Συνέβη τότε, στά χρόνια τῆς ἐπίγειας δράσεως τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, ἀλλά ἡ ἀκτινοβολία της, ὅπως ἄλλωστε καί ὅλων τῶν γεγονότων τῆς θείας Οἰκονομίας, διασχίζει τοῦς αἰῶνες και φθάνει ὥς τις μέρες μας, στό ἐδῶ καί τώρα. Σάν τόν φυσικό ἥλιο πού δημιουργήθηκε τότε στήν ἀρχή τοῦ κόσμου, ἀλλά ἔκτοτε φωτίζει καί ζωογονεῖ τήν πλάση, ἔτσι ἡ Μεταμόρφωση τοῦ Κυρίου (6 Αὐγούστου) διαχέει τό φῶς της διαχρονικά καί πανανθρώπινα.
 Μέσα σέ τοῦτο τό ὑπερκόσμιο, τό ἄκτιστο φῶς ἀποκαλύπτεται ἡ φωνή τοῦ Πατέρα, οὗτος ἐστιν ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητός ἐν ὧ εὐδόκησα αὐτοῦ ἀκούετε… (Μθ 17,5) προβάλλει ἡ θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ μέσα ἀπό τό ἀνθρώπινο σῶμα του ἡ παρουσία τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἐπισκιάζει τό ὄρος καί τυφλώνει τά μάτια τῶν μαθητῶν γιά νά τά φωτίσει στήν ἄλλη διάσταση, ὥστε νά δοῦν τίς ἄκτιστες ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ.
 Ἀλλά μέσα στό φῶς τῆς Μεταμορφώσεως φανερώνεται, ἐπίσης, ἡ δόξα τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου, καθώς «ἡ βροτεία (=ἀνθρώπινη) ἅπασα φύσις προλάμπει θεϊκῶς». Ὁ μεταμορφούμενος Ἰησοῦς Χριστός «ἔδειξε τό ἀρχέτυπον κάλλος τῆς εἰκόνος», τήν προπτωτική παραδείσια κατάσταση τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως, «μεταστοιχειώσας αὐτήν, εἰς τήν τῆς θεότητος δόξαν τε καί λαμπρότητα», ὅπως παιανίζει ὁ ἐκκλησιαστικός ὑμνογράφος. Αὐτό τό κάλλος καί τή δόξα προβάλλει σέ μᾶς ἡ γιορτή τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος.
  Ἐπίκαιρο ὅσο ποτέ και ἄμεσα ἀναγκαῖο τό μήνυμα μᾶς καλεῖ σε αὐτοέλεγχο: Ἡ κοινωνία μας, ἡ πατρίδα μας, ἡ οἰκογένεια. ἡ καρδιά μας καταυγάζονται ἀπό το φῶς τῆς Μεταμορφώσεως; Ὁ σημερινός ἄνθρωπος διατηρεῖ ἐκείνη τήν αἴγλη στήν ὁποία τόν ἀνύψωσε ἡ Μεταμόρφωση τοῦ Σωτῆρος; Ἡ ἀπάντηση ἀρνητική, ἐπιβεβαιώνεται καθημερινά ἀπό πράξεις καί ἔργα ἀπάνθρωπα, πού ἀποκαλύπτουν τό παραμορφωμένο πρόσωπο τῆς κοινωνίας μας ὁμολογεῖται μυστικά στά μύχια τοῦ καθενός πού νιώθει τή μοναξιά νά τόν πληγώνει, καθώς τό σκοτάδι διαποτίζει τήν καρδιά του ἐπιμαρτυρεῖται ἀπό τίς ἔρευνες καί τίς διαπιστώσεις τῶν εἰδικῶν, πού κρούουν τόν κώδωνα τοῦ κινδύνου γιά ταἠν ἐπαυξανόμενη ἐξαχρείωση καί ἐξαγρίωσή μας. Πόσο θλιβερά ἐπίκαιρο ἠχεῖ τό μοιρολόγι τοῦ ποιητῆ: «ἰδού ἐγώ μέ τόσα φῶτα τυφλός, τυφλός ὅπως καί πρῶτα»!
 Μήπως γι’ αὐτό, ἀδελφέ μου, θά ἀπελπισθοῦμε; Ὄχι! Ὥρα νά ἀποδεχθοῦμε τό φῶς τῆς Μεταμόρφωσεως. Τό χορηγεῖ φιλάνθρωπα ὁ Κύριος σ’ ἐκείνους πού θά τολμήσουν «τήν κρείττονα ἀλλοίωσιν», τήν ἀλλαγή τοῦ νοῦ, τοῦ φρονήματος, τήν ὁποία προτείνει ἡ μετάνοια καί πραγματώνει ἡ εἰλικρινής συμμόρφωση πρός τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Εἶναι ὁ σίγουρος δρόμος γιά νά ’ρθει ἡ μεταμόρφωση μέσα μας καί γύρω μας.

Στέργιος Ν. Σάκκος

 Μεγάλη Δεσποτική γιορτή ἡ Μεταμόρφωση∙ μέσα στήν κάψα τοῦ καλοκαιριοῦ μᾶς μεταφέρει τήν δροσιά τοῦ οὐρανοῦ. Δυναμικό, θεϊκό τό μήνυμά της διασχίζει τούς αἰῶνες. Σκιρτοῦνε οἱ ἄγγελοι καθώς τό ἀκοῦνε. Κατανύσσονται οἱ τρεῖς μαθητές πού συνοδεύουν τόν Κύριο στό ὄρος. Ἀλλά καί ὅλη ἡ ἀνθρωπότητα ἔχει τήν δυνατότητα νά προσεγγίσει αὐτό τό οὐράνιο μήνυμα, πού καταγράφεται στό ἅγιο Εὐαγγέλιο καί μέσῳ αὐτοῦ ἐξαγγέλλεται διαχρονικά καί αἰώνια: «Οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾧ εὐδόκησα∙ αὐτοῦ ἀκούετε» (Μθ 17,5).
 Μέσα στίς τρεῖς αὐτές προτάσεις περικλείεται ἡ ἀλήθεια τῆς πίστεώς μας: τό δόγμα καί ἡ ποιότητα τῆς χριστιανικῆς ζωῆς, τό ἦθος. Τό δόγμα διακηρύττει ὅτι ὁ ἀγαπητός Υἱός τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁμοούσιος μέ τόν Πατέρα, ἔγινε ἄνθρωπος καί ζῆ ἀνάμεσά μας. Πρακτική συνέπεια αὐτοῦ εἶναι ὅτι τό ἦθος τοῦ πιστοῦ διαμορφώνεται ἀπό τήν θεϊκή προτροπή νά ἀκοῦμε ὅσα μᾶς λέγει ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι θά ὁδηγηθοῦμε στήν σωτηρία, στήν δική μας πορεία πρός τήν θέωση. Ἔτσι θά βιώσουμε σέ προσωπικό ἐπίπεδο τήν Μεταμόρφωση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ.
 Εἶναι ἀλήθεια ὅτι μία εἰλικρινής αὐτοεξέταση τῆς σύγχρονης χριστιανικῆς κοινωνίας μᾶς πείθει ὅτι μᾶλλον δέν μποροῦμε νά καυχηθοῦμε ὡς ἐφαρμοστές ἤ ἔστω ἀναζητητές τοῦ θείου θελήματος, ὡς ἄνθρωποι πού βιώνουμε στήν καθημερινότητά μας τήν Μεταμόρφωση, πού ἐπιδιώκουμε ὅ,τι θά μᾶς χαρίσει τόν οὐρανό. Ἐμᾶς περισσότερο μᾶς ἑλκύει ἡ ἐνδογήινη μόρφωση. Ἐντυπωσιαζόμαστε ἀπό τά ἐπιτεύγματα τοῦ ἀνθρώπινου μυαλοῦ καί αὐτά ποθοῦμε νά κατακτήσουμε καί νά ἐκμεταλλευθοῦμε, ὥστε νά γίνει ἡ ζωή μας πιό εὔπορη, πιό εὔκολη, πιό εὐδαιμονιστική.
 Μά εἶναι αὐτό κακό; Ἀσφαλῶς ὄχι! Μέχρις ἑνός σημείου, φυσικό εἶναι νά θέλουμε ἄνετη καί ὄμορφη τήν ζωή μας στήν γῆ. Τό κακό ἀρχίζει ἀπό τήν στιγμή πού αὐτοπεριοριζόμαστε στήν γῆ καί ἐγκλωβίζουμε στά γήινα ὅλα τά ἐνδιαφέροντά μας. Λησμονοῦμε ὅτι τό χρῆμα, π.χ., γιά τό ὁποῖο συνήθως παλεύουμε, μπορεῖ νά ἀγοράσει πολλά πράγματα, ὄχι ὅμως τήν εὐτυχία. Οἱ ἡδονές καί οἱ ἀπολαύσεις, πού ἑλκύουν τίς ἐπιδιώξεις μας, δέν εἰρηνεύουν τήν συνείδηση, δέν χορταίνουν τήν πείνα μας γιά ἀγάπη, δέν σβήνουν τῆς ψυχῆς τήν δίψα. Τά τεχνολογικά «θαύματα» τῶν ἡμερῶν μας δέν ἐξουδετερώνουν τήν μοναξιά, μᾶλλον τήν ἐντείνουν· δέν ζεσταίνουν τίς ἀνθρώπινες σχέ- σεις· δέν ἐξασφαλίζουν τήν ψυχική μας εἰρήνη καί ἰσορροπία· δέν περιορίζουν τό κακό, μᾶλλον τό ἁπλώνουν· δέν ἀναμορφώνουν τήν ζωή μας, μᾶλλον τήν παραμορφώνουν.
 Χρειαζόμαστε μεταμόρφωση! Ἄς ἀνοίξουμε τά αὐτιά μας γιά νά συλλάβουμε τό θεϊκό μήνυμα «αὐτοῦ ἀκούετε»! Ἡ ὑπακοή στόν Ἰησοῦ Χριστό εἶναι ἡ μόνη ἐλπίδα γιά τό πέρασμα ἀπό τήν παραμόρφωση στήν μεταμόρφωση, ἡ μόνη ἐγγύηση γιά τήν ἐξυγίανση καί τήν ἀναβάθμιση τῆς κοινωνίας μας.

Στέργιος Ν. Σάκκος

Ἀπολύτρωσις 65 (2010) 195

 Πόθος καυτός καί ἵμερος βαθύς τοῦ ἀνθρώπου ἡ συνάντησή του μέ τή θεϊκή δόξα. Δεμένος μέ τό χῶμα στενάζει κάτω ἀπό τό βάρος τῆς φθαρτότητος καθημερινά, μά δέν ἔπαυσε ποτέ ν᾿ ἀναρριγᾶ στή σκέψη τοῦ ᾿Αφθάρτου, νά συγκλονίζεται ἀπό τήν ἰδέα τῆς ἐπικοινωνίας καί κοινωνίας του μέ τόν οὐράνιο Πατέρα.
    Αὐτήν τήν ποθητή καί φοβερή συγχρόνως κοινωνία γεύθηκαν οἱ τρεῖς ἐκλεκτοί μαθηταί τοῦ Κυρίου, Πέτρος, ᾿Ιάκωβος καί ᾿Ιωάννης, ἐπάνω στό «ὑψηλόν ὄρος», ὅπου τούς εἶχε ἀνεβάσει «κατ᾿ ἰδίαν», μόνους αὐτούς, ὁ Διδάσκαλος. ᾿Εκεῖ «μετεμορφώθη ἔμπροσθεν αὐτῶν». ῎Ανοιξαν τά χοϊκά τους μάτια στό ἄκτιστο φῶς κι εἶδαν τόν ἄυλο Θεό, τόν Θεάνθρωπο ᾿Ιησοῦ Χριστό, ὄχι ὅμως ὅπως τόν ἔβλεπαν μέχρι τότε, ὡς ταπεινό ἄνθρωπο. Τόν εἶδαν στή θεϊκή του δόξα. ῎Εγιναν αὐτοί, οἱ ταπεινοί ψαράδες, αὐτόπτες τῆς θείας αὐτοῦ μεγαλειότητος. Καί θαμπωμένοι τότε ὁμολόγησαν μέ τό στόμα τοῦ Πρωτοκορυφαίου· «καλόν ἐστιν ἡμᾶς ὧδε εἶναι...»!
    Ἀλλά δέν εἶναι θέμα τόπου ἡ προσέγγιση τῆς θεϊκῆς μακαριότητος. Εἶναι κυρίως θέμα ἐσωτερικῆς τοποθετήσεως τοῦ ἀνθρώπου. ῾Η ὑπερκόσμια φωνή τοῦ Πατέρα αὐτό μαρτυρεῖ, καθώς συνιστᾶ τόν Μονογενῆ του Υἱό καί ὑποδεικνύει τή λατρευτική ἀφοσίωση στό ἅγιο θέλημά του· «Οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός... αὐτοῦ ἀκούετε». ῾Η συγκατάβαση τοῦ Θεοῦ θά μείνει ἀτελέσφορη χωρίς τοῦ ἀνθρώπου τήν κατάφαση. Μέ τήν ὑπακοή στό θεῖο θέλημα καί τήν πειθαρχία στίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ -καί μόνο μ᾿ αὐτά- θά γίνει δεκτικός τῆς θείας χάριτος, ἡ ὁποία θά τόν ἀνεβάσει στή θέωση.
    Καί προσφέρεται ἄπλετη ἡ θεία χάρη ἀπό τήν ἁγία τοῦ Χριστοῦ ᾿Εκκλησία. Μέσα σ᾿ αὐτήν ἐπιτελεῖται ἡ συνάντηση Θεοῦ καί ἀνθρώπου. Διότι ἡ ᾿Εκκλησία κρατᾶ μές στούς θησαυρούς της χειροπιαστή τήν ἐμπειρία τῆς θεϊκῆς δόξας καί προσκαλεῖ τόν κάθε ἄνθρωπο νά ᾿ρθεῖ κοντά της καί νά τή γευθεῖ. Τοῦ δίνει τή δυνατότητα νά μεταμορφωθεῖ ὁ ἴδιος κι ἀπό χοϊκός καί ψυχικός νά γίνει πνευματικός καί θεοτικός. Χωρίς νά χάσει τίποτε ἀπό τήν ὕπαρξή του, θά κερδίσει τήν παραδείσια δόξα πού εἶχε πρίν χωρισθεῖ ἀπό τόν Θεό καί ἄλλα ἀκόμη περισσότερα· τήν ἕνωση μαζί του, τή θέωση.
    Ἀπό πλευρᾶς Θεοῦ τό θέμα εἶναι λυμένο. Τό βάρος πέφτει στή στάση τοῦ ἀνθρώπου, στήν εἰλικρινῆ διάθεση μέ τήν ὁποία θά ὑπακούσει στό θεϊκό παράγγελμα, στή φιλότιμη προσπάθεια μέ τήν ὁποία θά ἐνστερνισθεῖ τήν ἐντολή τῆς ᾿Εκκλησίας. Ζῆ τότε ὁ χοϊκός ἄνθρωπος τή Μεταμόρφωση ὡς γεγονός τῆς προσωπικῆς του ζωῆς καί ψηλαφᾶ μέσα στό ἴδιο τό εἶναι του τή «θαυμαστή ἀλλοίωση τῆς δεξιᾶς τοῦ ῾Υψίστου». Νιώθει τό θεῖο φῶς νά καταυγάζει τήν ψυχή του, ὅταν σπάζει τόν κλοιό τῆς φιλαυτίας, ὅταν ξεπερνᾶ τό μῖσος καί τήν ἐκδικητικότητα, ὅταν μετά ἀπό μάχες σκληρές στῆς ψυχῆς του τήν κονίστρα καταθέτει ὑποτακτικά στόν Κύριο· «γενηθήτω τό θέλημά σου». Τό βλέπει ἱλαρό νά τόν περιβάλλει, κυρίως ὅταν ξεπλένοντας τά μάτια του μέ τά δάκρυα τῆς μετανοίας γονατίζει μπροστά στόν πνευματικό, γιά νά ἀποθέσει κάτω ἀπό τό πετραχήλι του τῆς ψυχῆς τά βάρη, ὅταν «μετά φόβου Θεοῦ, πίστεως καί ἀγάπης» προσέρχεται στό φρικτό μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας. Κι εὐγνώμονα τότε ἐπαναλαμβάνει τήν ὁμολογία τῶν τριῶν μαθητῶν· «καλόν ἐστιν ἡμᾶς ὧδε εἶναι»!

 Στέργιος Ν. Σάκκος

 Πόθος βαθύς κι ἀνάγκη ἀδήριτη τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλά καί τοῦ Θε­οῦ ἐπιθυ­μία καί σχέδιο καί ἔργο, ἡ σωτη­ρία. Κι ὅμως, τό διαπι­στώνουμε καθημερι­νά, πολλοί ταλαιπωροῦνται χωρίς καμία ἐλπίδα, μακριά ἀπό τήν σωτηρία. Για­τί;

 Τήν ἀπάντηση τῆς ἁγίας Γραφῆς, ὅ­πως διατυπώνεται ἤδη στήν Πα­λαιά Διαθήκη, μᾶς με­ταφέρει ἕνας ἀ­πό τούς τέσσερις μεγάλους προ­φῆτες, πού ἔδρασε στίς ἀρχές τοῦ 6ου αἰ. π.Χ., ὁ Ἰεζεκιήλ (23/7). Καταγόμενος ἀ­πό ὑψηλή κοι­νωνική τάξη, γιός ἱε­ρέ­ως, ἔζησε τήν βαβυλώνια αἰχμαλωσία μα­ζί μέ ἄλλους συμπα­τρι­ῶτες του. Εἶ­ναι ἀπό τίς πιό παρά­δοξες προσω­πι­κότητες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης καί τό ὄνομά του ση­μαίνει «ὁ Θεός εἶναι ἰ­σχυρός ἤ ὁ Θεός ἐνισχύει».

 Τήν προστασία καί βοήθεια τοῦ Θε­οῦ τήν θεωροῦσαν κεκτημένο δικαί­ω­μά τους οἱ Ἰσρα­η­λῖτες, ὡς πε­ρι­ούσιος λαός τοῦ Γιαχβέ. Ὡστόσο, μετά ἀπό τήν θρησκευτική, ἠθική καί κοινωνική κατάρρευση τοῦ ἰουδαϊκοῦ κράτους, ἡ βαβυλώνια αἰχμαλωσία σήμανε ἤδη καί τήν ἐθνική κατάλυσή του. Στήν φοβερή αὐτή δοκι­μασία ὁ προ­φή­της βλέπει τήν κάθαρση τοῦ λαοῦ, τήν ὁ­ποία θά ἐπιφέρει ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ ὡς μία προτύπωση τῆς εὐλογίας καί τῆς δόξας τῆς μεσσιανικῆς ἐποχῆς.

 Γιά νά συγ­κρο­τηθεῖ καί πάλι ἡ δια­λυμένη ἐ­θνική καί θρη­σκευτική ὑ­πό­σταση τοῦ Ἰσραήλ ἀπαιτεῖται τό και­νούργιωμα τῆς καρδιᾶς τῶν Ἰσραη­λιτῶν, ἡ ἀλλαγή τῆς νοο­τρο­πίας τους. Ὁ Ἰεζεκιήλ μεταφέρει τό ἐ­ρώτημα τοῦ Θεοῦ· «Μή θελήσει θελή­σω τόν θάνα­τον τοῦ ἀνόμου, λέ­γει Κύ­ριος, ὡς τό ἀ­πο­στρέψαι αὐτόν ἐκ τῆς ὁδοῦ τῆς πονη­ρᾶς καί ζῆν αὐ­τόν;» (Ἰζ 18,23). Μή­πως θέλω ἐγώ νά πεθαίνει ὁ ἄ­νο­μος χωρίς νά με­τα­νο­ή­σει καί νά ἐγ­κατα­λείψει τήν πονηρή ὁ­δό ὥστε νά χαρεῖ τήν ζωή; Ὄχι, βέβαια! Ἐπει­δή, λοιπόν, δέν ὑπάρχει ἄνθρω­πος μή ἄ­νο­μος, ἀναμάρτητος, ἡ ἀγά­πη τοῦ Θε­οῦ ἄνοιξε ἕναν σίγουρο δρόμο γιά τήν σωτηρία, τήν μετάνοια. Κα­νείς δέν σώ­ζεται, ἄν ὁ ἴ­διος δέν τό θελήσει, ἄν δέν ἐκφράσει τήν ἐλεύ­θε­ρη θέ­λη­σή του μέ τήν με­τά­νοια.

 Χα­ρά μεγάλη γίνεται στόν οὐρανό «ἐπί ἑνί ἁμαρ­τωλῷ μετανοοῦντι» (Λκ 15,7). Χαίρεται ἡ ἁγία Τριάδα, ὅ­ταν στήν γῆ κάποιος ἁμαρτω­λός μετα­νοεῖ, παύει τήν συνεργασία μέ τόν πονηρό καί ἐπι­στρέφει στήν χαρά τοῦ Κυρίου. Ἡ ἁγία Ἐκκλησία μας, ἡ ἀνοιχτή ἀγ­καλιά τοῦ Χριστοῦ, φιλάνθρωπα δέχε­ται τοῦ καθενός τήν μετάνοια καί τόν ἀπαλλάσσει ἀπό τό βάρος τῶν ἁμαρ­τιῶν του. Ἀλλά τήν πρωτοβουλία γι᾽ αὐ­τή τήν ἐπιστροφή τήν ἔχει ἐξ ὁλο­κλή­ρου ὁ ἄνθρωπος.

 Ἀδελφέ μου, ὁ Θεός θέλει τήν  σω­τηρία σου. Ἐσύ τήν θέλεις;

Στέργιος Σάκκος

Ἀπολύτρωσις 66 (2011) 195

 Μές στό πύρωμα τοῦ καλοκαιριοῦ, στήν «καυτή» ἀτμόσφαιρα πού ἔχουν διαμορφώσει στήν πατρίδα μας γεγονότα θλιβερά, ἡ μορφή τοῦ πυρφόρου προφήτη Ἠλία (20 Ἰουλίου) προβάλλει ὡς ἕνας φάρος φωτεινός, ζωντανό μήνυμα γιά τούς πιστούς τοῦ Θεοῦ. Ἄλλωστε, ἡ ἁγιότητα δέν γηράσκει οὔτε χάνει ποτέ τήν ἐπικαιρότητα. Παραμένει τό ποθητό καί ζητούμενο ἀπό ὅλους σέ κάθε ἐποχή.
 Ἔζησε σέ δύσκολα χρόνια ὁ προφήτης, κάτω ἀπό τραγικές συνθῆκες. Ὁ Ἰσραήλ, ὁ λαός τοῦ Θεοῦ, ξεκομμένος ἀπό τό ναό καί τή λατρεία του, παραδιδόταν ὅλο καί περισσότερο στήν εἰδωλολατρία, κατρακυλοῦσε στήν ἀσέβεια. Μέ ὕπουλο τρόπο παρέσυραν τούς Ἰσραηλίτες στήν πλάνη οἱ ἄρχοντες, ἡ αἰσχρή εἰδωλολάτρισσα Ἰεζάβελ καί τό ὑποχείριό της, ὁ βασιλιάς Ἀχαάβ. Δέν τούς ζήτησαν νά ἀρνηθοῦν τόν Θεό τους, νά ἐγκαταλείψουν τόν Γιαχβέ. Ὄχι! Τούς γνώρισαν ὅμως καί τή θεότητα Βάαλ. Τούς παρότρυναν, χωρίς νά πάψουν νά τελοῦν τίς καθιερωμένες τους θυσίες, νά προσθέσουν σ᾿ ἐκεῖνες καί τή λατρεία τοῦ Βάαλ! Τί πείραζε τάχα;
 Ἡ ἁγνή καρδιά τοῦ Ἠλία δέν ἀντέχει τήν πρόκληση, ἐκρήγνυται. Κραυγαλέα ὑψώνεται ἡ προσευχή του, ὅταν καταδιωγμένος ἀπό τή βασίλισσα Ἰεζάβελ βρίσκεται σέ μιά σπηλιά κατάκοπος καί πονεμένος: «Ζηλῶν ἐζήλωκα τῷ Κυρίῳ παντοκράτορι, ὅτι ἐγκατέλιπόν σε οἱ υἱοί Ἰσραήλ!» (Γ΄ Βα 19,10). Ἕνα βρασμό ζῆ μέσα του, συγκλονίζεται ὁ προφήτης. Κοχλάζει ἡ καρδιά του ἀπό τήν ἀγάπη πρός τόν ἀληθινό Θεό. Πυρπολεῖται ἀπό τόν θεῖο ζῆλο! Ἄν οἱ «υἱοί Ἰσραήλ» ἐγκατέλειψαν τόν Γιαχβέ, αὐτή ἡ ὁμαδική ἀνταρσία ἀνάβει περισσότερο τόν δικό του ζῆλο· λειώνει ἀπό τόν πόθο νά προσκολληθεῖ στόν Κύριο, νά τοῦ εἶναι δουλικά ἀφοσιωμένος!
 Πρόκληση γιά τήν ἐποχή μας ὁ ζῆλος τοῦ Ἠλία. Πολλοί σήμερα θά μέμφονταν τό... φανατισμό του, θά τόν θεωροῦσαν «τῶν ἄκρων». Αὐτή ἡ ἀσάλευτη πίστη του στή μοναδικότητα τοῦ Θεοῦ, ἡ προσκόλλησή του στόν θεῖο νόμο θά προκαλοῦσε ὄχι μόνο τούς δηλωμένους ἀπίστους, οἱ ὁποῖοι θέλουν τούς χριστιανούς «καλά καί φρόνιμα παιδιά», πειθήνια ὄργανα τοῦ κατεστημένου, πού προβάλλεται ὡς σύγχρονο καί μοντέρνο. Καί πολλοί ἀπό τούς σημερινούς χριστιανούς -σως κι ἀπό ἐκείνους πού θά ’πρεπε νά ’ναι μπροστάρηδες καί νά μεταγγίζουν ζῆλο καί φλόγα- θά προβληματίζονταν ἀπό τήν ἐπιμονή καί τήν... ἀδιαλλαξία τοῦ Ἠλία. Ἴσως κι αὐτοί θά τόν χαρακτήριζαν ὡς φονταμενταλιστή καί «ταλιμπάν». Ἀσφαλῶς ἡ συμπεριφορά τοῦ προφήτη Ἠλία δέν θά ταίριαζε καθόλου στόν «ἀτσαλάκωτο» Χριστιανισμό μας, πού δέν θίγει τά κακῶς ἔχοντα καί εἶναι πρόθυμος μέ ὅλους καί μέ ὅλα νά συμβιβασθεῖ· στόν Χριστιανισμό μας πού «στρυμώχνει» τό δόγμα καί «νερώνει» τό κρασί τῆς πίστεως, γιά νά μήν προκαλεῖ, γιά νά εἶναι ἀρεστός στούς πολλούς.
 Ἔλεγχος σκληρός γιά τούς συμβιβασμένους «χριστιανούς» τῆς ἐποχῆς μας ὁ προφήτης Ἠλίας. Ἄς ἦταν νά κατακάψει ἡ πύρινη προσευχή του τήν κομπλεξικότητα καί τήν ἡττοπάθειά μας! Ὅσο ὁ κόσμος ἀπομακρύνεται ἀπό τόν Θεό, τόσο νά λαχταροῦμε νά Τόν πλησιάσουμε. Ὅσο γύρω μας ἁπλώνεται ἡ παγωνιά τῆς ἀπιστίας, τόσο μέσα μας νά φουντώνει ἡ φλόγα τῆς πίστεως, ἡ φωτιά τῆς ἀγάπης. Ὅσο πυρακτώνεται τό καμίνι τῶν πειρασμῶν, τόσο ἐντονότερη νά νιώθουμε τή δροσοβόλο παρουσία τῆς χάριτος. Ὅσο ἐναντιώνονται στό θεῖο θέλημα οἱ ἄπιστοι καί ἀσεβεῖς, τόσο νά μένουμε ἀνυποχώρητοι στήν πίστη μας, ἀσυμβίβαστοι στή ζωή πού παραγγέλλει τό εὐαγγέλιο τοῦ Κυρίου μας.
 Πρέπει νά τό καταλάβουμε: Δέν ἀρκεῖ νά διατηροῦμε τήν πίστη καί τήν εὐσέβειά μας. Εἶναι ἀνάγκη καί ἐπιταγή τῶν καιρῶν μας νά γίνουμε ζηλωτές εὐσεβείας. Νά δίνουμε στόν Θεό τήν πρώτη θέση στίς ἐπιλογές, στά σχέδια, στό ὅλο πρόγραμμα τῆς ζωῆς μας. Ἀναγκαία ἐξήγηση: Ἡ σταθερότητα καί τό ἀσυμβίβαστο φρόνημα δέν σημαίνουν σκληρότητα, ἀπομόνωση, μισαλλοδοξία. Σημαίνουν ἁπλῶς γνώση, διακήρυξη καί διαφύλαξη τῆς ἀλήθειας. Ἡ φωτιά τῆς πίστεως δέν καίει. Ἁπλώνεται γύρω σάν δροσιά, πού φωτίζει καί ζωογονεῖ. Τό ἀποκάλυψε μέ σημεῖο ὁ Θεός στόν ζηλωτή προφήτη του, ὅταν τοῦ φανερώθηκε στό ὄρος ὄχι σάν ἄνεμος σφοδρός οὔτε σάν σεισμός ἤ φωτιά ἀλλά ὡς «φωνή αὔρας λεπτῆς» (Γ΄ Βα 19,12).
 Δέν ἐπιθυμεῖ ὁ Θεός τό θάνατο τοῦ ἁμαρτωλοῦ ἀλλά τή μετάνοια καί τή σωτηρία του. Γι᾿ αὐτό προτιμᾶ νά μᾶς καταστήσει γνωστό τόν ἑαυτό του θωπεύοντάς μας μέ τήν ἀγάπη του παρά χτυπώντας μας μέ τή δύναμή του. Μέ τόν ἴδιο τρόπο ἐπιθυμεῖ νά ἐργάζονται στόν κόσμο οἱ δικοί του. Νά ἀγκαλιάζουν καί νά καλοῦν στόν Χριστό ὅλους, χωρίς νά ἀποκλίνουν οὔτε στό ἐλάχιστο ἀπό τό νόμο καί τό θέλημά του. Νά εἶναι ἀνοιχτοί σέ ὅλους παραμένοντας σταθεροί στίς πεποιθήσεις τους.
 «Ὁ καιρός γάρ ἐγγύς ἐστιν. Ὁ ἀδικῶν ἀδικησάτω ἔτι, καί ὁ ρυπαρός ρυπαρευθήτω ἔτι, καί ὁ δίκαιος δικαιοσύνην ποιησάτω ἔτι, καί ὁ ἅγιος ἁγιασθήτω ἔτι», διαβάζουμε στό βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως (22,11). Εἶναι ἀνάγκη νά ἐντείνουμε τόν ἀγώνα μας. Ἄν ὁ ἅγιος πάψει νά γίνεται συνεχῶς ἁγιότερος, θά χάσει τήν ἁγιοσύνη του. Ἄν ὁ πιστός παρασυρθεῖ ἀπό τή νωθρότητα καί τήν ἀδιαφορία, ἄν χάσει τό ζῆλο του, καταντᾶ συμφορά γιά τόν ἑαυτό του καί γιά τούς ἄλλους. Ἄν ὅμως παλεύει ἀνακαινίζοντας συνεχῶς καί μεταμορφώνοντας τόν ἑαυτό του, τότε κάνει εὐρύχωρο τό σκεῦος του, γιά νά χωρᾶ τά θεῖα μεγαλεῖα, γιά νά ἀπολαμβάνει θαβώριες ἐμπειρίες. Καί γίνεται τότε ὁ ἅγιος εὐλογία γιά τόν κόσμο, καθώς ἀποπνέει τήν αὔρα τοῦ Πνεύματος, τήν εὐωδία τῆς χάριτος, ἀντανακλᾶ στά σκοτάδια τοῦ κόσμου μας τό φῶς τοῦ Χριστοῦ.

Στέργιος Ν. Σάκκος

Ἀπολύτρωσις 60 (2005) 196-198

 Φοβισμένος καί ἀποθαρρυμένος βρίσκεται ὁ προφήτης Ἠλίας κρυμμένος μέσα σέ μιά σπηλιά τοῦ ὄρους Χωρήβ. Οἱ ἀπειλές τῆς Ἰεζάβελ τόν κυνηγοῦν καί ἡ ἀποστασία τοῦ λαοῦ τόν λυγίζει. Ἐκείνη τήν ὥρα τῆς πίκρας καί τῆς ἀδυναμίας ὅμως διαλέγει ὁ Κύριος γιά νά τόν ἐπισκεφθεῖ. Ἔρχεται καί τοῦ κλείνει συνάντηση, τοῦ ὁρίζει χρόνο καί τόπο, πού θά τόν δεῖ· «Θά βγεῖς», τοῦ λέει, «αὔριο καί θά σταθεῖς ἐνώπιον Κυρίου στό βουνό» (Γ΄Βα 19,11). Καί ὄχι μόνο αὐτό, ἀλλά τοῦ δίνει καί σημάδι ἀναγνωρίσεως, πῶς νά καταλάβει ὁ Ἠλίας τήν παρουσία τοῦ Θεοῦ· «θά περάσει ἀπό μπροστά σου ὁ Κύριος», συνεχίζει. «Θά ξεσηκωθεῖ ἄνεμος δυνατός, ἀλλά δέν θά εἶναι ἐκεῖ ὁ Κύριος. Θά ἀκολουθήσει σεισμός, ὕστερα φωτιά, ἀλλά οὔτε ἐκεῖ θά εἶναι. Καί μετά τό πῦρ φωνή αὔρας λεπτῆς, κἀκεῖ Κύριος» (Γ΄Βα 19,11-12).

 Ἔχει ποικίλους τρόπους νά παρουσιάζεται ὁ Θεός στούς ἁγίους του. Στόν Ἀβραάμ παρουσιάστηκε μέ τρεῖς ἀγγέλους, στόν Ἰσαάκ ἐμφανίσθηκε τή νύχτα καί στόν Ἰακώβ στόν ὕπνο του, στό Νῶε φανερώθηκε μέ τό οὐράνιο τόξο, στό Δανιήλ σέ νυχτερινό ὅραμα· ὁ Μωϋσῆς τόν εἶδε στή φλεγομένη βάτο καί ἀντίκρυσε «τά ὀπίσω» τῆς δόξης του, ὁ Δαβίδ τόν ἀναγνώρισε στόν ἄγγελο πού χτύπησε τό λαό μέ θάνατο, καί καθένας ἀπό τούς προφῆτες συνάντησε τόν Θεό, ὅπως ὁ Θεός εὐδόκησε καί ὅπως ἦταν συμφέρον γιά τόν προφήτη.

 «Διά τήν πολλήν καί ἀπερινόητον ἥν ἔσχε πρός αὐτούς ἀγάπην», ἐξηγεῖ ὁ ἅγιος Μακάριος ὁ Αἰγύπτιος, σμικρύνεται ὁ Θεός καί σωματοποιεῖται, μικραίνει καί παίρνει σῶμα, μεταμορφώνεται καί γίνεται αἰσθητός σ’ αὐτούς πού τόν ἀγαποῦν, ὄχι ὅπως εἶναι, «ἀχώρητος γάρ, ἀλλά κατά τήν ἐκείνων χώρησίν τε καί δύναμιν».

 Στόν Ἠλία, πού τό κήρυγμά του ἦταν θύελλα καί σεισμός καί φωτιά γιά τό λαό τοῦ Θεοῦ, ὁ Κύριος προτίμησε νά ἐμφανισθεῖ μέ τόν ἦχο μιᾶς ἁπαλῆς αὔρας.

 Ἔχουμε συνδέσει κυρίως τήν παρουσία τοῦ Θεοῦ μέ συγκλονιστικά γεγονότα. Καί περιμένουμε συνήθως τήν ἐπίσκεψή του μέ ἀστραπές καί βροντές, μέσα σέ καπνούς καί γνόφο. Ἀλλά ὁ Κύριος δέν ἐξαντλεῖται σ’ αὐτές τίς μεγαλειώδεις καί μεγαλοπρεπεῖς ἐμφανίσεις. Μάλιστα, δέν ἀποτελεῖ ἡ φοβερή ὄψη τήν καλύτερη εἰκόνα του, οὔτε εἶναι ἡ ὀργή τό ἀληθινό του πρόσωπο. «Μάθετε ἀπ’ ἐμοῦ ὅτι πρᾶός εἰμι καί ταπεινός τῇ καρδίᾳ» (Μθ 11,29), μᾶς ἀποκαλύπτει ὁ μονογενής Υἱός του, ὁ Ἰησοῦς Χριστός, πού στό πρόσωπό του εἴδαμε, πράγματι, τόν Κύριο. Τό ἔλεος καί ἡ ἀγάπη τοῦ Πατέρα, ἡ μακροθυμία γιά τόν ἁμαρτωλό καί ἡ γλυκύτητα γιά τόν μετανοημένο εἶναι τά ἀληθινά του γνωρίσματα. Σάν αὔρα λεπτή φυσᾶ μέσα στίς καρδιές τῶν παιδιῶν του τό πανάγιο Πνεῦμα καί τίς δροσίζει, τίς ξεκουράζει, τίς καθαρίζει.

 Ἀλλά γιά νά ἀντιληφθοῦμε ἔτσι τή θεία ἐπίσκεψη, χρειάζεται νά διαθέτουμε τά ἀνάλογα αἰσθητήρια. Ὅπως ἑρμηνεύουν οἱ νηπτικοί πατέρες, ὁ Κύριος ἐνεργεῖ σάν αὔρα λεπτή, χαρίζοντας φῶς καί εἰρήνη, στήν καρδιά ἐκείνη μέσα στήν ὁποία κατοικεῖ ὁ Χριστός καί ἡ ὁποία ἔχει προκόψει στό ἔργο τῆς προσευχῆς.

 «Γι’ αὐτό τό λόγο», γράφει ὁ ὅσιος Γρηγόριος ὁ Σιναΐτης, «ἔλεγε ὁ Θεός πρός τόν Ἠλία στό ὄρος Χωρήβ ὅτι ὁ Κύριος δέν εἶναι οὔτε στό ἕνα οὔτε στό ἄλλο, δηλαδή σέ ἐπί μέρους ἐνέργειες τῆς χάριτος γιά τούς ἀρχαρίους, ἀλλά σέ αὔρα λεπτή καί φωτεινή· μέ αὐτό ὑπέδειξε τήν τέλεια προσευχή». Καί ὁ ὅσιος Θεόγνωστος συμβουλεύει· «Ἄν ἐπιθυμεῖς νά ἀξιωθεῖς θείας θέας καί ἐμφανίσεως στή διάνοιά σου, προηγουμένως νά ἀσπασθεῖς τήν εἰρηνική καί ἥσυχη ζωή· καί ὅταν ἐνδιατρίψεις σ’ αὐτό τό ἔργο, γνώρισε καί τόν ἑαυτό σου καί τόν Θεό. Ἄν συμβεῖ αὐτό, τίποτε δέν ἐμποδίζει σάν μέσα σέ αὔρα λεπτή, μέ τήν καθαρή δηλαδή κατάστασή σου καί χωρίς νά θορυβεῖ κανένα πάθος σου, νά δεῖς νοερά αὐτόν πού εἶναι ἀθέατος σέ ὅλους, νά σοῦ γνωρίζει ἐναργέστερα τόν ἑαυτό του καί νά σοῦ εὐαγγελίζεται τή σωτηρία».

 Ὁ πνευματικός ἀγώνας καί ἡ ἄσκηση εὐαισθητοποιοῦν τήν ψυχή τοῦ πιστοῦ, ὥστε νά νιώθει πάνω του τό ἄγγιγμα τοῦ Θεοῦ σάν τρυφερό χάδι. Σέ μιά καρδιά εἰρηνική, ἀπαλλαγμένη ἀπό πάθη, καί σέ μιά σκέψη καθαρή, φωτισμένη ἀπό τήν ἀλήθεια τοῦ Χριστοῦ, ὁ Κύριος ἔρχεται καί φανερώνεται γλυκύς καί πρᾶος μέσα ἀπό τίς θύρες πού ἀνοίγει ἡ Ἐκκλησία γιά τά μέλη της. Ἡ χάρη τῶν μυστηρίων, ἡ προσευχή καί ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ γίνονται ὁ χρόνος καί ὁ τόπος, ὅπου ὁ Κύριος κλείνει καί γιά μᾶς συνάντηση μαζί του. Κι ἄλλοτε περνᾶ σάν ἄνεμος σφοδρός, πού διαλύει τά βουνά τῶν παθῶν καί συντρίβει τίς πέτρινες καρδιές καί ἀπό τό φόβο καθηλώνει καί νεκρώνει τή σάρκα. Ἄλλοτε περνᾶ σάν σεισμός ἤ σάν σκίρτημα χαρᾶς μέσα στά σπλάγχνα μας, ὅπως μαρτυροῦν οἱ ἅγιοι πατέρες. Κι ἄλλοτε, στά γυμνασμένα μέ τήν ἀρετή πνεύματα, περνᾶ σάν ἁπαλή αὔρα. Ἔτσι, ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ ὁμολογητής γράφει ὅτι ὁ λόγος τῆς ἁγίας Γραφῆς γιά τόν διορατικώτερο νοῦ, αὐτόν πού ἔχει νικήσει τή φύση καί μπορεῖ νά πιάσει τά μηνύματα τοῦ Θεοῦ, εἶναι σάν νά ξεντύνεται τό σχῆμα τῶν ἀνθρωπίνων λέξεων καί νά ἀπηχεῖ τά νοήματά του μέ φωνή αὔρας λεπτῆς. Καί ὁ ἅγιος Μακάριος πάλι ἑρμηνεύοντας τό χωρίο λέει ὅτι ὁ Κύριος φανερώνει τήν παρουσία του «ἐν εἰρήνῃ καί ἡσυχίᾳ» καί ἀναπαύεται στήν προσευχή πού γίνεται μέ εἰρήνη καί κατάνυξη, ὄχι στήν προσευχή πού γίνεται μέ φωνές καί ταραχή· «τό μέρος τοῦτο ἰδιωτῶν ἐστι», εἶναι γνώρισμα ἀρχαρίων σημειώνει.

 Εἶναι γεγονός ὅτι ὅσοι ἀγαποῦν θερμά τόν Κύριο συγκινοῦνται περισσότερο ἀπό τά ἐλέη καί τίς εὐλογίες του παρά ἀπό τήν ὀργή του. Ἀλλά καί ὁ ἴδιος ὁ Θεός προτιμᾶ νά μᾶς κάνει γνωστό τόν ἑαυτό του δείχνοντάς μας τήν ἀγάπη του, παρά χτυπώντας μας μέ τή δύναμή του. Ἐκείνη ἡ συνάντησή του μέ τόν Ἠλία ἦταν ἕνας ἔλεγχος γιά τή βιαιότητα του προφήτου. Ὁ Θεός ἤθελε νά τοῦ πεῖ καί νά τοῦ διδάξει ὅτι δέν θέλει τό θάνατο τοῦ ἁμαρτωλοῦ, ἀλλά τή σωτηρία του. Ἄν καί πολλές φορές τά σημεῖα τῆς ἀποτομίας του γιά τήν ἁμαρτία τοῦ λαοῦ εἶναι ἀναγκαῖα, ἐν τούτοις τό πραγματικό ἔργο τοῦ Θεοῦ μέσα στόν κόσμο δέν ἐκτελεῖται μέ τέτοια μέσα. Τό συγκλονιστικώτερο γεγονός τοῦ κόσμου, ἡ γέννηση τοῦ Χριστοῦ, πού σήμανε τή σωτηρία μας, ἔγινε μέ τόν πιό ἀθόρυβο καί ταπεινό τρόπο, μέσα σέ μιά φάτνη ἑνός χωριοῦ. Ὅπως φυσᾶ μαλακά ἡ αὔρα, ἔτσι ἦλθε ὁ Κύριος ἀνάμεσά μας, ὥστε νά μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι τά λόγια ἐκεῖνα στόν προφήτη Ἠλία ἦταν μιά προφητεία γιά τήν ἐνανθρώπηση τοῦ Θεοῦ. Ἀργότερα οἱ μαθητές τοῦ Χριστοῦ εἶδαν τόν Ἠλία πάνω στό ὄρος τῆς Μεταμορφώσεως νά συζητᾶ μέ τόν Κύριο γιά τήν ἔξοδό Του «ἐκ τοῦ κόσμου τούτου», πού θά γινόταν πάλι ταπεινά καί ἀδύναμα, ἀλλά πού αὐτή θά μεταμόρφωνε τήν καρδιά τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ Θεός ἄλλη μιά φορά, γιά νά μᾶς μιλήσει καί νά μᾶς πείσει, δέν διάλεξε τούς βροντερούς ἤχους τῆς δυνάμεώς του, ἀλλά τούς γλυκεῖς ψιθύρους τῆς ἀγάπης του, πού τόν ἔφερε μέχρι τό σταυρό.

Στέργιος Ν. Σάκκος

Ἀπολύτρωσις 44 (1989) 97-99