Ἁρμονικά συμπλέκονται αὐτόν τόν μήνα οἱ χαρούμενοι ἐαρινοί ἦχοι τῆς φύσεως πού ξυπνᾶ, μέ τά χαρμόσυνα θεῖα μηνύματα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, πού γιορτάζει ἡ Ἐκκλησία μας. Καθώς γεμίζουν οἱ πλαγιές μέ χρώματα κι ὁ ἀέρας μέ μύρα, καθώς ἀναρριγᾶ τό κορμί ἀπό τό θάλπος τοῦ ἥλιου κι ἀναγαλλιάζει ἡ καρδιά ἀπό τήν περιρρέουσα τερπνότητα, γεμίζει ἡ ψυχή τοῦ πιστοῦ μέ χαρά καί εὐφροσύνη ἀκούγοντας τό «Χαῖρε!» τοῦ ἀγγέλου καί ἀγάλλεται ἡ ὕπαρξή του γιορτάζοντας τό πρῶτο φανέρωμα τοῦ μυστηρίου τῆς σωτηρίας. «Ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, υἱός τοῦ ἀνθρώπου γίνεται… Εὐφραινέσθω ἡ κτίσις, χορευέτω ἡ φύσις!».
 Εἶναι, πράγματι, τό πιό καλό ἄγγελμα πού μποροῦσε νά δεχθεῖ ποτέ ἡ ἀνθρωπότητα, ὁ εὐαγγελισμός τῆς Θεοτόκου. Μετά τόν διωγμό ἀπό τόν παράδεισο εἶναι ἡ ἀνάκληση γιά ἐπιστροφή, μετά ἀπό τήν περιπλάνηση στούς δύσκολους δρόμους τῆς ἐξορίας εἶναι ἡ συνάντηση μέ τόν Ἀγαπημένο. Μέσα στό σκοτάδι τῆς ἁμαρτίας εἶναι ἡ ἀνατολή, μέσα στή σκλαβιά τοῦ πονηροῦ εἶναι ἡ λύτρωση. Ἡ ἀρχαία κατάρα πρός τόν Ἀδάμ λύνεται καί ἡ πρώτη λύπη τῆς Εὔας διαλύεται, διότι σαρκώνεται Ἐκεῖνος πού θά ἐξαλείψει τά δεινά. Ὁ ἄνθρωπος καινουργιώνεται καί ἑνώνεται μέ τόν Θεό, καθώς ὁ Θεός συνάπτεται μέ τόν ἄνθρωπο καί μέσα στήν παρθενική μήτρα παίρνει τήν ἀνθρώπινη φύση καί τήν ξαναπλάθει καί τήν θεώνει.
Ἀλλά τό πιό σημαντικό καί πιό εὐλογημένο εἶναι ὅτι ὁ Εὐαγγελισμός δέν ἀποτελεῖ μόνο ἕνα γεγονός τοῦ παρελθόντος, πού ἐμεῖς ἁπλῶς γιορτάζουμε τήν ἀνάμνησή του, ἀλλά συνιστᾶ ἕνα συνεχές ἔργο τοῦ Θεοῦ στόν κόσμο καί ἕνα ἀκατάπαυστο βίωμα τοῦ πιστοῦ στή ζωή του. Ἐκεῖνο τό μέγα μυστήριο, πού συνέβη μία φορά στήν Παρθένο Μαρία, ἐπαναλαμβάνεται συνεχῶς μέσα στήν Ἐκκλησία, ἐφ’ ὅσον τό ἴδιο τό ἅγιο Πνεῦμα πού ἐπισκίασε τότε τήν Παναγία, τό ἴδιο ἐπισκιάζει πάντοτε τήν Ἐκκλησία σέ ὅλους τούς αἰῶνες. Μυστικά καί μυστηριακά «σήμερον» ὁ Πατήρ εὐδοκεῖ καί ὁ Υἱός συλλαμβάνεται καί ἄγγελος ὑπηρετεῖ τό θαῦμα μέσα στό αἰώνιο παρόν τοῦ Θεοῦ. Κι αὐτό δέν εἶναι οὔτε φιλοσοφικός στοχασμός οὔτε ψυχολογική φαντασίωση, ἀλλά μία ὑπέρλογη πραγματικότητα καί μία πνευματική ἐμπειρία τῆς χάριτος.
 Πρῶτα–πρῶτα ὁ Εὐαγγελισμός ἐπαναλήφθηκε στήν ἱστορία τήν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς, ὅταν τό Πνεῦμα τό ἅγιο ἦλθε καί κάθισε πάνω σέ κάθε ἕναν ἀπό τούς μαθητές καί ἵδρυσε καί γέννησε τήν Ἐκκλησία. Εἶναι, δηλαδή, ἡ Ἐκκλησία ὁ Χριστός πού γεννήθηκε μέ τήν ἐπιφοίτηση τοῦ ἁγίου Πνεύματος καί ἀπό τότε αὐξάνει καί κραταιοῦται συνεχίζοντας τή ζωή καί τό ἔργο του. Ἡ παρουσία τῆς Ἐκκλησίας μέσα στόν κόσμο εἶναι παρουσία Χριστοῦ, ἡ ὁποία σέ κάθε στιγμή πραγματώνει ἕναν εὐαγγελισμό. Μέσα στό ἀνταριασμένο πέλαγος τοῦ κακοῦ καί τῆς ἁμαρτίας, πού ἀπειλεῖ νά μᾶς πνίξει, παρουσιάζεται σάν ἡ ἀσφαλής κιβωτός, πού ποντοπορεῖ σταθερά πρός τή σωτηρία. Μᾶς καλεῖ νά ἐπιβιβασθοῦμε σ’ αὐτήν καί μᾶς ὑπόσχεται ἀδιάψευστα ὅτι θά μᾶς σώσει γιά πάντα ἀπό τόν αἰώνιο θάνατο.
 Ἀλλά αὐτό τό ἀναντίρρητο ἱστορικό γεγονός τῆς Πεντηκοστῆς καί τῆς ἐμφανίσεως τῆς Ἐκκλησίας, πού ἀποτελεῖ συνέχεια καί ἔκφραση τοῦ πρώτου γεγονότος τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, ἐπαναλαμβάνεται ἐπίσης μέσα στήν ἱστορία κάθε πιστῆς ψυχῆς καί ὄχι μόνο μία φορά.Κάθε μέρα καί κάθε στιγμή χρειάζεται νά ἀναβιώνουμε στή μυστική ζωή τῆς ψυχῆς μας τόν εὐαγγελισμό τῆς σωτηρίας μας, πού σημαίνει ὅτι χρειάζεται νά ἀνανεώνουμε τή σχέση μας μέ τόν Χριστό καί τήν Ἐκκλησία του, ὥστε νά παραμένουμε ζωντανά μέλη στό σῶμα της καί νά ἔχουμε ἀδιάλειπτη τήν ἐπίσκεψη τοῦ Θεοῦ. Κάποιος ἄγγελος τοῦ Θεοῦ –ἕνας δοῦλος κι ἀπόστολός του– μᾶς εὐαγγελίσθηκε κάποτε τό μήνυμα τῆς σωτηρίας καί ἀνακαινισθήκαμε. Ἡ χάρη τῶν μυστηρίων ζωντάνεψε μέσα μας ἕναν καινούργιο ἄνθρωπο, τά μάτια μας ἄνοιξαν σέ νέους ὁρίζοντες καί ἡ καρδιά μας συντονίσθηκε μέ τούς παλμούς μιᾶς ἄλλης βιοτῆς, τῆς αἰωνιότητος. Δέν πάψαμε ὅμως νά ζοῦμε ἀκόμη μέσα στή φθορά. Τά πλοκάμια της μᾶς ἀγκαλιάζουν καί ρουφοῦν τή ζωτικότητά μας, ἀπομυζοῦν τήν πνευματικότητά μας. Γι’ αὐτό, καλούμαστε σ’ ἕναν ἀκατάπαυστο ἐπανευαγγελισμό τοῦ ἑαυτοῦ μας.
 Τά μέσα καί τούς τρόπους γι’ αὐτή τήν ἀναβίωση μᾶς τά ἐξασφαλίζει βέβαια ἡ θεία χάρη. Μέ τήν καθημερινή μελέτη τῆς Γραφῆς μπορῶ νά ἀκούω κάθε μέρα τό χαιρετισμό τοῦ Κυρίου μου. Μέ τή συχνή κοινωνία στά μυστήρια μπορῶ νά παίρνω συνεχῶς Πνεῦμα ἅγιο. Μέ τή συνειδητή συμμετοχή στό ἔργο τοῦ ἁγιασμοῦ μου καί μέ τόν ὁλοπρόθυμο ἀγώνα μου μπορῶ νά συλλαμβάνω καί νά γεννῶ ἕναν Χριστό στή ζωή μου. Ἔτσι, γιορτάζω διαρκῶς Εὐαγγελισμό, πανηγυρίζω καί δοξολογῶ τόν Θεό πού εὐδοκεῖ νά ἐπισκέπτεται τήν καρδιά μου, καί μακαρίζω καί εὐχαριστῶ τήν ἁγία Μητέρα του καί Μητέρα μου γιά τόν καρπό τῆς κοιλίας της. Τό ἀποτέλεσμα εἶναι ἀβίαστα κι αὐθόρμητα, καθώς εὐαγγελίζομαι συνεχῶς τόν ἑαυτό μου, νά γίνομαι ὁ ἴδιος ἕνα ζωντανό εὐαγγέλιο γιά τούς ἄλλους καί νά καταγγέλλω γύρω μου τό λυτρωτικό μήνυμα τοῦ Χριστοῦ.
 Καί αὐτή εἶναι ἡ ἄλλη ὄψη τοῦ ἀδιάκοπου εὐαγγελισμοῦ πού ζῆ ἡ Ἐκκλησία. «Λαοί, εὐαγγελίζεσθε τήν ἀνάπλασιν τοῦ κόσμου!», προτρέπει ὁ ὑμνωδός. Ὁ λαός τοῦ Θεοῦ, οἱ πιστοί, ἀναλαμβάνουν τό ἔργο νά κηρύξουν στόν κόσμο ὅτι «ὁ Θεός ὡς ἄνθρωπος βρεφουργεῖται ἀναπλάττων βρότειον ἅπαν γένος». Καί τό κήρυγμά τους εἶναι πολύ δυνατό καί πολύ πειστικό, διότι ἔχουν νά δείξουν γιά παράδειγμα τόν ἀναγεννημένο καί μεταμορφωμένο ἑαυτό τους. Μέ τόν τρόπο αὑτό ἡ Ἐκκλησία γίνεται τό μεγάφωνο, πού μεταφέρει στή γῆ τό μήνυμα τοῦ οὐρανοῦ, γίνεται ὁ ἀγωγός πού διοχετεύει στόν κόσμο τά δῶρα τοῦ Θεοῦ. Δείχνει τό δρόμο στούς ξεστρατισμένους, χαρίζει εἰρήνη στούς ταραγμένους, προσφέρει χαρά κι ἐλπίδα, ἀλήθεια καί ζωή. Στήν ἐποχή μας καί στήν κοινωνία μας, στήν ἀθλιότητά μας καί στήν τραγικότητά μας ἡ φωνή τῆς Ἐκκλησίας ἀκούγεται, πράγματι, ὅπως τό «Χαῖρε!» τοῦ Γαβριήλ. Μακάριοι ὅσοι μέ πίστη τήν ἐνωτίζονται καί κάνουν τόν Εὐαγγελισμό γεγονός τῆς ζωῆς τους!

Στέργιος Ν. Σάκκος

Ἀπολύτρωσις 42 (1987) 33-35
    
     

  Μέσα στή νύχτα, τήν ὥρα πού διαπράττονται οἱ μεγάλες ἁμαρτίες ἀλλά καί κατεργάζονται οἱ ὑψηλές πνευματικές ἀρετές, τήν ὥρα τῆς βαθειᾶς νύχτας διαλέγει ἡ βασιλοπούλα Δροσίδα γιά νά ἐγκαταλείψει τά ἀνάκτορα. Ἀφήνει τό πιό λαμπρό οἴκημα τῆς Ρώμης γιατί ἔχει ἐπιλέξει ἕναν ἄλλο λαμπρότερο πλοῦτο, ἕναν ἄλλο θησαυρό, τόν Πολύτιμο Μαργαρίτη. Διαφεύγει ἀπό τήν αὐστηρή ἐπιτήρηση τῆς ἔνοπλης φρουρᾶς καί φεύγει πρός ἄγνωστη κατεύθυνση. Ἡ ἀγάπη της θέλει νά ἀποτρέψει τόν πατέρα της ἀπό τό φοβερό ἔγκλημα τῆς παιδοκτονίας.
  Ὁ θιγμένος ἐγωισμός τοῦ αὐτοκράτορα Τραϊανοῦ ξέσπασε μέ μία ἔκρηξη ὀργῆς καί θυμοῦ ὅταν πληροφορήθηκε τή δραστηριότητα τῆς θυγατέρας του ἀνάμεσα στούς χριστιανούς. Πληροφοριοδότης ἦταν ὁ Ἀδριανός, ὁ σύμβουλός του καί μνηστήρας τῆς Δροσίδας. Οἱ χριστιανές γυναῖκες -ἀνάμεσά τους καί ἡ Δροσίδα- εἶχαν συλληφθεῖ τήν ὥρα πού περισυνέλεγαν τά σώματα τῶν μαρτύρων μετά ἀπό τή γενναία ὁμολογία καί τή μαρτυρική τους κοίμηση.
  Εἶχε περάσει περίπου μισός αἰώνας ἀπό τότε πού τό μαρτυρικό χέρι τοῦ ἁλυσοδεμένου ἀποστόλου ἀπό τίς φυλακές τῆς Ρώμης ἔγραφε στούς πιστούς τῆς Μακεδονίας «ἀσπάζονται ὑμᾶς οἱ ἅγιοι, μάλιστα δὲ οἱ ἐκ τῆς Καίσαρος οἰκίας» (Φι 4,22). Ἡ ἱερή σκυταλοδρομία τῆς πίστεως συνεχιζόταν μέσα στά παλάτια τῆς Ρώμης, στήν καρδιά τῆς εἰδωλολατρικῆς αὐτοκρατορίας. Τί κι ἄν ὁ Τραϊανός ὕψωνε ἀγέρωχα τά τείχη τῆς εἰδωλολατρίας; Τί κι ἄν ἐξέδιδε διατάγματα, ἐξαπέλυε ἀπειλές, ὅριζε σκληρές ποινές; Ὁ πόλεμος τοῦ μίσους μαινόταν ἀνελέητα, μά σέ κάποιες ψυχές ἔλαμπε τό οὐράνιο τόξο τῆς εἰρήνης.
  Μέσα στό παγερό σκοτάδι ἄνθιζαν κρίνα ὁλόλευκα. Ἄνθος τρυφερό ἡ νεαρή Δροσίδα, ἡ κόρη τοῦ Τραϊανοῦ, xάριζε τήν ἄνοιξη τῆς ζωῆς της στή θαυμαστή καί κραταιή ἀγάπη τοῦ νυμφίου Χριστοῦ. Αὐτός ἦταν ὁ ἄγνωστος γιά τούς ἄλλους Ἀγαπημένος τῆς καρδιᾶς της.
  Φίλες καί ἀδελφές της, πιστές στήν ἴδια κλήση, ἀφιερωμένες στήν ἴδια ἀποστολή πέντε ἀδελφές. Συνδέθηκαν μέ ἅγια φιλία καί δεσμό ἱερό μέσα στήν ἐκκλησία τῶν κατακομβῶν.
  Στό κύλισμα τοῦ καιροῦ, τό δρεπάνι τοῦ θερισμοῦ φανερώνει τά ὥριμα στάχυα. Καθημερινά κι ἄλλοι ἀδελφοί ἀνάμεσα ἀπό τούς πιστούς προστίθενται στήν ἐκκλησία τῶν πρωτοτόκων στόν οὐρανό. Οἱ εὐσεβεῖς παρθένες μέ κίνδυνο τῆς ζωῆς τους ἀνέλαβαν ὑψηλή ἀποστολή νά περισυλλέγουν τά σώματα τῶν μαρτύρων καί νά τά ἑτοιμάζουν γιά τήν ταφή. Κι ἄλλες φορές, μετά τά φρικτά μαρτύρια, νά ἀποθησαυρίζουν τά ματοβαμμένα λείψανα, θησαυρό πολύτιμο στήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ καί φυλακτήριο πνευματικό. Ὑπέροχη σκηνή! Τό ἀνεξόφλητο χρέος τῆς ἀγάπης, ἡ τιμή στά ἱερά σφάγια τοῦ ἐσφαγμένου Ἀρνίου. Πρωτοστατεῖ στήν ἅγια διακονία ἡ κόρη τοῦ διώκτη, ταπεινή καί ἁπλή σάν ὅλες τίς ἄλλες ἀδελφές, δοσμένη στό μεγάλο ἔργο μέ αὐταπάρνηση καί ἀγάπη θυσιαστική.
  Μετά τή σύλληψη καί τή θαρρετή ὁμολογία, μέ σκληρότητα εἶχε διατάξει ὁ αὐτοκράτορας τόν μαρτυρικό θάνατο τῶν πέντε ἀδελφῶν μέσα σέ χωνευτήρι μέ λειωμένο χαλκό. Τίς καρδιές τους τίς ἔλειωσε ἡ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, τό σῶμα τους τό διέλυσε τό μίσος τῶν ἐχθρῶν καί ἡ ψυχή τους κατέκτησε τό στεφάνι τῆς αἰωνιότητας. «Εἰ καὶ ἐχωνεύθητε λαμπραὶ Παρθένοι, ἀλλ’ Οὐρανοὺς οἰκεῖτε νῦν σὺν Ἀγγέλοις».
  Γιά τήν κόρη του ὁ αὐτοκράτορας ἀποφασίζει ἀπόλυτο ἀποκλεισμό μέ ἰσχυρή φρουρά. Ἐλπίζει πώς οἱ ἀπειλές του καί τά δελεάσματά του θά τή μεταπείσουν. Μάταια ὅμως. Ὁ εἰδωλολάτρης ξεχνᾶ πώς εἶναι πατέρας ἀλλά καί ἡ χριστιανή κόρη βάζει τόν πατέρα τοῦ οὐρανοῦ πάνω ἀπό τῆς γῆς τόν πατέρα. Εἶναι ἡ ὥρα πού ἐκπληρώνεται ἡ προφητεία τῆς Ἀποκαλύψεως «ὁ ἀδικῶν ἀδικησάτω ἔτι... καὶ ὁ ἅγιος ἁγιασθήτω ἔτι» (22,11).
  Ἡ Δροσίδα ἐγκαταλείποντας τό παλάτι βρῆκε καταφύγιο στό σπίτι κάποιων χριστιανῶν πού ἄνοιξε πρόθυμα νά φιλοξενήσει τήν ἡρωική ἀδελφή. Ἐκεῖ, ἔπειτα ἀπό ὀκτώ ἡμέρες καί ἐνῶ προσευχόταν, ἐκοιμήθη εἰρηνικά. Τήν παρέλαβε ὁ Κύριος γιά νά ἀνταμωθεῖ μέσα στό ἄπλετο φῶς του μέ τίς μαρτυρικές ἀδελφές της.
  Στίς 22 Μαρτίου τιμῶνται ἀπό τήν Ἐκκλησία μας οἱ πέντε «κανονικές» λεγόμενες παρθένες. Μαζί τους καί ἡ ἁγία Δροσίδα, κόρη τοῦ αὐτοκράτορα Τραϊανοῦ· ἡ νεαρή χριστιανή πού ἔζησε μέ ἁγνότητα καί φρόνημα μαρτυρικό ἐκεῖ ὅπου ἔπεφτε βαρειά ἡ σκιά τῆς καισαρολατρίας καί μόλυναν τήν ἀτμόσφαιρα οἱ ἀναθυμιάσεις τῆς διαφθορᾶς. «Δροσὶς λιποῦσα πατρικὴν πᾶσαν σχέσιν, ἐφεῦρε Χριστὸν τὸν ποθεινὸν Νυμφίον». Δίπλα στό ἅγιο ὄνομά της τό ὄνομα τοῦ πατέρα της, ἑνός μεγάλου διώκτη τῆς πίστης μας, ἀποτελεῖ μία ἰσχυρή ἀντίθεση πού διατρανώνει ὅτι οἱ ἀποφάσεις πού καθορί- ζουν τήν αἰώνια ζωή εἶναι προσωπικές ὅπως καί τό κάλεσμα τοῦ Θεοῦ. Οἱ κλήσεις τοῦ οὐρανοῦ ἀπευθύνονται σέ παλάτια καί καλύβια, σέ μεγαλουπόλεις καί χωριά, ἀγκαλιάζουν κάθε κοινωνική τάξη καί ἀναμένουν τή δική μας ἀνεπιφύλακτη ἀνταπόκριση.

 Ἰχνηλάτης

"Ἀπολύτρωσις", Μάρτιος 2014

  Καθώς ἀδυσώπητος ὁ χρόνος ἔρριχνε χιόνια στό κεφάλι τοῦ ὅσιου ἀσκητῆ, ἡ ἀγάπη του πρός τόν Θεό ἔσπερνε στήν καρδιά του σπόρους αἰωνιότητας καί ἄνθιζαν μέσα του τά ἄνθη τῆς ἐλευθερίας ἀπό τήν πλάνη καί τή ματαιότητα τοῦ κόσμου αὐτοῦ. Ἡ ἁγνότητα τῆς νεότητάς του καί ἡ σταθερή του ἀφοσίωση στόν Ἰησοῦ Χριστό θά καρποφορήσουν τή δύναμη τοῦ μαρτυρίου. Γεννημένος στήν εὔανδρο Κρήτη ὁ ὅσιος Παῦλος «κατηκολούθησε Χριστῷ δι’ ἐναρέτου ἀγωγῆς καί ἀρετῶν ἀσκητικῶν». Μέ κόπο καί ἄσκηση, ἀγρυπνίες καί προσευχές, μέ ἐγκράτεια καί ἀγάπη ἀφιέρωσε στόν Θεό τήν ὕπαρξή του ὁλόκληρη. Τό ἀσκητήριό του ἔγινε πόλος ἕλξεως γιά ψυχές διψασμένες γιά τό αἰώνιο.
  Ἦρθαν τότε μέρες χαλεπές γιά τό ποίμνιο τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ. Ἡ εἰκονομαχία μαινόταν, σκορποῦσε ἀπειλές καί φόβο, δίχαζε τούς χριστιανούς. Ὁ εἰκονομάχος αὐτοκράτορας Κωνσταντίνος Ε΄ ὁ Κοπρώνυμος (741-775 μ.Χ.) μέ μανία πολεμοῦσε καί δίωκε ὅσους μέ τόλμη παρέμεναν σταθεροί στήν πίστη τῶν Πατέρων. Τώρα τό ἐρημητήριο τοῦ ὁσίου Παύλου γίνεται πηγή δυνάμεως καί κέντρο συντονισμοῦ τῶν Ὀρθοδόξων. Ὁ ἐκπρόσωπος τοῦ αὐτοκράτορα στήν Κρήτη, στρατηγός Θεόφιλος ὁ Λαρδατύρης, ἐπιχειρεῖ νά πτοήσει τόν δυναμικό ὑπέρμαχο τῆς ἀλήθειας. Μπροστά σέ πλῆθος λαοῦ ἡ Ὀρθοδοξία θά συναντήσει γιά ἄλλη μιά φορά τήν κακοδοξία καί θά τήν συντρίψει μέ τήν κραταιά ἰσχύ τῆς ὁμολογίας πού φθάνει μέχρι τό θάνατο. Ὁ στρατηγός ζητᾶ ἀπό τόν ἀσκητή νά καταπατήσει καί νά βεβηλώσει μία εἰκόνα τοῦ Σωτήρα Χριστοῦ. Ἡ ἀπάντησή του εἶναι σάλπισμα ὁμολογίας: «Μή γένοιτο, Κύριε Ἰησοῦ, πατῆσαι τήν σήν εἰκόνα». Ἡ ζείδωρη ἀλήθεια τῆς Ὀρθοδοξίας ἄρδευε τήν ὕπαρξή του, καταύγαζε τή διάνοιά του, νοηματοδοτοῦσε τούς ἀγῶνες του. Πῶς νά ἀρνηθεῖ τήν πίστη πού διαφυλάττει τήν ὡραιότητα καί τή γνησιότητα τῆς Ἐκκλησίας;
  Ὁ ἀγωνιστής καί ὁμολογητής, πού ἐκτελοῦσε ἀφοσιωμένα τό θέλημα τοῦ Θεοῦ σέ ὅλη του τή ζωή, γονατίζει, σκύβει καί ἀσπάζεται τήν ἅγια εἰκόνα. Τό γνωρίζει πώς «ἡ τιμή ἀποβαίνει πρός τό πρωτότυπο», πρός τόν Κύριό του τόν θεάνθρωπο Ἰησοῦ. Ἀληθινά ἐλεύθερος ὁ ἄνθρωπος πού σκύβει μπρός στήν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ. Πιστεύει στήν ἐνανθρώπησή Του, ἐλπίζει στόν καθαγιασμό τῆς ὕλης, πορεύεται στό καθ’ ὁμοίωσιν.
  Τά βασανιστήρια πού ἀκολουθοῦν εἶναι φρικτά. Στόν καταπέλτη τό σῶμα του στρεβλώνεται καί κατακαίεται στή φωτιά. «Ζῆλος διεξέκαυσε Παῦλον εἰκόνων, ᾧ φλόξ δι’ αὐτάς ἐξεκαύθη καμίνου». Στίς 17 Μαρτίου στρέφουμε τό βλέμμα μας στήν ὁσιακή καί μαρτυρική μορφή τοῦ ἁγίου ὁσιομάρτυρα Παύλου καί ζητοῦμε ἡ πρεσβεία του νά συνοδεύει ὅσους στούς καιρούς τῆς σύγχρονης εἰκονομαχίας τιμοῦν τήν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ καί λατρεύουν τό θεανδρικό του πρόσωπο.

 Ἰχνηλάτης

Ἀπολύτρωσις 62 (2007) 72-73
   

 Ξεκίνησαν 40, σάν στρατιῶτες τοῦ ρωμαϊκοῦ στρατοῦ καί μπῆκαν πάλι 40, ὅπως τό ζήτησαν ἀπό τόν Κύριο, στή στρατιά τῶν ἁγίων τῆς θριαμβεύουσας Ἐκκλησίας. Κάποιος, πού λιποψύχησε καί δραπέτευσε, ἀντικαταστάθηκε ἀπό ἕνα δήμιο πού, ἐμπνευσμένος ἀπό τήν πίστη καί τήν καρτερία τους, ἔτρεξε νά ἑνωθεῖ μέ τή συντροφιά τους.
 Παραθέτουμε ἀπόσπασμα ἀπό τήν ὁμιλία τοῦ Μ. Βασιλείου εἰς τούς ἁγίους τεσσαράκοντα μάρτυρας, οἱ ὁποῖοι μαρτύρησαν μία κρύα νύχτα τοῦ 320 μ.Χ., στήν παγωμένη λίμνη τῆς Σεβάστειας.
 Ὅταν ἄκουσαν τό πρόσταγμα –πρόσεξε ἐδῶ τό ἀήττητο φρόνημα τῶν ἀνδρῶν–, μέ χαρά πέταξε ὁ καθένας ἀπό πάνω του καί τόν τελευταῖο χιτώνα καί βάδιζαν στό θάνατο τῆς παγωνιᾶς ἐνθαρρύνοντας ὁ ἕνας τόν ἄλλο, ὅπως ὅταν ἁρπάζουν λάφυρα. Ἄς μή ξεντυθοῦμε, ἔλεγαν, τό ροῦχο ἀλλά τόν παλαιό ἄνθρωπο «τόν φθειρόμενον κατά τάς ἐπιθυμίας τῆς ἀπάτης» (Ἐφ 4,22). Σ’ εὐχαριστοῦμε, Κύριε, γιατί μαζί μέ τό ροῦχο αὐτό ἀποβάλλουμε καί τήν ἁμαρτία. Ἀφοῦ τό ντυθήκαμε ἐξ αἰτίας τοῦ φιδιοῦ, ἄς τό ξεντυθοῦμε γιά τόν Χριστό…
 Βαρειά ἡ κακοκαιρία, ἀλλά γλυκύς ὁ παράδεισος· ὀδυνηρό τό πάγωμα, ἀλλά εὐχάριστη ἡ ἀνάπαυση… Μέ μιά νύχτα θ’ ἀνταλλάξουμε ὅλη τήν αἰωνιότητα. Ἄς καεῖ τό πόδι, γιά νά χορεύει συνεχῶς μέ τούς ἀγγέλους. Ἄς ἀποκοπεῖ τό χέρι, γιά νά ἔχει παρρησία νά ὑψώνεται στόν Δεσπότη. Πόσοι ἀπό τούς συναδέλφους μας στρατιῶτες ἔπεσαν στό μέτωπο, μένοντας πιστοί σ’ ἕνα φθαρτό βασιλιά; Κι ἐμεῖς δέν θά χαρίσουμε αὐτή τή ζωή γιά χάρη τῆς πίστεως στόν ἀληθινό βασιλιά; Πόσοι κακοῦργοι, πού συνελήφθησαν γιά ἀδικήματα, δέν δέχτηκαν τό θάνατο; Κι ἐμεῖς δέν θά ὑποφέρουμε τό θάνατο γιά τή δικαιοσύνη; Νά μή ξεστρατίσουμε, συστρατιῶτες, νά μή στρέψουμε τήν πλάτη στό διάβολο. Σάρκες εἶναι, μή τίς λυπόμαστε. Ἀφοῦ ὁπωσδήποτε πρέπει νά πεθάνουμε, ἄς πεθάνουμε γιά νά ζήσουμε. Ἄς φθάσει ἡ θυσία μας ἐνώπιον σου, Κύριε! Δέξου μας σάν «θυσία ζῶσα» εὐάρεστη σέ σένα. Νά γίνουμε ὁλοκαύτωμα μέσα στόν πάγο, ὡραία προσφορά, ἕνα καινούργιο ὁλοκαύτωμα, πού προσφέρεται ὄχι στή φωτιά ἀλλά πάνω στόν πάγο. …
 Ἐλεεινό θέαμα γιά τούς δικαίους: ὁ στρατιώτης, φυγάς· ὁ ὑποψήφιος γιά βραβεῖο, αἰχμάλωτος· τό πρόβατο τοῦ Χριστοῦ, λεία τῶν θηρίων… Ἐνῶ ὁ δήμιος, μόλις τόν εἶδε νά ξεφεύγει καί νά τρέχει στό λουτρό, ἔβαλε τόν ἑαυτό του ἀντικαταστάτη στή θέση τοῦ λιποτάχτη καί πετώντας τά ροῦχα ἀνακατεύθηκε μέ τούς γυμνούς, κράζοντας ὅπως οἱ ἅγιοι· εἶμαι χριστιανός. Καί μέ τήν ἀπότομη ἀλλαγή κατέπληξε τούς παρόντες κι ἀναπλήρωσε τόν ἀριθμό καί προσθέτοντας τόν ἑαυτό του παρηγόρησε τή λύπη τους γιά κεῖνον πού δείλιασε. Ἔτσι μιμήθηκε τούς στρατιῶτες πού, ὅταν πέσει αὐτός πού εἶναι στήν πρώτη γραμμή, ἀμέσως συμπληρώνουν τήν παράταξη, ὥστε νά μή διακοπεῖ ἡ ἑνότητά τους ἀπ’ αὐτόν πού ἔλειψε. Κάτι τέτοιο ἔκανε κι αὐτός. Εἶδε τά οὐράνια θαύματα, κατάλαβε τήν ἀλήθεια, κατέφυγε στόν Δεσπότη, συναριθμήθηκε μέ τούς μάρτυρες…

«Ἐλπίδα»
    
     

 Στήν παγωμένη λίμνη τῆς Σεβάστειας τοῦ Πόντου γύρω στό 320μ.Χ. τό φρικτό μαρτύριο 40 ἡρωικῶν μορφῶν φτάνει στό τέλος του. Οἱ Σαράντα ἐπίλεκτοι στρατιῶτες τῆς ρωμαϊκῆς λεγεώνας διεξήγαγαν νικηφόρα τήν τελευταία καί σκληρότερη μάχη τῆς ζωῆς τους. Πέρασαν στεφανωμένοι στήν αἰώνια ζωή, ἀφήνοντας τά παγωμένα σώματά τους ἕρμαια στή διάθεση τῶν δημίων. Ὁ ἔπαρχος Ἀγρικόλας διατάζει νά ριχτοῦν στή φωτιά τά οἰκητήρια τῶν ἁγίων ψυχῶν.
 Ἕνας ὅμως ἀπό τούς Σαράντα διατηρεῖ μέσα του ἀκόμη μιά σπίθα ζωῆς: ὁ ἡρωικός Μελίτων, μονάκριβος γιός χριστιανῆς χήρας. Ὁ Ἀκρικόλας διατάζει νά τόν παραδώσουν ὄχι στή φωτιά ἀλλά στή μητέρα του. Πίστευε ὅτι ἐκείνη θά τόν ἔπειθε νά ἀρνηθεῖ τήν πίστη του. Δοκίμασε ὅμως μεγάλη ἔκπληξη κι ἀπογοήτευση ἀπό τήν ἀπροσδόκητη ἐξέλιξη τῶν γεγονότων. Τή σκηνή περιγράφει ζωηρά τό ἀπόσπασμα πού ἀκολουθεῖ ἀπό τό βιβλίο τοῦ Καθηγητῆ Στ. Σάκκου, Οἱ ἅγιοι Σαράντα Μάρτυρες, ἔκδοση Δ΄, «Χριστιανική Ἐλπίς».
 Ὅταν ἡ μητέρα τοῦ μάρτυρα Μελίτωνα ἄκουσε τή διαταγή τοῦ Ἀγρικόλα καί εἶδε νά τοποθετοῦνται στά ἁμάξια τά τίμια σώματα τῶν μαρτύρων, γιά νά ριχτοῦν στή φωτιά, χωρίς νά συμπεριλαμβάνεται σ᾿ αὐτά ὁ γιός της, διέσχισε μέ λαχτάρα τά πλήθη καί ἦλθε κοντά στό παιδί της. Εἶδε τόν μονογενῆ της, τά τρυφερά σπλάγχνα της, τή μοναδική ἐλπίδα καί τό στήριγμά της σέ ἐλεεινή κατάσταση. Ἦταν μελανιασμένος, ἀκίνητος, παράλυτος. Μόλις ἀνέπνεε. Ὁ ἑτοιμοθάνατος στύλωσε τό βλέμμα στή μητέρα του. Καί ἐκείνη; Ὤ ἐκείνη! Τί ἔκανε; Σκίρτησαν τά μητρικά σπλάγχνα της; Συγκινήθηκε ἡ στοργική καρδιά της; Μήπως ἄρχισε νά κλαίει, νά ὀδύρεται, νά σχίζει τά ροῦχα της καί νά ξερριζώνει τά μαλλιά της; Μήπως τόν ἅρπαξε στή θερμή ἀγκαλιά της καί ἄρχισε νά τόν φιλᾶ χύνοντας δάκρυα, γιά νά ἀναζωογονήσει τό μαραμένο λουλούδι της, πού ἤδη εἶχε ἀρχίσει νά σβήνει; Ὄχι! Τίποτε ἀπ᾿ ὅλα αὐτά δέν συνέβη. Ἀγαποῦσε τό παιδί της. Μάλιστα, ὡς χριστιανή μητέρα τό ἀγαποῦσε ἀληθινά, πνευματικά, δίνοντας προτεραιότητα στήν ψυχή του. Κι ἐπειδή αὐτή ἡ ψυχή κινδύνευε ἀπό τή στοργή καί τό ἐνδιαφέρον τοῦ τυράννου, ἡ χριστιανή μάνα θά ἔκανε τό πᾶν γιά νά τή σώσει.
  Ἄν ἦταν ἄλλη μητέρα, ἀσφαλῶς θά βοηθοῦσε τούς στρατιῶτες πού ἦρθαν νά πάρουν τόν γιό της, γιά νά τόν φροντίσουν. Θά πάσχιζε νά τόν κρατήσει στή ζωή. Αὐτή, ἀντίθετα, τούς ἐμποδίζει. Σφίγγει τήν πιστή καρδιά της καί σάν τόν πατριάρχη Ἀβραάμ ὁδηγεῖ ἡ δια τό παιδί της στή θυσία. Μέ ἀξιοθαύμαστη ψυχραιμία ἐνισχύει τόν γιό της: «Γλυκό μου παιδί, ἔχε θάρρος καί δύναμη! Τώρα πιά εἶσαι παιδί τοῦ οὐράνιου Πατέρα. Κάνε ἀκόμη λίγη ὑπομονή, γιά νά γίνεις τέλειος μάρτυρας τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Μή φοβηθεῖς τό θάνατο, σύ, ὁ νικητής τόσων βασάνων. Μήν ξεχνᾶς, παιδί μου, ὅτι εἶσαι βλάστημα τῆς ὀδύνης τοῦ σταυροῦ. Σκέψου τόν Κύριο στό σταυρό. Μή φανεῖς κατώτερος ἀπό τούς συστρατιῶτες σου, οἱ ὁποῖοι μεταφέρονται γιά νά καοῦν τά σώματα καί νά στεφανωθοῦν οἱ ψυχές τους. Ὁ Χριστός βρίσκεται κοντά σου ἀόρατα. Εἶναι βοηθός σου. Ἔπειτα ἀπό λίγο θά ἀπαλλαγεῖς ἀπό κάθε πόνο καί θά μπεῖς στήν αἰώνια χαρά καί εὐτυχία. Ἡ ἀνδρεία σου νίκησε τά μαρτύρια. Θά ἀπολαύσεις τήν ἀνέκφραστη εὐφροσύνη καί θά συμβασιλεύσεις μέ τόν Χριστό. Τότε νά πρεσβεύεις καί γιά μένα, τή μητέρα σου, ἀγαπημένο μου παιδί».
  Ὁ γενναῖος μάρτυρας ἀκούει μέ ἀνακούφιση τά ἐνθαρρυντικά λόγια τῆς ἡρωίδας μητέρας. Καταβάλλει προσπάθεια νά μιλήσει, ἀλλά δέν μπορεῖ. Μέ τό βλέμμα δείχνει στή μητέρα του τίς φλόγες καί τόν οὐρανό. Ἐκείνη κατάλαβε. Ὁ γιός της ζητοῦσε τούς συντρόφους του. Ἐπιθυμοῦσε καί αὐτός νά ριχθεῖ στή φωτιά καί μαζί μ᾿ ἐκείνους ν᾿ ἀνεβεῖ στόν οὐρανό. Κι ἔκανε τότε ἡ χριστιανή μάνα κάτι πού μόνο μία ἡρωίδα θά μποροῦσε νά πραγματοποιήσει. Ἐνισχυμένη ἀπό τό ἅγιο Πνεῦμα καί μέ τή βοήθεια ἄλλων χριστιανῶν, μεταφέρει τόν γιό της καί τόν τοποθετεῖ στίς ἅμαξες, πού θά μετέφεραν στή φωτιά τούς ἄλλους στρατιῶτες. «Δέν ἄφησε νά τῆς ξεφύγουν δάκρυα ἀπρεπῆ», θαυμάζει ὁ Μ. Βασίλειος· «Δέν ξεστόμισε τίποτε ταπεινό καί ἀνάξιο τῆς περιστάσεως. Ἀλλά συμβούλευσε τό βλαστό της: “Βάδισε, παιδί μου, στόν ὡραῖο δρόμο τῆς αἰώνιας ζωῆς μαζί μέ τούς φίλους καί ἀδελφούς σου, γιά νά μπεῖτε ὅλοι μαζί στό χορό τοῦ οὐρανοῦ καί νά παρουσιαστεῖτε μαζί στόν Δεσπότη Χριστό. Μή μείνεις μόνο ἐσύ ἀστεφάνωτος. Ἔφθασε πιά στό τέλος του ὁ πειρασμός. Ὑπόμεινε τή φωτιά, ὅπως ὑπέμεινες τό ψύχος, γιά νά κερδίσεις καί τήν αἰώνια χαρά”». Καί ὁ ἅγιος Γρηγόριος ἀκούει τή μαρτυρική μητέρα νά παροτρύνει τό βλαστό της: «Μήν ἀφήσεις ἀνολοκλήρωτη τή μητρική εὐχή. Ὁ θάνατός σου δέν θά λυπήσει τή μητέρα σου, διότι θά σέ καμαρώσει στεφανηφόρο καί νικητή τροπαιοῦχο».
  Οἱ στρατιῶτες θέλησαν νά κατεβάσουν ἀπό τήν ἅμαξα τό σῶμα τοῦ μάρτυρα, γιά νά τό περιποιηθοῦν, ἀλλά εἶδαν ὅτι εἶχε ἤδη ξεψυχήσει. Ὅταν ἡ φιλόθεη μητέρα του τόν κρατοῦσε στήν ἀγκαλιά της καί τοῦ ἔδινε τήν τελευταία εὐχή της, τότε ἡ ψυχή του ἀνέβηκε στούς οὐρανούς μαζί μέ τίς ἄλλες ψυχές, ἐνῶ τό σῶμα του συναντοῦσε τά σώματα τῶν συντρόφων του.

Στ. Ν. Σάκκος