη ἡμέρα ἀπό τόν θάνατο τοῦ Ἰησοῦ (βλ. Μθ 27,64). Ὅταν, λοιπόν, ἔφθασαν στό μνῆμα οἱ γυναῖκες τό βρῆκαν ἀφρούρητο καί τήν εἴσοδό του ἐλεύθερη (βλ. Μθ 28,2-6.11).

24,3. καὶ εἰσελθοῦσαι οὐχ εὗρον τὸ σῶμα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ.
 Ἀφοῦ ὁ τάφος εἶναι πλέον ἀνοιχτός οἱ μυροφόρες μπαίνουν μέσα -στούς θολωτούς τάφους αὐτό εἶναι δυνατόν- καί εἰσελθοῦσαι, ὅταν μπῆκαν ἔμειναν ἔκπληκτες, διότι οὐχ εὗρον τὸ σῶμα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ, δέν βρῆκαν τό νεκρό σῶμα τοῦ Κυρίου. Γι’ αὐτό τόν σκοπό, γιά νά λάβουν προσωπική ἀπόδειξη οἱ γυναῖκες, κύλησε τόν λίθο ὁ ἄγγελος καί ἄφησε ἐλεύθερη τήν εἴσοδο.
 Ἀξίζει νά σημειωθεῖ ὅτι μετά τήν ἀνάσταση ὁ εὐαγγελιστής ὀνομάζει τόν Ἰησοῦ Κύριο, διότι ἡ ἀνάσταση βεβαιώνει πλέον τήν θεότητά του. Στό βιβλίο τῶν Πράξεων καί στίς ἐπιστολές ἀπαντᾶ συχνά ἡ συνεκφορά «Κύριος Ἰησοῦς».

24,4. Καὶ ἐγένετο ἐν τῷ διαπορεῖσθαι αὐτὰς περὶ τούτου καὶ ἰδοὺ ἄνδρες δύο ἐπέστησαν αὐταῖς ἐν ἐσθήσεσιν ἀστραπτούσαις.
 Οἱ μυροφόρες ἦταν παροῦσες στόν ἐνταφιασμό τοῦ Ἰησοῦ καί εἶδαν μέ τά μάτια τους ὅτι τοποθετήθηκε στό μνῆμα. Δέν μποροῦν νά ἐξηγήσουν πῶς τώρα ἀπουσιάζει τό νεκρό σῶμα. Δέν περίμεναν βέβαια ὅτι θά ἀναστηθεῖ ὁ Διδάσκαλός τους· γι’ αὐτό, ἄλλωστε, ἦλθαν νά ἀλείψουν μέ μύρα τό σῶμα του. Ὁ ἄδειος τάφος καί ἡ ἀπουσία τοῦ νεκροῦ θά ἔπρεπε νά τούς ὑπενθυμίσουν τήν πρόρρηση τοῦ Διδασκάλου τους γιά τήν ἀνάσταση (βλ. 18,33). Ἐντούτοις, αὐτές ἐντελῶς ἀνυποψίαστες καταλαμβάνονται ἀπό μεγάλη ἀπορία -ἡ πρόθεση «διά» στό διαπορεῖσθαι ἐπιτείνει τήν ἔννοια τοῦ ρήματος- καί δέν ξέρουν πῶς νά ἑρμηνεύσουν τό γεγονός. Μένουν ἐμβρόντητες, διότι οὔτε κἄν περνᾶ ἀπό τήν σκέψη τους τό ἐνδεχόμενο τῆς ἀναστάσεως.
 Σ’ αὐτή τήν κατάσταση, λοιπόν, ἰδοὺ ἄνδρες δύο ἐπέστησαν αὐταῖς ἐν ἐσθήσεσιν ἀστραπτούσαις, βλέπουν νά παρουσιάζονται μπροστά τους δύο ἄνδρες μέ ἀπαστράπτουσα ἐνδυμασία. Τόσο ἡ ξαφνική ἐμφάνιση, τήν ὁποία δηλώνει τό ἰδού, ὅσο καί ἡ ἀστραφτερή ἐνδυμασία τῶν λαμπροφορεμένων ἀνδρῶν (πρβλ. Πρξ 1,10· 10,30) φανερώνουν τήν ταυτότητά τους. Εἶναι ἄγγελοι! Ἡ λαμπρότητα εἶναι σύμβολο τῆς καθαρότητος πού διακρίνει τήν ἀγγελική φύση καί τῆς ἱλαρότητος καί τῆς γιορτινῆς χαρᾶς πού ἀποπνέει ἡ ἀνάσταση. Ἡ παρουσία τῶν ἀγγέλων ἐπιβραβεύει τήν ἀγάπη τῶν μαθητριῶν πρός τόν Χριστό καί τόν ζῆλο τους νά τοῦ προσφέρουν τίς νεκρικές τιμές.
 Δέν γνωρίζουμε τόν ἀκριβῆ ἀριθμό τῶν ἀγγέλων πού παρουσιάσθηκαν στό κενό μνῆμα. Ὁ εὐαγγελιστής Ματθαῖος διηγεῖται γιά ἕναν ἄγγελο πού κύλησε τόν λίθο καί κάθισε ἐπάνω σ’ αὐτόν, στήν εἴσοδο τοῦ τάφου (βλ. 28,2), ὁ εὐαγγελιστής Μᾶρκος γιά ἕναν ἄγγελο τόν ὁποῖο συνάντησαν οἱ μυροφόρες μέσα στό μνῆμα, στά δεξιά τοῦ τάφου (βλ. 16,5-7), ὁ εὐαγγελιστής Ἰωάννης ἀναφέρεται σέ δύο ἀγγέλους, τούς ὁποίους εἶδε ἡ Μαρία ἡ Μαγδαληνή μέσα στόν τάφο, ἕναν πρός τήν θέση ὅπου εἶχαν τοποθετήσει τό κεφάλι τοῦ Κυρίου καί ἄλλον πρός τήν θέση τῶν ποδιῶν του (βλ. 20,12). Οἱ ἄγγελοι ἴσως ἦταν πολλοί ἤ μόνο δύο, πού μετακινοῦνταν, καί οἱ μυροφόρες τούς συνάντησαν σέ διάφορα σημεῖα.

24,5. Ἐμφόβων δὲ γενομένων αὐτῶν καὶ κλινουσῶν τὸ πρόσωπον εἰς τὴν γῆν εἶπον πρὸς αὐτάς· τί ζητεῖτε τὸν ζῶντα μετὰ τῶν νεκρῶν;
 Ὅπως συμβαίνει σέ κάθε ἐνατένιση τοῦ ὑπερφυσικοῦ, οἱ ψυχές τῶν μαθητριῶν καταλαμβάνονται ἀπό φόβο στήν θέα τῶν ἀγγέλων (πρβλ. 1,12). Ἐμφόβων δὲ γενομένων αὐτῶν, κι ἐνῶ εἶναι γεμάτες φόβο, καὶ κλινουσῶν τὸ πρόσωπον εἰς τὴν γῆν καί σκύβουν τό πρόσωπό τους στό ἔδαφος μέ δέος καί σεβασμό, διότι δέν τολμοῦν ἀλλά οὔτε καί μποροῦν νά ἀντικρύσουν τά ἀπαστράπτοντα αὐτά ὄντα, ἀκοῦν τήν ἀγγελική φωνή νά τούς ρωτᾶ: τί ζητεῖτε τὸν ζῶντα μετὰ τῶν νεκρῶν; γιατί ζητᾶτε ἀνάμεσα στούς νεκρούς αὐτόν πού εἶναι ἤδη ζωντανός, ἀφοῦ ἀναστήθηκε;
 Ἡ ἐρώτηση τοῦ ἀγγέλου ἐμπεριέχει καί κάποια ἐπίπληξη. Θά ἔπρεπε οἱ μαθήτριες τοῦ Ἰησοῦ νά ἔχουν ἀντιληφθεῖ τήν θεϊκή ὑπόστασή του, νά πιστεύουν στήν δύναμή του ἀλλά καί στήν ἐκπλήρωση τῆς προρρήσεως τῆς ἀναστάσεώς του. Αὐτές, ἀντίθετα, ἀναζητοῦν τόν Ἰησοῦ στόν τάφο, φρονώντας ὅτι βρίσκεται στήν κατάσταση τῶν νεκρῶν. Λησμόνησαν ὅτι Αὐτός διαβεβαίωσε ὅτι εἶναι ἡ ἴδια ἡ ζωή (βλ. Ἰω 11,25· 14,6). Γεύθηκε τόν θάνατο ἀλλά τόν θανάτωσε καί χάρισε στήν ἀνθρωπότητα τήν ἀθανασία.

24,6. Οὐκ ἔστιν ὧδε, ἀλλ’ ἠγέρθη· μνήσθητε ὡς ἐλάλησεν ὑμῖν ἔτι ὢν ἐν τῇ Γαλιλαίᾳ.
 Οἱ ἄγγελοι λύνουν τήν ἀπορία τῶν μαθητριῶν: Ὁ Ἰησοῦς οὐκ ἔστιν ὧδε, δέν βρίσκεται στό μνῆμα, ἀλλ’ ἠγέρθη, ἀναστήθηκε! Καί γιά νά γίνουν πιστευτά τά λόγια τους, οἱ ἄγγελοι ὑπενθυμίζουν στίς μυροφόρες ὅτι ὁ ἴδιος ὁ Κύριος ἐλάλησεν ὑμῖν τούς εἶχε μιλήσει γιά τήν Ἀνάστασή του, ἔτι ὢν ἐν τῇ Γαλιλαίᾳ, ὅταν ἦταν ἀκόμη στήν Γαλιλαία (βλ. Μθ 16,21· 17,23· Μρ 9,31· Λκ 9,22. 44).
Εἶναι χαρακτηριστικό ὅτι ὁ εὐαγγελιστής Λουκᾶς δέν καταγράφει τήν ἀγγελία τοῦ ἀγγέλου ὅτι ὁ Ἰησοῦς «προάγει» τούς μαθητές «εἰς τὴν Γαλιλαίαν» (Μθ 28,10· Μρ 16,7), ἐπειδή ἀκριβῶς στό Εὐαγγέλιό του δέν μνημονεύει καμία ἀπό τίς ἐμφανίσεις τοῦ Κυρίου στήν Γαλιλαία.

24,7. λέγων ὅτι δεῖ τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου παραδοθῆναι εἰς χεῖρας ἀνθρώπων ἁμαρτωλῶν καὶ σταυρωθῆναι, καὶ τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἀναστῆναι.
 Τά λόγια μέ τά ὁποῖα ὁ Κύριος προεῖπε τήν σύλληψη, τήν σταύρωση καί τήν ἀνάστασή του ἐπαναλαμβάνουν οἱ ἄγγελοι μέ μία προσθήκη. Προσθέτουν τόν χαρακτηρισμό ἁμαρτωλῶν γιά τούς σταυρωτές. Προφανῶς ὑπονοοῦν τόν Πιλᾶτο καί τούς ρωμαίους στρατιῶτες, διότι «ἁμαρτωλοί» στήν ἰουδαϊκή γλῶσσα χαρακτηρίζονταν οἱ ἐθνικοί.

24,8. Καὶ ἐμνήσθησαν τῶν ῥημάτων αὐτοῦ.
 Ἡ σχεδόν κατά λέξη ἐπανάληψη τῆς προρρήσεως τοῦ Κυρίου ἀπό τούς ἀγγέλους τήν ἐπαναφέρει στήν μνήμη τῶν γυναικῶν, καὶ ἐμνήσθησαν τῶν ῥημάτων αὐτοῦ. Ἐντούτοις, τό γεγονός τῆς ἀναστάσεως εἶναι τόσο συγκλονιστικό, ὥστε ἀδυνατοῦν νά τό πιστέψουν. Ποτέ δέν κατανόησαν, ἐξάλλου, τίς προρρήσεις τοῦ Διδασκάλου τους γιά τόν θάνατο καί τήν ἀνάστασή του. Τίς ἐκλάμβαναν ὡς παραβολικές ἐκφράσεις τῆς ἀτίμωσης καί τῆς μελλοντικῆς δόξας τοῦ Ἰσραήλ. Οἱ ἐλπίδες πού ἔτρεφαν γιά τόν Μεσσία, οἱ προσδοκίες τους γιά τήν ἔνδοξη ἐπίγεια βασιλεία του καί τήν συντριπτική ἥττα τῶν ἐχθρῶν του, δέν τούς ἐπέτρεπαν οὔτε σωστά νά ἑρμηνεύσουν αὐτούς τούς λόγους οὔτε νά τούς διατηρήσουν στήν μνήμη τους. Ἀλλά καί τά τελευταῖα γεγονότα, ἡ σύλληψη καί σταύρωση τοῦ Διδασκάλου τους, πού διέψευσαν τόσο τραγικά τίς προσδοκίες τους, συσκότισαν τήν μνήμη τους ὥστε νά μή θυμοῦνται ὅσα εἶχαν ἀκούσει.
 Βέβαια, τούς λόγους τοῦ Κυρίου γιά τό Πάθος του, τούς ὁποίους οἱ ἄγγελοι θυμίζουν στίς μυροφόρες, Ἐκεῖνος τούς εἶχε ἀπευθύνει «τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ» (Μθ 16,21· πρβλ. Μρ 9,31· Λκ 9,22.44· 18,32-33). Τό ὅτι οἱ γυναῖκες ἐμνήσθησαν δείχνει εἴτε ὅτι αὐτοί οἱ λόγοι τοῦ Ἰησοῦ συζητοῦνταν ἰδιαιτέρως ἀπό τούς μαθητές καί ἔτσι ἔγιναν γνωστοί καί στόν κύκλο τῶν μαθητριῶν, εἴτε -τό πιθανώτερο- ὅτι στόν ὅρο «μαθηταί» πού χρησιμοποιοῦν οἱ εὐαγγελιστές περιλαμβάνονται καί οἱ μαθήτριες.

24,9. καὶ ὑποστρέψασαι ἀπὸ τοῦ μνημείου ἀπήγγειλαν ταῦτα πάντα τοῖς ἕνδεκα καὶ πᾶσι τοῖς λοιποῖς.
 Οἱ μυροφόρες φεύγοντας ἀπό τό κενό μνῆμα ἔχουν ἀνάμεικτα συναισθήματα «φόβου καὶ χαρᾶς μεγάλης» (Μθ 28,8). Δέν τολμοῦν νά ποῦν τίποτε σέ κανέναν (βλ. Μρ 16,8), παρά μόνο στούς μαθητές (βλ. Μθ 28,9). Τίς καθηλώνει ὁ φόβος τῶν ἰουδαίων ἀρχόντων, πού γιά νά ἐξαλείψουν τήν φήμη τῆς ἀνάστασης δέν θά δίσταζαν ἀκόμη καί στόν φόνο νά φθάσουν. Ἡ ἐπίσημη οὐράνια μαρτυρία τῶν ἀγγέλων ὅτι ἀναστήθηκε ὁ Χριστός δέν πείθει τίς γυναῖκες. Θά βεβαιωθοῦν μόνον ὅταν ἐμφανισθεῖ ἐνώπιόν τους ὁ ἴδιος ὁ Ἀναστημένος (βλ. Μθ 28,9-10).
 Ὑποστρέψασαι ἀπὸ τοῦ μνημείου, ἐπιστρέφοντας μετά τήν συνάντησή τους μέ τόν Ἀναστημένο οἱ μαθήτριες, ἐνημερώνουν πλέον τούς συναθροισμένους μαθητές γιά ὅλα· γιά τό κενό μνῆμα, τά ὀθόνια, τό σουδάριον, τούς ἀγγέλους, γιά τό μήνυμα τοῦ Κυρίου πρός τούς μαθητές (βλ. Μθ 28,7.10· Μρ 16,7) καί κυρίως γιά τήν ἐμφάνιση τοῦ ἴδιου τοῦ Ἀναστημένου (Μθ 28,9). Ὅλα αὐτά τά θαυμαστά συμβάντα, τά καταθέτουν τοῖς ἕνδεκα ἀλλά καὶ πᾶσι τοῖς λοιποῖς· προφανῶς μαζί μέ τούς ἀποστόλους ἦταν ἴσως καί κάποιοι ἀπό τούς ἑβδομήκοντα ἤ ἀπό τόν εὐρύτερο κύκλο τῶν μαθητῶν, κάποιοι ἀπό ἐκείνους πού ἀποτέλεσαν τήν πρώτη χριστιανική κοινότητα (βλ. Πρξ 1,15).
 Ἀπόστολοι τῶν ἀποστόλων καί εὐαγγελίστριες τῶν εὐαγγελιστῶν γίνονται οἱ γυναῖκες! Αὐτή τήν ἰδιαίτερη τιμή ἐπεφύλασσε ὁ Κύριος γιά τό γυναικεῖο γένος, τό ὁποῖο ἀτιμάσθηκε στόν παράδεισο μέ τήν ἀπάτη τοῦ ὄφεως (βλ. Γέ 3,1-7). Κι ἐνῶ τότε ἡ γυναίκα ἔγινε πρόξενος λύπης γιά τόν ἄνδρα, τώρα γίνεται γι’ αὐ- τόν ὁ ἀγγελιοφόρος τῆς χαρᾶς. «Ἔτσι ὅπως στήν ἀρχή ἡ γυναίκα ὑπῆρξε ὁ εἰσηγητής τῆς ἁμαρτίας καί ὁ ἄνδρας ὁ ἐκτελεστής τῆς πλάνης, τώρα αὐτή, πού πρίν ἀπό τόν ἄνδρα γεύθηκε τόν θάνατο, εἶδε πρώτη τήν ἀνάσταση. Πρώτη κατά σειρά στήν πτώση ἀλλά καί στήν λύτρωση. Αὐτή πού διοχέτευσε τήν πτώση στόν ἄνδρα, διοχέτευσε καί τήν χάρη. Ἐξισώνει τήν ταλαιπωρία τῆς παλιᾶς πτώσεως μέ τό κήρυγμα τῆς Ἀναστάσεως» .

24,10. Ἦσαν δὲ ἡ Μαγδαληνὴ Μαρία καὶ Ἰωάννα καὶ Μαρία Ἰακώβου καὶ αἱ λοιπαὶ σὺν αὐταῖς, αἳ ἔλεγον πρὸς τοὺς ἀποστόλους ταῦτα.
 Ἐπικυρώνοντας τήν μαρτυρία ὁ εὐαγγελιστής ἀναφέρει τρία ἀπό τά ὀνόματα τῶν μυροφόρων αἳ ἔλεγον πρὸς τοὺς ἀποστόλους ταῦτα, πού ἔφεραν τό μήνυμα τῆς ἀνάστασης στούς ἀποστόλους. Ἦταν ἡ Μαγδαληνὴ Μαρία, πού εἶχε ἡγετική θέση στόν ὅμιλο τῶν μαθητριῶν τοῦ Κυρίου (βλ. 8,2-3) καί ἡ Ἰωάννα, ἡ «γυνή Χουζᾶ ἐπιτρόπου Ἡρῴδου» (Λκ 8,3), τήν ὁποία μόνον ὁ Λουκᾶς ἀναφέρει. Πιθανόν ὁ εὐαγγελιστής γνώριζε προσωπικά αὐτή τήν μαθήτρια τοῦ Ἰησοῦ καί ἀπό αὐτήν ἔμαθε κάποιες λεπτομέρειες, ὅπως π.χ. τό περιστατικό τῆς παραπομπῆς τοῦ Ἰησοῦ ἀπό τόν Πιλᾶτο στόν Ἡρώδη (βλ. Λκ 23,7-12). Ἡ τρίτη μυροφόρα, ἡ Μαρία Ἰακώβου ἦταν σύζυγος τοῦ Κλωπᾶ (Ἰω 19,25), ἀδελφοῦ τοῦ δικαίου Ἰωσήφ, δηλαδή «συνυφάδα» τῆς Παναγίας, καί μητέρα τοῦ Ἰωσῆ καί τοῦ Ἰακώβου τοῦ μικροῦ (βλ. Μθ 27,56. Πρβλ. Μρ 15,40.47).
 Ἀπό τά ὀνόματα τῶν ἄλλων μυροφόρων, πού μνημονεύονται μέ τήν φράση καὶ αἱ λοιπαὶ σὺν αὐταῖς, καί οἱ ὑπόλοιπες τῆς συντροφιᾶς, ἡ διήγηση τοῦ εὐαγγελιστῆ Μάρκου ἀναφέρει τό ὄνομα τῆς Σαλώμης, τῆς μητέρας προφανῶς τοῦ Ἰακώβου καί τοῦ Ἰωάννη (βλ. Μρ 16,1).

24,11. Καὶ ἐφάνησαν ἐνώπιον αὐτῶν ὡσεὶ λῆρος τὰ ῥήματα αὐτῶν, καὶ ἠπίστουν αὐταῖς.
 Οἱ μαθητές ἀποδοκιμάζουν τήν εἴδηση τῆς ἀναστάσεως. Ἄν καί εἶχαν ἀπόλυτο σεβασμό καί ἐμπιστοσύνη στίς σεβάσμιες ἐκεῖνες γυναῖκες, δέν ἀποδέχονται αὐτά πού τούς εἶπαν, διότι τά λόγια τους ἐφάνησαν ἐνώπιον αὐτῶν ὡσεὶ λῆρος, τούς φάνηκαν σάν ἀνόητη φλυαρία. Φαίνεται ὅτι οἱ μαθητές φοβήθηκαν μήπως οἱ γυναῖκες ἀπατήθηκαν ἀπό τήν ὑπερβολική ἀγάπη τους πρός τόν Χριστό καί ὅτι οἱ περιγραφές τους ἦταν ἀποκυήματα τῆς φαντασίας τους, γι’ αὐτό ἠπίστουν αὐταῖς, δέν τίς πίστευαν.
 Ἀξιοπρόσεκτο εἶναι ὅτι κανείς ἀπό τούς μαθητές καί τίς μαθήτριες δέν πιστεύει στήν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, ἄν δέν ἔχει προσωπική ἐμπειρία τοῦ γεγονότος, ἄν δέν δεῖ μέ τά μάτια του τόν ἀναστημένο. Κανείς δέν ἐμπιστεύεται τίς διαβεβαιώσεις τῶν ἄλλων ὅτι εἶδαν τόν ἀναστημένο Κύριο. Μετά ὅμως ἀπό τήν προσωπική συνάντηση μέ τόν Ἰησοῦ, ὄχι μόνο δέν ἀμφιβάλλει κανείς, ἀλλά οἱ περισσότεροι σφραγίζουν τήν κατάθεσή τους μέ τό ἴδιο τους τό αἷμα. Αὐτή ἡ ἐπιφυλακτικότητα τῶν μαθητῶν εἶναι ἰδιαίτερα εὐνοϊκή γιά τούς πιστούς τῶν μεταγενέστερων χρόνων. Ἀποτελεῖ ἀνά τούς αἰῶνες τήν πιό πειστική μαρτυρία ὅτι ἡ ἀνάσταση εἶναι ἱστορικό γεγονός, ἀληθινό καί ἀναμφισβήτητο.

    Στά γεγονότα τῶν σεπτῶν παθῶν καί τῆς ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου συναντοῦμε συχνά τήν Μαρία Μαγδαληνή. Εἶναι μία ἀπό τίς μυροφόρες, ἡ πρώτη στήν ὁποία ἐμφανίσθηκε ὁ ἀναστημένος Κύριος. Ἀλλά ἡ γυναίκα αὐτή ἔχει πολύ παρεξηγηθεῖ ἀπό πολλούς, οἱ ὁποῖοι παραποίησαν καί κακοποίησαν φοβερά τήν προσωπικότητά της.
    Γιά τό λόγο αὐτό δέν θά ’ταν, νομίζω, καθόλου ἄκαιρο καί ἀδιάφορο νά παρουσιάσω τό ἀληθινό πρόσωπο τῆς Μαρίας Μαγδαληνῆς, ἔτσι ὅπως αὐτό ἀναδύεται μέσα ἀπό τίς ἀναφορές τῆς Καινῆς Διαθήκης καί τήν παράδοση τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας.
    Κατ’ ἀρχήν ἡ παρανόηση τῆς Μαρίας Μαγδαληνῆς, ἀνάγεται σέ ἀρχαίους Λατίνους ἑρμηνευτές, οἱ ὁποῖοι ἔδωσαν τήν πρώτη ὕλη γιά εὐφάνταστα μυθολογήματα καί δημιουργήθηκε ἔτσι στή Δύση μία ἀπέραντη φιλολογία, πού ἀνθεῖ μέχρι σήμερα, ἡ λεγόμενη Μαγδαληνολογία. Σέ περιόδους παρακμῆς παρεισέφρησαν καί στό χῶρο τῆς Ὀρθόδοξης Ἀνατολῆς τά παραμύθια τῶν παπικῶν. Στήν ἐποχή μας δέ, ἔγιναν ὑποθέσεις μυθιστορημάτων καί κινηματογραφικῶν ἔργων καί διαδόθηκαν πλατιά στό λαό, μέ ἀποτέλεσμα σήμερα πολλοί ὀρθόδοξοι Χριστιανοί νά ἀγνοοῦν τήν ἀλήθεια γιά τό πρόσωπο τῆς σεμνῆς αὐτῆς μαθήτριας τοῦ Κυρίου καί νά συνδέουν τή Μαρία Μαγδαληνή μέ πράγματα ὄχι μόνο ἀνυπόστατα ἀλλά καί βλάσφημα.
  Ποιά εἶναι, λοιπόν, πράγματι ἡ Μαρία Μαγδαληνή; Τό ὄνομα Μαγδαληνή δηλώνει ὅτι ἡ Μαρία καταγόταν ἀπό τά Μάγδαλα (Μθ 15,39), μία κωμόπολη τῆς Γαλιλαίας, τήν ὁποία οἱ ἑρμηνευτές τοποθετοῦν στά βόρεια τῆς λίμνης Τιβεριάδος, στήν περιοχή τῆς σημερινῆς Ἔλ Μεγντζίλ. Κακῶς οἱ Λατῖνοι,παρασυρμένοι προφανῶς ἀπό τό χαρακτηρισμό της ὡς μυροφόρου, τήν ταυτίζουν μέ τήν ἀνώνυμη πόρνη, πού μετανόησε καί μνημονεύεται ἀπό τόν εὐαγγελιστή Λουκᾶ (Λκ 7,37-50) ὅτι μύρωσε τόν Ἰησοῦ.
  Μία ἄλλη γραφική πληροφορία γιά τή Μαρία Μαγδαληνή, πού διασώζεται ἀπό τούς εὐαγγελιστές Μᾶρκο καί Λουκᾶ, λέει ὅτι ἡ Μαρία ἦταν πρῶτα δαιμονιζόμενη καί εἶχε ἑπτά δαιμόνια, τήν θεράπευσε ὅμως ὁ Ἰησοῦς, καί μετά τή θεραπεία της ὑπονοεῖται ὅτι τόν ἀκολουθοῦσε καί τόν διακονοῦσε, μαζί μέ τίς ἄλλες μαθήτριές του. Καί αὐτή τήν εὐαγγελική πληροφορία τήν ἔχουν παραποιήσει οἱ Λατῖνοι, οἱ ὁποῖοι ἑρμήνευσαν τά ἑπτά δαιμόνια ὡς ἑπτά θανάσιμα ἁμαρτήματα, ὅσα μετροῦν οἱ δυτικοί.
  Συνολικά ἀναφέρεται στά εὐαγγέλια ἕνδεκα φορές, πάντοτε μέ τό ἐπίθετο Μαγδαληνή καί πάντοτε ἀπαριθμεῖται πρώτη, ὅπως ἀπό τούς μαθητές πρῶτος ἀριθμεῖται ὁ Πέτρος. Μόνο στό Ἰω 19,25 δέν ἔχει τήν πρώτη θέση ἡ Μαρία, διότι ἐκεῖ μνημονεύεται πρώτη ἡ Παναγία μητέρα τοῦ Κυρίου. Συγκεκριμένα ἀναφέρεται στή διακονία τοῦ κηρύγματος τοῦ Ἰησοῦ (Λκ 8,2), στό σταυρό (Μθ 27,56· Μρ 15,40· Ἰω 19,25), στήν ταφή (Μθ 27,61· Μρ 15,47), στήν ἀνάσταση (Μθ 28,1· Μρ 16,1.9· Λκ 24,10· Ἰω 20,1-18). Οἱ εὐαγγελιστές Ματθαῖος καί Λουκᾶς γράφουν ἁπλῶς ὅτι ἀπό τούς πρώτους εἶδε τόν ἀναστημένο Ἰησοῦ Χριστό, χωρίς νά διευκρινίζουν ἄν ἦταν μόνη ἤ μαζί μέ ἄλλους, ἐνῶ ὁ Μᾶρκος καί ὁ Ἰωάννης σημειώνουν ὅτι μόνη της ἡ Μαρία εἶδε πρώτη τήν ἀναστημένο Κύριο. Μάλιστα ὁ Ἰωάννης διηγεῖται λεπτομερῶς αὐτή τήν πρώτη ἐμφάνιση τοῦ Κυρίου.
  Ἐκτός ἀπό τά στοιχεῖα αὐτά πού μᾶς παραδίδει ἡ Καινή Διαθήκη, γνωρίζουμε ἀπό τήν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως διασώζεται στήν ὕμνολογία της, ὅτι ἡ Μαρία Μαγδαληνή ἦταν παρθένος· «ὑπήντησας τῇ παρθένῳ δωρούμενος τήν ζωήν», ψάλλουμε στό ἀπολυτίκιο τοῦ πλάγιου β’ ἤχου. (Μόλις πού χρειάζεται νά ὑπενθυμίσω ὅτι παρθένος ἐδῶ δέν εἶναι ἡ Παναγία μας, ἀλλά ἡ Μαρία Μαγδαληνή). Ἡ πληροφορία αὐτή τῆς παραδόσεως συμβιβάζεται ἀκριβέστατα μέ τίς μαρτυρίες τῆς ἁγίας Γραφῆς, διότι ὅσο μέν ἦταν δαιμονιζόμενη δέν ἦταν ἔγγαμος οὔτε πόρνη (διαφορετικά θά τό σημείωνε ἡ Γραφή), ἀφ’ ὅτου δέ θεραπεύτηκε καί ἀκολούθησε πάραυτα τόν Ἰησοῦ, εἶναι φανερό καί φυσικό ὅτι δέν παντρεύτηκε. Ἐκτός αὐτοῦ ἡ παράδοση βασίζεται προφανῶς καί σέ μία ἀρχική καί ἀδιάκοπη ἱστορική πληροφορία ἐκτός Καινῆς Διαθήκης. Ὅτι ἦταν παρθένος ἡ Μαγδαληνή Μαρία ὑπάρχουν τόσα τεκμήρια ὅσα καί γιά τόν εὐαγγελιστή Ἰωάννη.
  Ἕνα ἄλλο ἐπίσης παρεξηγημένο στοιχεῖο τῆς ταυτότητας τῆς Μαγδαληνῆς εἶναι ἡ ἡλικία της. Τά μυθιστορήματα καί οἱ κινηματογραφικές ταινίες τήν παρουσιάζουν σάν μία νεαρή, ὡραία καί προκλητική γυναίκα, περίπου 20-25 ἐτῶν καί πλάθουν ποικίλα ἀνόητα καί βρώμικα σενάρια, ὅπου ἡ ἀρρωστημένη φαντασία συναγωνίζεται τήν αἰσχρή καί λάγνα προαίρεση. Ἀλλά ὅλες αὐτές οἱ φαντασιώσεις καμία σχέση δέν ἔχουν μέ τήν ἀλήθεια. Βέβαια στά εὐαγγέλια δέν γίνεται λόγος γιά τήν ἡλικία τῆς Μαρίας Μαγδαληνῆς. Μπορεῖ ὅμως ὁ ἀναγνώστης μέ μία προσεκτική μελέτη νά συναγάγει ὅτι ἡ γυναίκα αὐτή ἦταν ἄνω τῶν 50-60 ἐτῶν. Τό συμπέρασμα αὐτό βγαίνει ἀβίαστα ἀπό τό γεγονός ὅτι πάντοτε ἡ Μαρία φαίνεται νά ἔχει τήν πρώτη θέση ἀνάμεσα στίς μαθήτριες τοῦ Κυρίου, οἱ ὁποῖες εἶχαν ἡλικία μητέρων σέ σχέση μέ τούς μαθητές, μία δέ ἀπό αὐτές, ἡ Σαλώμη, ἦταν μητέρα δύο μαθητῶν, τοῦ Ἰακώβου καί τοῦ Ἰωάννου. Ἄν, ὅπως εἶναι εὔλογο, ὑπολογίσουμε ὅτι οἱ μαθητές ἦταν περίπου 30-35 ἐτῶν, φυσικά ἡ ἡλικία τῆς Σαλώμης καί τῶν ἄλλων μαθητριῶν τοῦ Κυρίου θά ἦταν γύρω στά 50 μέ 60 χρόνια. Ἑπομένως ἡ Μαρία Μαγδαληνή, ἡ ὁποία άναφέρεται ὡς ἀρχηγός τοῦ ὁμίλου τῶν γυναικῶν πού ἀκολουθοῦσαν τόν Κύριο, δέν θά μποροῦσε νά εἶναι νεότερη· θά ἦταν καί αὐτή τουλάχιστον 50-60 ἐτῶν.
  Μέ τά στοιχεῖα αὐτά, τεκμηριωμένα ἀπό τό λόγο τοῦ Θεοῦ καί βεβαιωμένα ἀπό τή μαρτυρία τῆς ἁγίας Ἐκκλησίας του, μποροῦμε νά βλέπουμε στή Μαρία Μαγδαληνή τήν ὥριμη καί συνετή μαθήτρια τοῦ Κυρίου, πού εὐεργετημένη ἀπό τό Μεγάλο Διδάσκαλο ἀφοσιώθηκε στή διακονία τοῦ ἔργου του, μαζί μέ τίς ἄλλες εὐσεβεῖς γυναῖκες, ἀνάμεσα στίς ὁποῖες ἡ Μαρία κατέχει ἡγετική θέση. Ἀκολούθησε πιστά τόν Κύριο σέ ὅλες τίς φάσεις τῆς ζωῆς του καί ἀξιώθηκε πρώτη αὐτή νά τόν συναντήσει ἀναστημένο καί νά γίνει γιά τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ ὁ πρῶτος μάρτυρας τῆς Ἀναστάσεως.

   Ὁ πρῶτος ἄνθρωπος πού εἶδε τόν ἀναστημένο Κύριο εἶναι ἡ Μαρία ἡ Μαγδαληνή, μία μαθήτρια τοῦ Κυρίου πού πολύ ἔχει παρεξηγηθεῖ. Οἱ ἑρμηνευτές τῆς Δύσεως ἔχουν πέσει σέ φοβερές παρανοήσεις σχετικά μέ τό πρόσωπο αὐτό. Τήν ταύτισαν μέ τή Μαρία τήν ἀδελφή τοῦ Λαζάρου καί, ἀργότερα, μέ τήν πόρνη πού ἀναφέρεται στό κατά Λουκᾶν Εὐαγγέλιο ὅτι μετανόησε καί ἄλειψε μέ μύρα τόν Ἰησοῦ (7,36-50). Τέλος, εἶπαν ὅτι τά ἑπτά δαιμόνια ἀπό τά ὁποῖα τήν ἐλευθέρωσε ὁ Ἰησοῦς εἶναι τά ἑπτά θανάσιμα ἁμαρτήματα. Πάρα πολλά ἔχουν γραφεῖ γιά τή Μαρία τή Μαγδαληνή. Ὑπάρχει μιά ὁλόκληρη φιλολογία στή Δύση σχετική μ᾿ αὐτήν, ἡ λεγόμενη Μαγδαληνολογία.
  Στίς μαρτυρίες πού ἔχουμε ἀπό τήν Καινή Διαθήκη γιά τή Μαρία τή Μαγδαληνή φαίνεται ὁλοκάθαρα ὅτι ἡ Μαρία εἶχε τό ἐπίθετο Μαγδαληνή, διότι καταγόταν ἀπό μιά περιοχή τῆς Γαλιλαίας πού λεγόταν Μάγδαλα. Ἐπίσης τά Εὐαγγέλια μᾶς δίνουν τήν πληροφορία ὅτι ἡ Μαρία βασανιζόταν ἀπό ἑπτά δαιμόνια ἀπό τά ὁποῖα τήν ἐλευθέρωσε, τή θεράπευσε ὁ Κύριος. Μετά τή θεραπεία της ἡ Μαρία ἔμεινε παρθένος καί ἀκολούθησε τόν Κύριο. Εἶναι μία ἀπό τίς πιό πιστές, τίς πιό ζηλώτριες μαθήτριές του. Ἀναφέρεται ὅτι διακονοῦσε μαζί μέ ἄλλες γυναῖκες τόν Κύριο κι ἔμεινε κοντά του σέ ὅλη τή δράση του, ἀκόμη καί στή σταύρωση καί στήν ταφή του.
  Ὅσο γιά τήν ἡλικία της, θά πρέπει νά ἦταν περίπου 60 χρόνων. Βέβαια αὐτό δέν ἀναφέρεται στά Εὐαγγέλια, εὔκολα ὅμως μπορεῖ νά τό συμπεράνει κανείς ὡς ἑξῆς: Ἡ Μαρία πάντοτε ἀναφέρεται ὡς ἀρχηγός τῶν μαθητριῶν τοῦ Κυρίου, πολλές ἀπό τίς ὁποῖες ἦταν μητέρες μαθητῶν του, ἦταν δηλαδή ὁπωσδήποτε πάνω ἀπό 50 ἤ 60 ἐτῶν. Ἄρα ἡ ἀρχηγός τους θά ἦταν τουλάχιστον τῆς ἡλικίας τους, ἄν δέν ἦταν μεγαλύτερη.

  Ἡ Μαρία, ἡ πιστή καί ἀφοσιωμένη μαθήτρια τοῦ Κυρίου, «τῇ μιᾷ τῶν σαββάτων» (Ἰω 20,1), δηλαδή τήν πρώτη μέρα τῆς ἑβδομάδος πού λόγῳ τῆς ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου ὀνομάστηκε ἀπό τότε Κυριακή, ἐνῶ ἀκόμη ἦταν σκοτάδι, ἦρθε νά δεῖ τόν τάφο τοῦ Κυρίου. Ἦταν γύρω στίς 16 τοῦ ἑβραϊκοῦ μήνα Νισάν, δηλαδή ἀρχές Ἀπριλίου. Τήν ἐποχή αὐτή στήν Παλαιστίνη ὁ ἥλιος ἀνατέλλει κατά τίς 5.30 π.μ. Ἡ Μαρία ἔφθασε στόν τάφο τοῦ Ἰησοῦ λίγο πρίν ἀνατείλει ὁ ἥλιος, δηλαδή τουλάχιστον στίς 5 τό πρωί, ὅταν τό σκοτάδι δέν εἶχε ἀκόμη ἐντελῶς διαλυθεῖ.
  Γιά ποιό λόγο ἦρθε ἀπό τά χαράματα στόν τάφο τοῦ Διδασκάλου; Ὁ εὐαγγελιστής Ἰωάννης δέν ἀναφέρει τό σκοπό τῆς ἐπισκέψεώς της· οἱ ἄλλοι ὅμως εὐαγγελιστές λένε ὅτι ἦρθε κι αὐτή ὅπως καί οἱ ἄλλες μυροφόρες γιά ν᾿ ἀλείψουν μέ μύρα τό σῶμα τοῦ Κυρίου (βλ. Μθ 28,1· Μρ 16,1-2). Ἡ μύρωση ἦταν νεκρικό ἔθιμο τῶν ἰουδαίων. Ἐπειδή οἱ τάφοι δέν ἔκλειναν καλά τότε, ἀνέδιδαν ἄσχημες μυρωδιές, γι᾿ αὐτό οἱ συγγενεῖς τῶν νεκρῶν πήγαιναν καί τούς μύρωναν. Ἡ πράξη αὐτή ἦταν ἔθιμο ἀνάλογο μέ τό δικό μας τρισάγιο.
  Ἡ Μαρία ξεκίνησε μαζί μέ τίς ἄλλες μαθήτριες τοῦ Κυρίου. Ἔρχονταν στόν τάφο γιά νά δείξουν τήν ἀγάπη τους πρός τό νεκρό σῶμα τοῦ Διδασκάλου. Ἐναγώνια καί ἀτρόμητη ἡ Μαρία προπορεύθηκε καί ἔφθασε μόνη της στό μνῆμα. Μποροῦμε νά φαντασθοῦμε πόσο μεγάλη θά ἦταν ἡ ἔκπληξή της, ὅταν εἶδε «τόν λίθον ἠρμένον ἐκ τοῦ μνημείου» (Ἰω 20,1), τό λίθο κυλισμένο ἀπό τό μνημεῖο. Τί εἶχε συμβεῖ;

  Ὅταν ἔφθασε στόν τάφο ἡ Μαρία, ὁ Κύριος εἶχε ἤδη ἀναστηθεῖ. Βέβαια, τά Εὐαγγέλια δέν περιγράφουν τήν Ἀνάσταση, διότι δέν τήν εἶδε κανείς. Περιγράφουν μόνο τίς ἐμφανίσεις τοῦ ἀναστημένου Ἰησοῦ. Συνδυάζοντας ὅμως τίς σχετικές εὐαγγελικές πληροφορίες μποροῦμε νά καταλάβουμε πῶς περίπου ἔγινε ἡ Ἀνάσταση.
  Ὁ τάφος ἦταν κατάκλειστος. Οἱ ἀρχιερεῖς καί οἱ φαρισαῖοι, ὅπως ἐξιστορεῖ ὁ εὐαγγελιστής Ματθαῖος (27,62-66), τήν ἄλλη μέρα μετά τήν ταφή τοῦ Κυρίου, παρουσιάστηκαν στόν Πιλᾶτο καί ζήτησαν νά τούς ἐπιτρέψει νά βάλουν φρουρά στόν τάφο, διότι φοβοῦνταν μήπως κλέψουν τό σῶμα τοῦ Κυρίου οἱ μαθητές του. Ἔβαλαν, λοιπόν, φρουρά γιά νά φυλάγει τόν νεκρό. Ἀλλά ἐπειδή δέν εἶχαν ἐμπιστοσύνη στούς φρουρούς καί φοβοῦνταν μήπως κανείς ἀπό αὐτούς πληρωθεῖ ἀπό τούς μαθητές καί κλέψει τό νεκρό σῶμα, ἀσφάλισαν τόν τάφο (βλ. Μθ 27,66). Τόν ἔζωσαν, δηλαδή, μέ σχοινιά καί στό ἕνωμα τῶν σχοινιῶν, στούς κόμπους, ἔβαλαν βουλοκέρι μέ τή σφραγίδα τους. Κανείς δέν θά μποροῦσε νά ἀνοίξει τόν τάφο χωρίς νά καταστρέψει τίς σφραγίδες. Ἑπομένως θά γινόταν ἀντιληπτή κάθε ἀπόπειρα κλοπῆς τοῦ νεκροῦ σώματος.
  Ὁ Ἰησοῦς ἔγινε ἄφαντος μέσα ἀπό τόν τάφο χωρίς κανείς νά καταλάβει ὅτι ἀναστήθηκε. Βγῆκε ἀοράτως ἀπό τόν τάφο χωρίς νά μετακινηθεῖ καθόλου ὁ λίθος, χωρίς νά πειραχτοῦν οἱ σφραγίδες. Γι᾿ αὐτό ψάλλουμε τό Πάσχα: «Φυλάξας τά σήμαντρα σῷα, Χριστέ, ἐξηγέρθης τοῦ τάφου», πού σημαίνει: «Χριστέ, ἀναστήθηκες καί βγῆκες ἀπό τόν τάφο διατηρώντας τίς σφραγίδες σῶες», χωρίς νά πειράξεις τά σχοινιά καί τό βουλοκέρι.
  Ἐπίσης τά Εὐαγγέλια δέν ἀναφέρουν τίποτε γιά τήν ὥρα τῆς Ἀναστάσεως. Ὑποθέτω πώς ἔγινε κατά τήν τέταρτη φυλακή τῆς νυκτός, δηλαδή 3.00π.μ. - 6.00π.μ.· ἔτσι, τό σῶμα τοῦ Ἰησοῦ ἔμεινε στόν τάφο καί μερικές ὧρες ἀπό τήν τρίτη ἡμέρα, γιά νά ἐκπληρωθεῖ ἡ προφητεία τῆς τριημέρου ταφῆς του, ἡ ὁποία βέβαια δέν ἐννοεῖ τρία ὁλόκληρα εἰκοσιτετράωρα. Ὁ τάφος, λοιπόν, ἦταν γιά ὥρα πολλή ἤ γιά ὧρες ἄδειος καί οἱ στρατιῶτες φύλαγαν ἄδειο τάφο νομίζοντας ὅτι ὁ νεκρός εἶναι μέσα.

   Ἔτσι εἶχαν τά πράγματα, ὅταν κατά τίς 5 τό πρωί πλησίασαν στόν τάφο οἱ γυναῖκες γιά νά ρίξουν τά ἀρώματα. Στό δρόμο ἀναρωτιόταν· «τίς ἀποκυλίσει ἡμῖν τόν λίθον;» (Μρ 16,3), ποιός θά μᾶς κυλίσει τή βαρειά πλάκα; Δέν ἤξεραν ὅτι οἱ φαρισαῖοι εἶχαν ἐγκαταστήσει φρουρά. Στό μεταξύ ἔγινε σεισμός καί ἄγγελος Κυρίου ἔρριξε κάτω τήν πλάκα, γιά νά φανεῖ ὁ ἄδειος τάφος. Οἱ στρατιῶτες τρόμαξαν ἀπό αὐτά τά ἔκτακτα καί φοβερά συμβάντα καί «ἐγένοντο ὡσεί νεκροί» (Μθ 28,4), ἔχασαν τίς αἰσθήσεις τους. Ὅταν συνῆλθαν θά ἔτρεξαν νά φύγουν. Μόνο μερικοί, «τινές τῆς κουστωδίας» (Μθ 28,11) ἦρθαν γιά νά ἀναγγείλουν τά γενόμενα στούς ἀρχιερεῖς.
  Ἔφυγαν οἱ στρατιῶτες, γι᾿ αὐτό οἱ γυναῖκες δέν βρῆκαν κανέναν στόν τάφο. Ἡ Μαρία πού εἶχε φθάσει πρίν ἀπό τίς ἄλλες μαθήτριες, μόλις εἶδε τόν τάφο ἄδειο, ταράχτηκε, διότι ὑπέθεσε ὅτι κάποιος εἶχε κλέψει τό σῶμα τοῦ ἀγαπημένου της νεκροῦ. Ποτέ δέν φαντάστηκε ὅτι ἦταν δυνατόν ν᾿ ἀναστήθηκε ὁ Χριστός. Τήν ἀγωνία καί τό φόβο της αὐτό τρέχει ν᾿ ἀνακοινώσει στόν Πέτρο καί στόν Ἰωάννη.
   Τρέχουν κι αὐτοί στό μνῆμα καί πείθονται ὅτι πράγματι τό σῶμα τοῦ Κυρίου λείπει· κάποιος τό πῆρε. Αὐτό σημαίνουν τά λόγια τοῦ εὐαγγελιστῆ Ἰωάννη «εἶδε καί ἐπίστευσεν» (Ἰω 20,8), δηλαδή πίστεψε ὅτι πράγματι τό σῶμα τοῦ Κυρίου λείπει ἀπό τόν τάφο. Καί στή συνέχεια ὁ εὐαγγελιστής ἐξηγεῖ· «οὐδέπω γάρ ᾔδεισαν τήν γραφήν ὅτι δεῖ αὐτόν ἐκ νεκρῶν ἀναστῆναι» (20,9). Τά ὁλοκάθαρα καί ἀνέπαφα ὀθόνια καί τό καλοδιπλωμένο χωριστά σουδάριο ἔκραζαν, βοοῦσαν ὅτι τό νεκρό σῶμα τοῦ Κυρίου δέν τό ἀπέσπασαν ἄλλοι μέσα ἀπό τά ὀθόνια, ἀλλά βγῆκε μόνος του ὁ Κύριος, ὡς νικητής, ὡς ἐξουσιαστής τοῦ θανάτου· ἀναστήθηκε, σηκώθηκε, δίπλωσε τά ροῦχα του, τά σκεπάσματά του καί τ᾿ ἄφησε τακτοποιημένα. Ἐντούτοις οἱ μαθητές ἐξακολουθοῦν νά ἀποροῦν. Αὐτό δείχνει ὁλοφάνερα ὅτι δέν εἶχαν καμιά ὑπόνοια, οὔτε χνος προσδοκίας τῆς Ἀναστάσεως.
  Μετά τήν ἐπίσκεψη τοῦ Πέτρου καί τοῦ Ἰωάννη ἡ Μαρία ἐπιστρέφει στό μνῆμα. Θέλει νά ξαναδεῖ, νά βεβαιωθεῖ. Δέν μπορεῖ νά τό πιστέψει πώς δέν θά ᾿χει οὔτε τήν ἐλάχιστη ἱκανοποίηση νά προσφέρει τίς νεκρικές τιμές στόν Διδάσκαλο. Κι ἐκεῖ, ἔξω ἀπό τό κενό μνῆμα, ἀφήνει νά ξεχυθεῖ σέ θρῆνο ὅλος ὁ πόνος της γιά τήν ἐξαφάνιση τοῦ σώματος τοῦ Διδασκάλου της.

  Καθώς ἔκλαιγε ρίχνει ἕνα βλέμμα στό ἐσωτερικό τοῦ τάφου καί βλέπει ἐκεῖ δύο λευκοφορεμένους ἀγγέλους. Ἐκεῖνοι τή ρωτοῦν· «Γύναι, τί κλαίεις;». Καί ἡ Μαρία τούς ἀπαντᾶ· «Ὅτι ἦραν τόν Κύριόν μου, καί οὐκ οἶδα ποῦ ἔθηκαν αὐτόν» (Ἰω 20, 13). Λέγοντας αὐτά παρατηρεῖ μιά ξαφνική ἔκπληξη νά ζωγραφίζεται στά πρόσωπα τῶν ἀγγέλων. Στρέφει κι αὐτή πίσω τό βλέμμα της νά δεῖ τί βλέπουν οἱ ἄγγελοι καί βλέπει τόν Ἰησοῦ. Δέν τόν γνώρισε.
 Ὁ Ἰησοῦς καί ὡς ἄνθρωπος ἀκόμη μετά τήν Ἀνάσταση μόνο ἄν θέλει εἶναι ὁρατός καί γνώριμος στούς ἀνθρώπους. Ἡ Μαρία τόν βλέπει, ἀλλά δέν τόν γνωρίζει. Οὔτε τήν ὄψη του ἀλλά οὔτε καί τή φωνή του γνωρίζει, ὅταν ὁ Κύριος τή ρωτᾶ· «Γύναι, τί κλαίεις; τίνα ζητεῖς;». Νομίζοντας ὅτι εἶναι ὁ κηπουρός τοῦ κήπου πού βρίσκεται γύρω ἀπό τόν τάφο τοῦ λέει· «Κύριε, εἰ σύ ἐβάστασας αὐτόν, εἰπέ μοι ποῦ ἔθηκας αὐτόν, κἀγώ αὐτόν ἀρῶ» (Ἰω 20,15).
 Ὁ τρόπος μέ τόν ὁποῖο μιλᾶ, δείχνει πόσο ἰσχυρά συναισθήματα τή διακατέχουν. Ἡ βαθειά θλίψη καί ἡ μεγάλη ἀγάπη δέν τήν ἀφήνουν νά σκεφθεῖ ὅτι μιλᾶ σ᾿ ἕναν ἄγνωστο καί ὅτι εἶναι φυσικό νά μήν ξέρει ὁ ἄνθρωπος γιά τί πράγμα τοῦ μιλάει. Δέν σκέπτεται νά δώσει πρῶτα κάποια ἐξήγηση στόν ἄγνωστο, νά τοῦ πεῖ ποιός εἶναι αὐτός γιά τόν ὁποῖο κλαίει, γιά τόν ὁποῖο ρωτᾶ. Κι ἔπειτα, πῶς θά σηκώσει αὐτή, μιά γυναίκα, ἕναν νεκρό; Ἡ ἀγάπη ὅμως δέν τά ὑπολογίζει αὐτά.

  Τότε ὁ Ἰησοῦς, ἐπιτρέποντας νά γνωρισθεῖ καί ἡ μορφή του καί ἡ φωνή του, τήν προσφωνεῖ «Μαρία». Ἡ Μαρία μετά τήν ἀπάντησή της πρός τόν δῆθεν κηπουρό εἶχε στραφεῖ πάλι πρός τόν τάφο, ἀφήνοντάς τον πίσω της. Μόλις ἀκούει τή φωνή τοῦ Κυρίου στρέφεται ἀμέσως πίσω, τόν βλέπει καί ὁπωσδήποτε προσπίπτοντας στά πόδια του φωνάζει· «Ῥαββουνί», πού σημαίνει «Διδάσκαλέ μου!» (Ἰω 20,16). Ὄχι πιά Κύριε, ἀλλά Ραββουνί. Ὁ ἄγνωστος πού τήν πλησίασε, πού πονετικά τή ρώτησε γιατί κλαίει, δέν εἶναι ἄγνωστος, εἶναι πολύ γνωστός της, εἶναι ὁ ἀγαπημένος της Διδάσκαλος. Ἕνας κεραυνός χαρᾶς τή συγκλονίζει καί ὁρμᾶ ἀσυγκράτητη νά πιάσει, νά φιλήσει τά πόδια του. Ἀλλά ὁ Κύριος σοβαρά τήν ἐμποδίζει λέγοντας· «Μή μου ἅπτου· οὔπω γάρ ἀναβέβηκα πρός τόν πατέρα μου· πορεύου δέ πρός τούς ἀδελφούς μου καί εἰπέ αὐτοῖς· ἀναβαίνω πρός τόν πατέρα μου καί πατέρα ὑμῶν, καί Θεόν μου καί Θεόν ὑμῶν» (Ἰω 20,17).
  Στό χωρίο αὐτό, ἕνα ἀπό τά δυσκολότερα τῆς Καινῆς Διαθήκης, δόθηκαν ποικίλες ἑρμηνεῖες, τίς ὁποῖες δέν θεωρῶ σκόπιμο νά ἐκθέσω ἐδῶ. Καταρχήν, ὁρισμένοι ἑρμηνευτές κακῶς ἀπέκοψαν τό λόγο τοῦ Κυρίου «μή μου ἅπτου» ἀπό τήν ὑπόλοιπη συνάφεια καί διατύπωσαν τήν ἀπορία: Γιατί ὁ Κύριος ἀπαγορεύει στή Μαρία νά τόν ἐγγίζει; Τήν ὀρθή ἑρμηνεία δίνει ὁ αὐθεντικότερος ἑρμηνευτής τῆς Ἐκκλησίας μας, ὁ ἅγιος Χρυσόστομος. Ἡ ἀπαγόρευση «μή μου ἅπτου», πού ἐκφέρεται σέ ἐνεστώτα χρόνο, φανερώνει ὅτι ἡ Μαρία εἶχε ἤδη περιπτυχθεῖ τά ἄχραντα πόδια τοῦ Κυρίου, ὅταν αὐτός τῆς μιλᾶ. Ἐξάλλου λίγο ἀργότερα ὁ Κύριος συναντᾶ τίς μυροφόρες καί ἐπιτρέπει ν᾿ ἀγκαλιάσουν καί νά φιλήσουν τά πόδια του (βλ. Μθ 28,9). Ὁ διος ἐπίσης παρότρυνε τόν Θωμᾶ καί τούς ἄλλους μαθητές νά τόν ψηλαφήσουν (βλ. Ἰω 20,27· Λκ 24, 39). Μέ τό «μή μου ἅπτου», λοιπόν, ὁ Κύριος ἀποτρέπει τή Μαρία, ὄχι διότι δέν πρέπει νά τόν ἐγγίσει, ἀλλά διότι θέλει νά τῆς διδάξει ὁρισμένα πράγματα.

   Ἡ Μαρία, ὅταν βλέπει τόν ἀγαπημένο Διδάσκαλο, νομίζει ὅτι αὐτός ἀναστήθηκε, ὅπως ἀνέστησε καί τόσους ἄλλους νεκρούς, καί ὅτι θ᾿ ἀρχίσει πάλι τήν παλιά συναναστροφή μέ τούς μαθητές καί τίς μαθήτριές του, ὅτι θά κηρύττει, θά ἔχει ἀνάγκη τῆς διακονίας της, πράγμα πού τῆς δίνει ἰδιαίτερη χαρά. Νομίζει ὅτι ἡ νίκη του καί ἡ δόξα του ἦταν ν᾿ ἀποδείξει στούς κακούς φαρισαίους ὅτι ἄδικα τόν δολοφόνησαν. Δέν μπορεῖ νά συλλάβει τόν παγκόσμιο, τόν αἰώνιο, τόν πνευματικό χαρακτήρα τῆς νίκης του κατά τοῦ θανάτου. Δέν γνωρίζει ὅτι ἡ κατάσταση τῆς ἀνθρώπινης φύσεως τοῦ Κυρίου δέν εἶναι πλέον ἡ κατάσταση τῆς φθορᾶς, τῶν φυσικῶν ἀναγκῶν, τῆς ταπεινώσεως. Δέν τόν εἶδε ἀκόμη νά παρουσιάζεται «τῶν θυρῶν κεκλεισμένων» (Ἰω 20, 19), ἀλλά μόνο νά πλησιάζει σάν ταπεινός κηπουρός. Χαίρεται, ὅπως ἀκριβῶς χάρηκαν οἱ ἀδελφές τοῦ Λαζάρου, ὅταν εἶδαν ἀναστημένο τόν ἀδελφό τους. Τίποτε περισσότερο δέν κατάλαβε. Πρέπει ὅμως νά τά μάθει ὅλα.
  Ὁ Κύριος, λοιπόν, θέλει νά τῆς διδάξει ὅτι εἶναι πλέον στή δόξα του, ὅτι Αὐτός εἶναι ὁ Θεός καί ἀνήκει τόσο σ᾿ αὐτήν ὅσο καί σέ ὁλόκληρο τόν κόσμο, ὅτι πρέπει νά τόν πλησιάζει μ᾿ ἕνα ἄλλο φρόνημα. Ἐπειδή ὅμως ἦταν ὑπεροπτικό καί ἀντιπαιδαγωγικό νά τῆς πεῖ κατευθείαν ὅλα αὐτά, ὑψώνει ἔμμεσα καί σιγά-σιγά τό νοῦ της στά ὑψηλότερα, λέγοντας ὅτι «δέν ἀνέβηκε ἀκόμη στόν Πατέρα του». Ἔτσι, ἐπισημαίνει ὁ ἅγιος Χρυσόστομος, δείχνει ὅτι ἐκεῖ, στόν Πατέρα, σκοπεύει καί σπεύδει νά πάει. «Τόν δέ ἐκεῖ μέλλοντα ἀπιέναι καί μηκέτι μετά ἀνθρώπων στρέφεσθαι, οὐκ ἔδει μετά τῆς αὐτῆς ὁρᾶν διανοίας, ἧς καί πρό τούτου» (Εἰς Ἰωάννην, Ὁμιλ. 86,2· ΕΠΕ 14,704). Γι᾿ αὐτό καί τούς μαθητές του κατά καιρούς μόνο τούς πλησιάζει. Ἡ σχέση του μέ τούς μαθητές του καί μέ τούς πιστούς του στό ἑξῆς δέν θά εἶναι ὅπως πρίν. Θά εἶναι ἐντελῶς πνευματικές. Γιά νά μή λυπηθεῖ ὅμως ἀπό τήν ἀπαγόρευση ἡ Μαρία καί ἀρχίσει νά συλλογίζεται ὅτι περιφρονήθηκε, τήν καθιστᾶ ὁ Κύριος πρώτη εὐαγγελίστρια τῆς Ἀναστάσεώς του, παραγγέλλοντας νά πεῖ στούς μαθητές ὅ,τι τῆς εἶπε Αὐτός.
  Τό νόημα τῶν λόγων του εἶναι· «Μή μ᾿ ἐγγίζεις, Μαρία, διότι δέν ἀνέβηκα ἀκόμη στόν Πατέρα μου. Ἐκεῖ ὅμως πρόκειται νά πάω καί δέν θά συναναστρέφομαι πλέον μέ ἀνθρώπους, γι᾿ αὐτό δέν πρέπει νά μέ βλέπεις ἔτσι ὅπως μ᾿ ἔβλεπες μέχρι τώρα».
   Ἡ συμπεριφορά τοῦ Κυρίου πρός τή Μαρία τή Μαγδαληνή εἶναι ἀνάλογη μέ τή συμπεριφορά του πρός τή μητέρα του στό γάμο τῆς Κανᾶ. Τότε στήν προτροπή τῆς μητέρας του νά κάνει κάτι, διότι «οἶνον οὐκ ἔχουσι», ὁ Κύριος ἀπήντησε σοβαρά· «τί ἐμοί καί σοί, γύναι;» (Ἰω 2,4). Τῆς ἔδειξε ἔτσι ὅτι ὁ Διδάσκαλος Ἰησοῦς δέν ἀνήκει πλέον στήν ταπεινή οἰκογένεια τῆς Ναζαρέτ, ἀλλά στήν πνευματική οἰκογένεια τῶν μαθητῶν του. Καί τώρα στή Μαγδαληνή ὁ Κύριος λέει· «μή μου ἅπτου». Δέν ἀνήκει πλέον στήν πνευματική ἔστω ἀλλά περιορισμένη οἰκογένεια τῶν μαθητῶν· μπῆκε τώρα στήν παγκόσμια οἰκογένεια πού ἔχει πατέρα τόν Θεό. Ἀλλάζουν οἱ σχέσεις του μέ τούς μαθητές καί τίς μαθήτριές του. Μετά τήν Ἀνάσταση, λοιπόν, ὁ Κύριος κηρύττει τή νέα κατάστασή του, ἐνημερώνει τό στενό του περιβάλλον γιά τίς νέες μεταβολές καί τά ἀποτελέσματα τῆς νίκης του. Καί ἀρχίζει ἀπό τή Μαρία μέ τό «μή μου ἅπτου».

 Τό γεγονός ὅτι ὁ Κύριος ἐμφανίστηκε πρῶτα στή γυναίκα αὐτή, ἔχει ὁρισμένα βαθύτερα νοήματα.
♦ Ἡ Μαρία ἀπολαμβάνει πρώτη τή χαρά τῆς συναντήσεως μέ τόν Κύριο κι αὐτό γιά νά βραβευθεῖ ἡ ἀφοσίωση, ἡ πίστη της στόν Διδάσκαλο, ἡ ἀγάπη τῆς εὐγνώμονης καρδιᾶς της.
♦ Στό πρόσωπο τῆς Μαρίας ἐπιβραβεύεται ἡ ταπεινή ἀφοσίωση τῶν μαθητριῶν τοῦ Κυρίου, πού δέν σκανδαλίσθηκαν καθόλου ἀπό τό θάνατό του, ἐνῶ οἱ μαθητές σκανδαλίσθηκαν. Καί φαίνεται ὁ σκανδαλισμός τους τόσο ἀπό τό διασκορπισμό τους κατά τή σύλληψη ὅσο καί ἀπό τήν ἀπελπισία τῶν πορευομένων πρός Ἐμμαούς.
♦ Τέλος, τό ὅτι ἐμφανίσθηκε πρῶτα σέ γυναίκα καί ἔπειτα σέ ἄνδρα, καθώς λέγουν καί οἱ ἀρχαῖοι ἑρμηνευτές, ἔγινε γιά νά ἐνθαρρυνθεῖ ἡ γυναίκα, ἡ ὁποία πρώτη καί περισσότερο ἀπό τόν ἄνδρα ἁμάρτησε στόν Παράδεισο. «Ἡ γυναίκα ἄκουσε πρώτη τήν ἀπατηλή ὑπόδειξη τοῦ ὄφεως, εἶδε μέ παράνομη ἐπιθυμία τόν καρπό τοῦ ἀπαγορευμένου δένδρου καί καταδικάστηκε σέ θλίψη. Γι᾿ αὐτό ὁ ἀναστημένος Κύριος», ἑρμηνεύει ὁ ἅγιος Γρηγόριος Νύσσης, «τῆς ἐπέτρεψε τήν προσκύνηση καί τήν ἀπέστειλε νά φέρει τό χαρμόσυνο ἄγγελμα στούς ἄνδρες. Ἤθελε νά κάνει ἄγγελο χαρᾶς αὐτή πού διακόνησε τή λύπη στόν Ἀδάμ» (Γρηγορίου Νύσσης, Περί τῆς ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ΡG 46,632D). Ἡ γυναίκα ἔδειξε κατά τήν ἀποκατάσταση πίστη πού βραβεύθηκε στό πρόσωπο τῆς Μαρίας Μαγδαληνῆς, γιά νά ἀποπλύνει τό ὄνειδός της στόν Παράδεισο, ὅπου πρώτη παρέβη τήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ.