Ἡ παράδοξη σκηνή στήν πρωτεύουσα τῆς ἐπαρχίας τοῦ Ἑλλησπόντου, τήν Κύζικο, συγκεντρώνει τά βλέμματα τῶν ἀνθρώπων. Ἑλκύει ὅμως συνάμα καί τήν προσοχή τῶν ἀγγέλων. Ἄνισοι οἱ δύο ἀντίδικοι. Στήν ἕδρα τή δικαστική κάθεται ἕνας λόγιος καί εὐγενής συγκλητικός, ὁ γέροντας Εὐιλάσιος. Μπροστά του στέκει ὄρθιος, ἁλυσοδεμένος ὁ κατηγορούμενος: ἕνας ἐχθρός τῆς αὐτοκρατορίας, ἕνας ἐπικίνδυνος κακοῦργος. Ποιός εἶναι αὐτός; Ἕνα κορίτσι μόλις 13 ἐτῶν!
  Ἡ κραταιά ρωμαϊκή αὐτοκρατορία δικάζει ἕνα ἀδύναμο παιδί, τήν ὀρφανή ἀρχοντοπούλα Φαύστα, μέ τήν κατηγορία ὅτι εἶναι χριστιανή. Ἡ τρυφερή παιδούλα φυλάγει θησαύρισμα ἱερό στήν ἄδολη καρδιά της τόν πολύτιμο μαργαρίτη καί εἶναι ἀποφασισμένη νά μήν τόν προδώσει. Σέ τούτη τή σκληρή μάχη θά κρατήσει στιβαρά στά ἀδύναμα χέρια της τήν ἱερή σκυτάλη τῆς πίστεως. Ἔχει πάρει τήν εὐλογία τοῦ Ἰησοῦ ἀπό τήν αἰώνια ἀγκαλιά του, τήν Ἐκκλησία. Κι Ἐκεῖνος «ὁ σοφίζων νήπια» πόση φρόνηση χαρίζει στό μικρό Του παιδί! «Ἐκ στόματος νηπίων» γιά ἄλλη μιά φορά καταρτίζεται αἶνος ὑπέροχος στόν ζῶντα Θεό.
  Ἡ ἀπολογία τῆς Φαύστας εἶναι καταπληκτική. Κι ὅταν στή συνέχεια ἡ μικρή μάρτυς δέχεται μέ ἀνδρεία ἐγκαρτέρηση τά φρικτά βασανιστήρια, ἡ καρδιά τοῦ δικαστῆ δονεῖται ἀπό συγκίνηση καί θαυμασμό. Κι ἐνῶ ἡ φωτιά δέν καίει τήν ἀθώα δούλη τοῦ Κυρίου, μία σπίθα πίστεως ἀνάβει στήν ψυχή τοῦ Εὐιλάσιου. Καί ποιός δέν ἀκούει μέ ζωηρή ἔκπληξη τόν γέροντα συγκλητικό νά ὁμολογεῖ τή χριστιανική πίστη!
  Ὁ ἔπαρχος Μάξιμος ἐπεμβαίνει μέ ἀγριότητα τότε καί ρίχνει τή Φαύστα καί τόν Εὐιλάσιο σέ ἕνα μεγάλο τηγάνι. Ἡ ὑπερκόσμια ἱλαρότητα τῶν μαρτύρων καί ἡ γλυκειά πρόσκληση τῆς Φαύστας νά πιστέψει κι αὐτός στόν Χριστό νικᾶ τήν πλάνη τοῦ Μαξίμου πού γίνεται ὁμολογητής τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ καί μάρτυρας. Στήν εἰδωλολατρική Κύζικο τοῦ 299 μ.Χ. ἡ πίστη κερδίζει νίκη περίλαμπρη!
  Ἡ μικρή Φαύστα ὑπεύθυνα καί ὥριμα πρόσφερε τό θάνατό της δῶρο σ᾿ Ἐκεῖνον πού εἶναι ἡ ζωή καί δέχθηκε ὡς ἀντίδωρο τό στέφος τῆς αἰωνιότητας. Μέσα στή χειμωνιά τῆς εἰδωλολατρίας σάν ἕνα μικρό πουλάκι γλυκοκελάηδησε καί σήμανε τήν αἰώνια ἄνοιξη στίς παγωμένες ψυχές τῶν δύο δικαστῶν της.
 Τά ἀδύναμα παιδικά της χέρια ἅρπαξαν ἀπό τόν πονηρό καί πρόσφεραν στόν λατρευτό Κύριο δύο ἰσχυρά λάφυρα.
 Ὁ Εὐιλάσιος καί ὁ Μάξιμος τιμῶνται ὡς μάρτυρες ἀπό τήν Ἐκκλησία μας μαζί μέ τήν ἡρωική Φαύστα στίς 6 Φεβρουαρίου.

Ἰχνηλάτης

- Γιόρταζες τήν Παρασκευή, Φώτη.
 - Ὄχι, κυρία, τῶν Φώτων γιορτάζω.
 - Γιατί τῶν Φώτων;
 - Ἔ, ἀφοῦ μέ λένε Φώτη, πότε νά γιορτάζω;
 Δέν ἤθελα μέσα στά λίγα λεπτά τοῦ διαλείμματος νά τοῦ συστήσω τόν ἄγνωστο ἅγιό του, διότι κι ἐγώ μᾶλλον θά τόν ἀδικοῦσα σάν ἐκείνους τούς πολλούς οἱ ὁποῖοι εἴτε ἀπό ἡμιμάθεια, εἴτε ἀπό σκοπιμότητα ἐπιμένουν νά κρατοῦν στό σκοτάδι μία ἀπό τίς πιό φωτεινές μορφές ὅλων τῶν ἐποχῶν.
  Ἕνας ἄνθρωπος μέ πολυμερῆ καί βαθειά μόρφωση, μέ ἀληθινό ζῆλο γιά τή διάδοση τῶν φώτων και ὑπερβολική ἀγάπη στήν κλασική παιδεία, ὁ σπουδαιότερος λόγιος ὁλόκληρης τῆς μεταπατερικῆς ἐποχῆς, συνειδητά ταγμένος στόν ἀθόρυβο βίο τῆς μελέτης καί τῆς φιλοσοφίας, κλήθηκε ἄκων νά ἀποτελέσει τόν κυματοθραύστη πάνω στόν ὁποῖο θά διαλύονταν ἀφρίζοντας τά μανιασμένα κύματα τῆς ὑπερφίαλης Δύσης.
 Ὁ καίσαρας Βάρδας (θεῖος τοῦ ἀνήλικου αὐτοκράτορα), γιά προσωπικούς λόγους, καθαιρεῖ τόν πατριάρχη Κων/πόλεως Ἰγνάτιο καί μέ σύνοδο ἐκλέγεται νέος πατριάρχης ὁ λαϊκός Φώτιος (858 μ.Χ.). Ἡ ἐκλογή του ὑπῆρξε ἡ ἀπαρχή μιᾶς ἀπό τίς σοβαρότερες ἀναταραχές πού γνώρισε ἡ ἀνατολική Ἐκκλησία.
 Οἱ ὀπαδοί τοῦ Ἰγνατίου καταφεύγουν στόν πάπα Ρώμης ἐνισχύοντας ἔτσι τήν ἀξίωσή του νά ἀναγνωρισθεῖ ὡς ὑπέρτατη ἀρχή τῆς παγκόσμιας Ἐκκλησίας. Ἡ συγκρότηση ὅμως τοῦ «ἁγίου ρωμαϊκοῦ κράτους», ἤδη ἀπό τό 800 μ.Χ., εἶχε μεταβάλει ὁριστικά τίς σχέσεις τῶν δύο πρωτευουσῶν τῆς χριστιανοσύνης. Ἡ ἱστορική ἀναγκαιότητα ἐπέβαλλε στό Βυζάντιο νά ἀπορρίψει τήν ἐκκλησιαστική οἰκουμενικότητα τῆς Ρώμης. Τό ἀποφασιστικό βῆμα πρός αὐτήν τήν κατεύθυνση ἔγινε ἀπό τόν Φώτιο, ὁ ὁποῖος τό θεώρησε ὡς ἀποστολή του νά ὑπερασπίσει τήν ἀνεξαρτησία τῆς ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία εἶχε πλέον μία μόνο κεφαλή, αὐτήν τῆς Κων/πόλεως, καθώς τά ὑπόλοιπα πατριαρχεῖα τῆς Ἀνατολῆς εἶχαν περιέλθει στήν κυριαρχία τῶν Ἀράβων.
 Ὁ πάπας Νικόλαος Α΄ ὑποτίμησε τή δύναμη τοῦ ἀντιπάλου του καί θεώρησε ἰδανική τήν εὐκαιρία, διακηρύσσοντας ὡς ἀντικανονική τήν «ἀθρόα» χειροτονία τοῦ λαϊκοῦ Φωτίου σέ πατριάρχη (μέσα σέ πέντε ἡμέρες), νά ταράξει τή γαλήνη τῆς Ἀνατολῆς πρός ὄφελος τῆς ἐπεκτατικῆς του πολιτικῆς, διεισδύοντας ἀκόμα καί στή Βαλκανική μέσῳ τοῦ ἐκχριστιανισμοῦ τῶν Βουλγάρων μέ παπικούς ἱεραποστόλους.
 Ὁ φωτισμένος πατριάρχης, ἔμπειρος τῶν κρατικῶν πραγμάτων, καθώς εἶχε διατελέσει καί πρωτοασηκρήτης (μυστικοσύμβουλος) τοῦ αὐτοκράτορα, διέκρινε ὅτι ὁ ἀδίστακτος πάπας θά μποροῦσε νά ἐξουδετερωθεῖ μόνο ἐκκλησιαστικά καί ὄχι πολιτικά. Μέ σύνοδο καταδικάζει τίς καινοτομίες τῶν παπικῶν στούς νεοφωτίστους Βουλγάρους καί ἰδιαίτερα τήν αἱρετική ἐπιβολή τοῦ filioque (καί ἐκ τοῦ Υἱοῦ ἐκπόρευση τοῦ ἁγίου Πνεύματος), καί μετακινεῖ τό θέμα σέ δογματική βάση. Ἡ σύνοδος ἀναθεματίζει τόν πάπα καί τούς ἀπεσταλμένους του στή Βουλγαρία. Οἱ παπικοί μέ δική τους σύνοδο ἀναθεματίζουν τόν Φώτιο μέ βαρεῖς χαρακτηρισμούς ὅπως: «ἐπιβήτωρ, μοιχεπιβάτης, νέος Ἰούδας κ.ἄ». Αὐτό σήμανε καί τήν πρώτη ἀρχή τῆς ἀποσχίσεως τῆς Δύσεως.
 Στή συνέχεια πολιτικές σκοπιμότητες καί προσωπικές ἐμπάθειες τῶν αὐτοκρατόρων ἔπληξαν ἄμεσα τόν πατριάρχη μέ ποικίλες διώξεις. Ἐξόριστος ἀπό τόν αὐτοκράτορα καί μαθητή του Λέοντα ΣΤ΄, στή μονή Ἀρμινιανῶν (ἄγνωστο ποῦ ἀκριβῶς βρίσκεται), παρέδωσε τό πνεῦμα του στίς 6 Φεβρουαρίου τοῦ 891 μ.Χ.
 Τό ὄνομά του, ὅπως καί ὅλων ἐκείνων τῶν πατέρων τῆς Ἐκκλησίας πού τόλμησαν νά ἀρνηθοῦν στούς παπικούς τά κλειδιά καί τῆς ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας, εἶναι πλέον συνδεδεμένο μέ ἔριδες, διχασμούς καί φιλόδοξες διπλωματικές ἐνέργειες, σύμβολο τῆς διαίρεσης καί τοῦ μίσους.
  Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μέ σύνοδο τό 879 μ.Χ., ἡ ὁποία εἶχε κύρος οἰκουμενικῆς ἀλλά ἀπό σεβασμό καί μόνο στόν ἱερό ἀριθμό ἑφτά δέν συγκαταλέγεται στίς Οἰκουμενικές Συνόδους, ἀποκατέστησε τόν Φώτιο. Ἡ Ἐκκλησία τόν κατέταξε μεταξύ τῶν ἰσαποστόλων και ὁμολογητῶν ἁγίων, σύμβολο Ὀρθοδοξίας, περισσότερο ἀπό ὁποιονδήποτε ἄλλο δογματικό πατέρα. Καί ἡ ἱστορία τοῦ ἀπέδωσε τόν φειδωλό τίτλο τοῦ «Μεγάλου».
 Πρίν μᾶς κατακλύσει τό ἀπόλυτο σκοτάδι, «φωτολόγε καί φωτώνυμε» ἅγιε, δεήσου στόν Κύριο: Ὅπως τότε ἡ δημιουργική του φωνή εἶπε «γενηθήτω φῶς», ἔτσι καί τώρα νά πεῖ: «γε(ν)νηθήτωσαν ἄνδρες φωτεινοί»... Γιά νά πάψουν «ἄνδρες ἐκ σκότους ἀναδυθέντες, καθό γεννήματα τῆς Δύσεως» νά ἀποπροσανατολίζουν τό φρόνημα καί νά δυτικοστρέφουν τή σκέψη τῶν ὀρθοδόξων.

Μαρία Καφαρίδου

  Ἑστίες παραμυθητικές στῆς ζωῆς τή δίνη οἱ μνῆμες τῶν ἁγίων. Στά δεινά πού μᾶς μαστίζουν ὁ βίος τους γίνεται ἐνθάρρυνση. Δέν εἴμαστε μόνοι! Στούς πειρασμούς μᾶς κυκλώνει ἐνισχυτικά τό δικό τους νέφος. Πόσα μηνύματα σκύβουν καί ψιθυρίζουν στίς ἀνήσυχες ἀπό τίς μέριμνες τοῦ βίου καρδιές μας τοῦτες οἱ εὐλογημένες ὑπάρξεις, πού ἡ πίστη τίς πλούτισε μέ αὐτάρκεια καί στό πέρασμά τους ἀπό τή γῆ ἕνα μονάχα λαχτάρησαν, νά φτάσουν γρήγορα στόν οὐρανό!
  Μιά τέτοια καρδιά κρύβει κάτω ἀπό τά φτωχικά του ροῦχα καί τό δωδεκάχρονο ἀγόρι πού βρίσκει δουλειά σέ κάποιον Ἀρβανίτη Τοῦρκο στήν Ἀθήνα τοῦ 1770.
  Μπρός σέ τοῦτο τό παλληκάρι μέ τήν ἀδούλωτη καρδιά θά σταθεῖ μέ θαυμασμό καί ὁ τοῦρκος δικαστής, ὅταν μέ ψεύτικες κατηγορίες θά βρεθεῖ μπροστά του ὁ Ἀντώνιος. Ἀπορεῖ ὁ κριτής: ποιά εἶναι αὐτά τά φτωχοντυμένα παιδιά τῆς Ἑλλάδας πού ἔχουν φορεσιά τους ἀκριβή τή λεβεντιά, πού ᾿ναι σκλάβοι κι ὅμως μένουν ἀδούλωτοι, πού νικοῦν τούς κατακτητές τους; Ἀπορεῖ, διότι ἀγνοεῖ πώς εἶναι ἡ κολυμβήθρα τῆς Ὀρθοδοξίας ἡ μήτρα πού γεννᾶ τέτοιες ὑπέροχες ὑπάρξεις.
  Ὁ Ἀντώνιος ἀνδρώθηκε περνώντας μέσα ἀπό πολλές περιπέτειες. Πέντε φορές πουλήθηκε δοῦλος σέ ἀγαρηνούς ἐμίρηδες. Ἄλλαζε ἀφεντικά, μά δέν ἄλλαζε τόν Κύριό του. Μέσα στή μακαριότητα τῆς φλογερῆς ἀγάπης γιά τόν Χριστό φάνταζαν φτωχικά μπρός του τά πλούτη τῶν κυρίων του. Κι ἄς μήν τά ᾿χε ξαναδεῖ, δέν τά λιμπίστηκε ποτέ του. Τά ἀφεντικά του κάθε φορά μέ δελεάσματα προσπαθοῦν νά τόν ἀλλαξοπιστήσουν. Ἡ γενναία του ἄρνηση συναντᾶ τή δική τους σκληρότητα. Πόσα τά παθήματα, οἱ κακουχίες καί οἱ ἐξευτελισμοί πού δέχθηκε ὁ μικρός μαρτυρικός μας ἀδελφός! Μά τό πόσο ἀντέχουν στίς μπόρες καί στήν παγωνιά τά λουλούδια τοῦ Χριστοῦ τό μαρτυρεῖ μιά θαυμαστή ἱστορία αἰώνων. Μέσα στήν ἀσέβεια καί τή διαφθορά τοῦ ἀλλόθρησκου περιβάλλοντος, τό παλληκάρι τοῦ Χριστοῦ φύλαγε ἁγνό τόν ἑαυτό του καί ἀνῆκε, ὅπως τό εἶπε ὁ Κύριος, στούς «καθαρούς τῇ καρδίᾳ» πού τά μάτια τους ἀτενίζουν τό πρόσωπο τοῦ Θεοῦ.
  Οἱ μαρτυρίες ἀναφέρουν πώς σάν τόν ἔρριξαν στή φυλακή, ὁ ἅγιος ἦταν θαυμαστά χαρούμενος, μιλοῦσε γιά τόν ἀγαπημένο του Ἰησοῦ, δίδασκε τήν ὑπομονή καί φώναζε πώς δέν ὑπάρχει στόν κόσμο πιό γλυκειά χαρά ἀπό τό νά πεθαίνει κανείς γιά τόν Χριστό. Χαρακτηριστικά σημειώνει ὁ ἅγιος Νικόδημος στό συναξάριό του τήν ἀντίδραση τοῦ ἁγίου, ὅταν πληροφορήθηκε τή θανατική του καταδίκη: «Τότε ὁ τοῦ Χριστοῦ ἀληθής μάρτυς Ἀντώνιος, εὐφρανθείς εἰς τό πρᾶγμα καθώς χαίρουσιν οἱ εὑρίσκοντες θησαυρόν, ἐδέθη ὀπίσω τάς χεῖρας, καί μέ χαροποιόν πρόσωπον ἔτρεχεν εἰς τόν θάνατον ὡσάν εἰς πανήγυριν...».
  Συνεχιστής τῶν πρώτων μαρτύρων τοῦτος ὁ νεαρός βλαστός τῆς Ἐκκλησίας μας μέ τά λόγια τῶν παλιῶν ἁγίων κλείνει τό σύντομο πέρασμά του ἀπό τοῦτο τόν κόσμο: «Κύριε, εἰς χεῖρας σου παρατίθημι τό πνεῦμα μου». Εἶναι 5 Φεβρουαρίου 1774. Τρεῖς φορές τόν χτυπᾶ στόν τράχηλο μέ τό σπαθί ὁ τοῦρκος τζελάτος, μήπως καί τήν τελευταία στιγμή τόν κάνει νά δειλιάσει. Σάν ἀρνίο ἄκακο λαμβάνει τό στεφάνι τοῦ μαρτυρίου. «Σφαγείς ὁ Ἀντώνιος ὥσπερ ἡ ὄις (= πρόβατο) Χριστῷ παρέστη ἀκολουθῶν ὡς ὄις». Τό σῶμα του, πού τόσες φορές εἶχε ἀγοραστεῖ καί πουληθεῖ ὅσο ζοῦσε, τώρα ἔχει ἀτίμητη ἀξία. Μέ σέβας καί τιμές τό ἐνταφιάζουν οἱ χριστιανοί. Ἡ μνήμη του στερεώνει τήν ἐλπίδα μας στόν οὐρανό. Στόν αἰώνα μας, μέ τά πολλά φῶτα ἀλλά καί τίς πάμπολλες σκιές, φωτίζει μέ φῶς ἱλαρό τίς ψυχές μας, γιά νά μήν τίς σκιάζει ἡ ὀλιγοπιστία, γιά νά προσμένουν ἀνέφελες τή χαραυγή τῆς αἰωνιότητας.

Ἰχνηλάτης

Ἀπολύτρωσις 62 (2007) 40

  Μέ συγκλονιστική ἁπλότητα περιγράφει τό ἱερό Εὐαγγέλιο τήν Ὑπαπαντή τοῦ Κυρίου (Λκ 2,22-38): Ὁ Ἰωσήφ μαζί μέ τήν Μαρία καί τό βρέφος Ἰησοῦ ἔρχονται στά Ἰεροσόλυμα γιά νά ἐκπληρώσουν τό διπλό καθῆκον πού ἐπέβαλλε ὁ νόμος σέ κάθε Ἰσραηλίτη: τήν προσφορά περί τοῦ καθαρισμοῦ αὐτῶν (Λε 12,67) καί τήν ἀφιέρωση τοῦ νεογεννήτου πρωτοτόκου ἀρσενικοῦ «τῷ Κυρίῳ» (Ἔξ 13,2.12). Κατάπληκτοι οἱ ὑμνογράφοι ὑμνοῦν τήν ἄκρα συγκατάβαση τοῦ Ἰησοῦ, πού ἐνῶ εἶναι ὁ «νομοδότης Θεός», ὁ «παλαιός τῶν ἡμερῶν», σπεύδει νά ἐκπληρώσει τόν νόμο. Καί τοῦτο γιά τήν δική μας λύτρωση καί σωτηρία· «Βουληθείς ὁ Πλαστουργός ἵνα σώσῃ τόν Ἀδάμ...».
  Τήν συγκατάβαση τοῦ Κυρίου θαυμάζουμε καί στό γεγονός ὅτι οἰκονομεῖ ἔτσι τά πράγματα ὥστε νά παρίστανται στήν Ὑπαπαντή δύο ἐκπρόσωποι τῶν λυτρουμένων, ὁ πρεσβύτης Συμεών καί ἡ σώφρων Ἄννα. Ὁ πρῶτος δοξάζει τόν Θεό, πού τόν ἀξιώνει νά ἰδεῖ «τό σωτήριον», τήν ἐκπλήρωση τῆς σωτηρίας, καί φωτισμένος ἀπό τό ἅγιο Πνεῦμα προφητεύει σχετικά μέ τό προσφερόμενο παιδί.
  Κοντά στόν γέροντα Συμεών καί ἡ προφήτις Ἄννα συνιστᾶ τόν δεύτερο μάρτυρα, πού ἐγγυᾶται τήν ἀλήθεια τῶν λαληθέντων περί τοῦ Χριστοῦ. Ἐφαρμόζεται ἔτσι ὁ γραφικός λόγος ὅτι «ἐπί στόματος δύο μαρτύρων σταθῇ πᾶν ῥῆμα» (Μθ 18,16).
  Σεμνή καί ταπεινή ἡ μορφή τῆς Ἄννας περνᾶ στήν αἰωνιότητα καθώς πέφτει πάνω της τό φῶς τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ σέ μία δεδομένη στιγμή. Ἔζησε ὅλη της τήν ζωή περιμένοντας, ὅπως ὁ Συμεών·καί ὅπως ἐκεῖνος «οὐ γῆς ἀπῆρεν.. ἕως ἐπ᾿ αὐτῆς τόν Θεόν εἶδεν βρέφος».
  Μέ ξεχωριστή ἐκτίμηση καί σεβασμό οἱ ὕμνοι τῆς Ἐκκλησίας μας ἐπισημαίνουν τήν σωφροσύνη τῆς Ἄννας. Ἀποκαλεῖται «σώφρων» καί «ἄμεμπτος», ἀλλά καί «πρεσβυρά». Ὁ τελευταῖος χαρακτηρισμός ἀναφέρεται ὄχι τόσο στήν ἡλικία της ὅσο στό ὅτι ἦταν ἕνα σεβαστό πρόσωπο. Ὀνομάζεται ἐπίσης «σεπτή», «ὁσία», «ἔνδοξος» καί «πανεύφημος». Δίδοντάς της καί τό χάρισμα τῆς προφητείας ὁ Θεός τήν κατέστησε καί θεόπνευστη, ὅπως τόν Συμεών. Δέν δεσμεύεται ὁ Πλαστουργός ἀπό τήν ἀσθένεια τοῦ φύλου.
  Κάπως αὐθαίρετα ὄχι ὅμως ἀβάσιμα οἱ ὑμνογράφοι ἐπιχειροῦν νά προσδιορίσουν τό περιεχόμενο τῶν λόγων τῆς Ἄννας, γιά τό ὁποῖο ὁ εὐαγγελιστής χρησιμοποιεῖ τήν γενική φράση «ἐλάλει περί αὐτοῦ» (Λκ 2,38). Σέ τροπάριο τοῦ προεορτίου κανόνα τῆς Ὑπαπαντῆς λέγεται ὅτι ὁ Συμεών προφητεύει «τῆ Μητρί καί Παρθένῳ, ἡ δέ (Ἄννα) τῷ ἐκ Παρθένου ἀναδειχθέντι σαρκί». Σέ Θεοτοκίο τοῦ ἴδιου Κανόνα ἡ προφητεία τῆς Ἄννας εἶναι ὅτι «τόν ἐκ τῆς μήτρας τῆς Θεοτόκου ὡς Θεόν προανηγόρευσεν», ἐνῶ σέ ἄλλα τροπάρια ἡ Ἄννα προφητεύει τόν Ἰησοῦν ὡς «τῶν ἐθνῶν προσδοκίαν», «τῶν βροτῶν σωτηρίαν», «Σωτῆρα λυτρωτήν τοῦ Ἰσραήλ», «θεῖον λύτρον» κ.ἄ. Γι᾿ αὐτό εὐφημοῦνται μαζί μέ τόν Συμεών «οἷα Θεοῦ θεράποντες», ὡς ὑπηρέτες τοῦ Θεοῦ.

Σοφία Καρακασίδου
Δρ. Θεολογίας

 Τόν συνάντησα στό Συναξάρι τῆς 3ης Φεβρουαρίου, νά βόσκει τά πάμπολλα ζῶα τῆς οἰκογενείας του στά λιβάδια τῆς Καισάρειας τῆς Καππαδοκίας. Κι εὐθύς ἀναλογίστηκα τόν μετέπειτα συγχωριανό του, τόν Μέγα τόν Βασίλειο, πού ᾿ταν κι αὐτός ἐκεῖ ποιμένας... Τρανός καί ξακουστός στή μόρφωση, στή δράση καί στή χάρη.
 Μά δές, πού ὁ ἁπλός καί ἄσημος ὁ Βλάσιος πρόλαβε τόν Βασίλειο σέ τόσα. Καί γίνονταν τά κέρδη τ᾿ ἄφθονα ἀπό τά ζωντανά ἡ βρῶσις τῶν πενήτων. Ἡ ἐλεήμων ψυχή του, λευκή ἀμνάς τοῦ μεγάλου Ποιμένος, ἦταν ἀπ᾿ τή μικρή του ἡλικία ἀναπαυμένη στά χλοερά λιβάδια τῆς χριστιανικῆς πίστης, πού τότε διώκονταν.
 Πολλή ἐντύπωση μοῦ ἔκανε διαβάζοντάς το: Σάν βγῆκαν οἱ διῶκτες στά βουνά νά ψάξουν νά τόν βροῦν, νά τόν συλλάβουν, ἐκεῖνος -λέει- τούς ὑπεδέχθη μέ χαρά, κατά πῶς ὑποδέχεται κανείς σέ δεῖπνο φίλους καρδιακούς καί εὐεργέτες. Μακάρι, σκέφτηκα, νά ὑποδεχόμουνα κι ἐγώ τίς ὅποιες θλίψεις ἔτσι: εὐεργεσίες τοῦ Θεοῦ καί τῆς ψυχῆς ὠφέλη.
 Δέρεται ἀλύπητα ὁ ταπεινός βοσκός, μά ἡ πίστη του θαυματουργεῖ καί τίποτα δέν νιώθει. Εὐθύς γιατρεύονται οἱ πληγές κι ὁ πωρωμένος ἡγεμών μαγεία τ᾿ ὀνομάζει.
 Προστάζει τότε νά ριχθεῖ ὁ Βλάσιος σέ καζάνι μέ βραστό νερό γιά πέντε μέρες. Μά τοῦ Θεοῦ οἱ ἄγγελοι τοῦ μεταφέραν τή δροσιά τοῦ οὐρανοῦ στήν ψυχή καί στό σῶμα.
 Σάν πέρασαν οἱ πέντε μέρες κι ἦρθαν οἱ στρατιῶτες νά τόν βγάλουν, ἔκπληκτοι τόν βλέπουν ζωντανό, νά ψάλλει μαζί μέ τούς ἀγγέλους. «Παρευθύς ἐκήρυξαν ἑαυτούς χριστιανούς!», λέει ὁ συναξαριστής. Τί χαρά! Τί δόξα!
 Μόλις τό ἔμαθε ὁ ἡγεμών, στέλνει ἄλλους στρατιῶτες, οἱ ὁποῖοι συγκαταλέγονται μέ τούς προηγούμενους σέ ἕνα καινούργιο πλέον στράτευμα: τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ!
 Καί νά, ὁ ἡγεμών αὐτοπροσώπως σπεύδει. Θέλοντας νά ἀποδείξει στούς στρατιῶτες του πώς λάθος πίστεψαν σέ θαῦμα, ζητᾶ νερό ἀπ᾿ τό καζάνι καί τό χύνει στό πρόσωπό του νά πλυθεῖ, βέβαιος πώς τό νερό εἶχε κρυώσει. Μά τό νερό καυτό, τοῦ τύφλωσε τά μάτια καθώς τυφλή εἶχε καί τήν ψυχή.
 Καί τότε, ὁ μάρτυς τοῦ Χριστοῦ βγαίνει ἀπό τό καζάνι, γιά νά μποῦν οἱ στρατιῶτες καί νά τούς βαπτίσει! Τό νερό τοῦ μαρτυρίου του γίνεται τό νερό τοῦ ἁγιασμοῦ τῶν ἐχθρῶν.
 Ἔπειτα, ἐρχόμενος στούς ἀγρούς, στή μάντρα τῶν ζώων του, παράγγειλε στή μήτερα του καί στούς συγγενεῖς του ὅσα ἔπρεπε γιά τή σωτηρία τους καί παρέδωσε τήν ψυχή του στά χέρια τοῦ Θεοῦ.
 Ἐτάφη ἀκριβῶς ἐκεῖ. Τό σῶμα του ἀναπαύτηκε στά ἀγαπημένα του βοσκοτόπια κι ἡ ψυχή του σέ τόπο χλοερό, οὐράνιο. Κι ὅπως στιχογραφεῖ ὁ βιογράφος του,
 «Τῶν ζώων οἱ αὐλές εἶχαν πρῶτα τόν Βλάσιο. Τοῦ Κυρίου οἱ αὐλές τόν ἔχουν τώρα».
 Τό δέ ραβδί του, ἡ ἀγκλίτσα του, βλάστησε κι ἔγινε δέντρο εὐσκιόφυλλο πού σκίαζε τόν τάφο του, ἐπισφραγίζοντας ἔτσι μ᾿ ἕνα τελευταῖο θαῦμα τήν πίστη τοῦ νεαροῦ βοσκόπουλου τῆς Καισάρειας.
 Ἄς ἔχουμε τήν πίστη του καί τήν εὐχή του. Ἀμήν.

Μ. Ἰ. Λαμψίδου

Ἀπολύτρωσις 63 (2008) 40-41

 Ὁ εὐσεβής Συμεών καί ἡ προφήτιδα Ἄννα ὑπῆρξαν οἱ ἄνθρωποι πού εὐλογήθηκαν ἀπό τόν Θεό νά δοῦν καί νά πιάσουν στά χέρια τους τόν Μεσσία, πού ἦταν ἡ λαχτάρα καί ἡ νοσταλγία ὅλης τους τῆς ζωῆς. Χρόνια μέσα στό ναό ζοῦσαν καί τρέφονταν μέ τόν πόθο τοῦ Λυτρωτῆ, πού θά ἐλευθέρωνε καί θά δόξαζε τόν Ἰσραήλ. Λές κι αὐτός ὁ πόθος τούς κρατοῦσε στή ζωή μέχρι πού ἡ ἐλπίδα τους βραβεύτηκε καί ὁ Συμεών σηκώνοντας ψηλά τό θεῖο βρέφος ἀνέκραξε· «Νῦν ἀπολύεις τόν δοῦλόν σου, Δέσποτα».
   Τό περιστατικό αὐτό ἔγινε κατά τήν τελετή τῆς ἀφιερώσεως τοῦ Ἰησοῦ στό ναό, πού ἦταν μία ἀπό τίς καθιερωμένες διατάξεις τοῦ μωσαϊκοῦ νόμου γιά ὅλα τά πρωτότοκα τῶν Ἰουδαίων. Κατά τήν ἔξοδο τῶν Ἰσραηλιτῶν ἀπό τήν Αἴγυπτο (Ἔξ κεφ. 13), ὁ Κύριος θέσπισε νά ἀφιερώνουν σ’ αὐτόν οἱ Ἰσραηλῖτες τά πρωτότοκά τους «ἀντί τῶν πρωτοτόκων τῶν Αἰγυπτίων ᾗ ἡμέρᾳ ἐπάταξεν πᾶν πρωτότοκον ἐν γῇ Αἰγύπτου ἀπό ἀνθρώπου ἕως κτήνους». Μέσα στήν ἐπίγεια ζωή τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἡ πράξη αὐτή ἀποτελεῖ ἀκόμη μία μαρτυρία γιά τό πόσο τέλειος ἄνθρωπος ἦταν, ἀκόμη μία ἀπόδειξη γιά τό πόσο ταπεινός ἔγινε, ἀκόμη μία ἀφορμή εὐγνωμοσύνης καί δοξολογίας γιά ὅσους πίστεψαν στ’ ὄνομά του. Τά βιώματα πού δημιουργεῖ στήν Ἐκκλησία αὐτό τό γεγονός εἶναι ἀποτυπωμένα στούς ὕμνους πού ψάλλονται τήν ἡμέρα αὐτῆς τῆς γιορτῆς.
   * Ὁ «παλαιός τῶν ἡμερῶν», ὁ ἀΐδιος καί ἄχρονος, πού ὑπῆρχε πάντοτε μαζί μέ τόν Πατέρα, ἐναποτίθεται σάν ἕνα σαρανταήμερο παιδί στά χέρια τοῦ σεβάσμιου λευΐτη. Ὁ δημιουργός τοῦ κόσμου, ἐκεῖνος πού μέ τά θεϊκά του χέρια ἔπλασε τόν ἄνθρωπο καί ἀπό τήν ἀρχή τῆς δημιουργίας κρατᾶ στήν παλάμη του τό σύμπαν, κάνει τήν πρώτη δημόσια ἐμφάνισή του στόν κόσμο. Ἀναγαλλιάζοντας ἀπό εὐφροσύνη ὁ γέροντας δέχεται αὐτόν πού κινεῖται πάνω στά Χερουβίμ καί δοξολογεῖται ἀκατάπαυστα ἀπό τά Σεραφίμ. Κόλπος τοῦ Πατρός καί θρόνος τῆς χάριτος γίνεται ἡ ἀγκαλιά τοῦ πρεσβύτη Συμεών, καθώς κλείνει μέσα της Ἐκεῖνον πού μ’ ἕνα του βλέμμα σείει τή γῆ καί μ’ ἕνα ἄγγιγμά του κάνει τά ὄρη νά καπνίζονται. Ὁ χορός τῶν ἀγγέλων γεμάτος κατάπληξη παρακολουθεῖ τό θαῦμα· αὐτόν πού τρέμουν οἱ οὐράνιες δυνάμεις τώρα τόν ἐναγκαλίζονται τά γηρασμένα χέρια τοῦ Συμεών.
   * Ὁ Νομοδότης, πού χάραξε κάποτε πάνω σέ πλάκες τόν νόμο καί ἔσεισε τό Σινά ὅταν τόν παρέδιδε στόν Μωϋσῆ, ἔρχεται τώρα νά ἐκπληρώσει πειθαρχικά αὐτόν τόν νόμο σάν ἕνας ἁπλός καί ταπεινός ὑπήκοός του. Κι ὁ λευκασμένος λευΐτης, πόσο ἀνώτερος ἀπό τόν Μωϋσῆ ἀναδεικνύεται! Ἐκεῖνος ἀξιώθηκε νά δεῖ πολύ ἀμυδρά τά ὀπίσθια τοῦ Θεοῦ μέσα στό γνόφο καί τή θύελλα κι αὐτός τώρα κρατᾶ «σωματωθέντα τόν προαιώνιον Λόγον τοῦ Πατρός».
   * Ὅλα αὐτά τά ὑπομένει ὁ Κύριος «ἵνα μου πιστώσῃ τήν σάρκα», γιά νά μοῦ ἐπιβεβαιώσει τήν ἐνανθρώπησή του.
   * Στό πρόσωπο τοῦ γέροντα Συμεών ὁ ὑμνωδός βλέπει τόν γηρασμένο ἀπό τήν ἁμαρτία κόσμο, πού ὑποδέχεται τόν Θεό μέ μορφή νηπίου.
    Ἄν καί «προβεβηκώς τῇ ἡλικίᾳ» καί ὑπέρακμος ἀπό τό γῆρας ὁ Συμεών, διατηροῦσε τό νεανικό φρόνημα τῆς πίστεως θέλοντας νά δεῖ τόν Παντέλειο Θεό, πού μέ τόν ἐρχομό του στή γῆ, ἀνακαίνισε τόν κόσμο τόν γηρασμένο ἀπό τίς ἐπιθέσεις καί τούς πολέμους τοῦ παλαιοῦ ἐχθροῦ. Μπροστά σ’ αὐτή τή θεία συγκατάβαση ἔκθαμβος ὁ ὑμνωδός ἀνακράζει· «πάρτε κουράγιο χέρια τοῦ Συμεών, κουρασμένα ἀπό τά γηρατειά, καί πόδια τοῦ πρεσβύτη ἀποσταμένα, τρέξτε γιά νά ὑπαντήσετε τόν Χριστό. Κι ὅλη ἡ ἀνθρωπότητα ἑνωμένη σέ χορωδία μαζί μέ τά ἀσώματα πλάσματα ἄς ψάλλουμε στόν Κύριο, πού ἀπέραντα δοξάσθηκε». Τά λόγια του, «νῦν ἀπολύεις τόν δοῦλόν σου, Δέσποτα, κατά τό ρῆμά σου ἐν εἰρήνῃ», δίδουν ἀφορμή στόν ὑμνωδό νά μᾶς μιλήσει γιά τήν κάθοδο τοῦ Συμεών στόν Ἅδη, πού ἔφθασε σάν δροσιά στούς νεκρούς, σάν εὐχάριστη εἴδηση, εὐαγγέλιο στόν Ἀδάμ καί στήν Εὔα. «Μοῦ ἔδωσες, ἀναφώνησε ὁ Συμεών, τήν ἀγαλλίαση τοῦ σωτηρίου σου, Χριστέ. Παράλαβε τόν λάτρη σου, πού κουράσθηκε στή σκιά, νέο κήρυκα καί μύστη τῆς χάριτος, πού σέ ὑμνεῖ καί σέ δοξάζει».
   * Φωτισμένοι ἀπό τήν προφητεία ἡ εὐτυχής Ἄννα καί ὁ θεόπνευστος Συμεών καί ἐνῶ εἶχαν ἀποδειχθεῖ ἄμεμπτοι κατά τόν νόμο, εἶδαν καί προσκύνησαν τόν δοτῆρα τοῦ νόμου, πού ἔγινε βρέφος σάν καί μᾶς. Αὐτῶν τήν μνήμη χαρούμενοι γιορτάζουμε σήμερα δοξάζοντας ὅπως πρέπει τόν φιλάνθρωπο Ἰησοῦ.

«Ἀπολύτρωσις» 37 (1982) 24-25