«Γιά τή μητέρα γλῶσσα μας τά λάβαρα κρατῆστε» (Παλαμᾶς)

 «Προφανῶς εἶναι παρά φύσιν αὐτό πού συμβαίνει σήμερα, νά διδάσκονται τρεῖς ὧρες Ἀρχαῖα καί δύο Νέα Ἑλληνικά στήν Α´ Γυμνασίου», δήλωσε ἐσχάτως ὁ  ὑπουργός Παιδείας τῆς κυβέρνησης, πού -ὑποβοηθούμενη καί ἀπό συμπλέοντες τῶν ἄλλων παρατάξεων- καθιερώνει τά ὄν­τως παρά φύσιν ὡς κατά φύσιν καί τά νομιμοποιεῖ. Ἔτσι, κατά τό ἐπετειακό ἔτος Ἀριστοτέλη, μέ ΦΕΚ (1640/9-6-2016), μει­ώ­θηκε ὁ χρόνος διδασκαλίας τῶν Ἀρ­χαίων Ἑλληνικῶν στό Γυμνάσιο. Ἡ σταδιακή συρρίκνωση, ὅμως, τῶν κλασι­κῶν σπου­δῶν, τήν ὁποία παρακολουθοῦ­με, συνιστᾶ ἀνεπανόρθωτη ἀπώλεια γιά τό ἐκπαιδευτικό σύστημα.
 Ἡ Δευτεροβάθμια Ἐκπαίδευση, ὡς γνωστό, στοχεύει μεταξύ ἄλλων στό νά καλλιεργήσει στόν μαθητή κριτική ἱκανότητα, δημιουργική σκέψη, παρατηρητικότητα κτλ. Ἐργαλεῖο δοκιμασμένο στήν πορεία τοῦ χρόνου γιά τήν παιδευτική διαδικασία ἔχουν ἀποδειχθεῖ τά Ἀρχαῖα Ἑλληνικά. Ἡ μελέτη τους συμβάλλει, ἐπιπλέον, στήν ἱστορική μνήμη τοῦ Ἔ­θνους μας• γι’ αὐτό ἡ σωστή διδασκαλία καί ἡ μετάδοσή τους στή νέα γενιά ἀποτελεῖ ἐθνικό χρέος. Σήμερα, μάλιστα, πού ὁ ὁδοστρωτήρας τῆς παγκοσμιοποίησης ἀπειλεῖ νά κατεδαφίσει τά πάντα, ἡ γνώση τῆς ἀρχαίας κληρονομιᾶς μπορεῖ νά λειτουργήσει ὡς ἀνάχωμα κατά τῆς ἀλλοίωσης τῆς ἐθνικῆς μας ταυτότητας.
 Τά Ἀρχαῖα βοηθοῦν ἀκόμη στήν ὀργάνωση τῆς ἀνθρώπινης σκέψης, καθώς καί στήν ἐκμάθηση καί ἄλλων γλωσσῶν. Ἐξ­άλλου, γνωρίζουμε ὅτι ὅποιος θέλει νά μι­λᾶ καί νά γράφει σωστά Νέα Ἑλληνικά, πρέπει νά γνωρίζει τίς ρίζες τους, δηλαδή τά Ἀρχαῖα Ἑλληνικά.
 Ἐπιπροσθέτως ἡ δυνατότητα κατα­νόησης στοιχείων τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνι­κῆς ἐπιβάλλεται γιά τό σύνολο σχεδόν τῶν σύγχρονων ἐπιστημῶν. Ὁ μεγάλος φι­λό­σο­φος καί φυσικός Werner Heisenberg ἀναγνωρίζοντας τή σημαντική προσφορά τους εἶχε δηλώσει: «Ἡ θητεία μου στήν ἀρχαία ἑλληνική γλῶσσα ὑ­πῆρ­ξε ἡ σπου­δαι­ότερη πνευματική μου ἄσκη­ση. Στή γλῶσσα αὐτή ὑπάρχει ἡ πληρέστερη ἀντιστοιχία ἀνάμεσα στή λέξη καί στό ἐννοιολογικό της περιεχόμενο».
Π ράγματι, πόσο προνομιοῦχοι εἴμαστε ὡς Ἕλληνες! «Γιά κοιτάξετε πόσο θαυμάσιο πράγμα εἶναι», ἀναφωνεῖ ὁ νο­μπελίστας ποιητής μας Γιῶργος Σεφέρης, «...ἀπό τήν ἐποχή πού μίλησε ὁ Ὅμηρος ὥς τά σήμερα, μιλοῦμε, ἀνασαίνουμε καί τραγουδοῦμε μέ τήν ἴδια γλῶσσα. Κι αὐτό δέν σταμάτησε ποτέ, εἴτε σκεφτοῦμε τήν Κλυταιμνήστρα πού μιλᾶ στόν Ἀγαμέμνο­να, εἴτε τήν Καινή Διαθήκη, εἴτε τούς ὕ­μνους τοῦ Ρωμανοῦ καί τόν Διγενῆ Ἀ­κρίτα, εἴτε τό Κρητικό Θέατρο καί τόν Ἐρωτόκριτο, εἴτε τό δημοτικό τραγούδι».
 Τήν ἀλήθεια αὐτή τεκμηριώνει ἐπιστημονικά ὁ καθηγητής τῆς Γλωσσολογί­ας Γεώργιος Μπαμπινιώτης: «Ἡ ἑλληνική γλῶσσα ἀποτελεῖ μοναδικό παράδειγμα γλώσσας μέ ἀδιάσπαστη ἱστορική συνέχεια καί μέ τέτοια δομική καί λεξιλογική συνοχή, πού νά ἐπιτρέπει νά μιλᾶμε γιά μία ἑνιαία ἑλληνική γλῶσσα ἀπό τήν ἀρ­χαιότητα ἕως σήμερα».
 Ὁ ἕτερος νομπελίστας ποιητής μας Ὀδυσσέας Ἐλύτης συμπληρώνει: «Ἐγώ δέν ξέρω νά ὑπάρχει παρά μία γλῶσσα, ἡ ἑνιαία ἑλληνική γλῶσσα. Τό νά λέει ὁ ἕλ­ληνας ποιητής, ἀκόμα καί σήμερα, ὁ οὐρανός, ἡ θάλασσα, ὁ ἥλιος, ἡ σελήνη, ὁ ἄνε­μος, ὅπως τό ἔλεγαν ἡ Σαπφώ καί ὁ Ἀρχιλόχος, δέν εἶναι μικρό πράγμα. Εἶναι πο­λύ σπουδαῖο. Ἐπικοινωνοῦμε κάθε στι­γμή μιλώντας μέ τίς ρίζες πού βρίσκονται ἐκεῖ. Στά Ἀρχαῖα».
 Φυσικά, δέν πρέπει νά ἀγνο­εῖ­ται τό σημαντικότατο ἰδιαίτερο γνώρισμα τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας, ἡ οἰκουμενικότητά της. Ἡ παγκόσμια ἐμβέλειά της ὀφείλεται βεβαίως στό κύρος πού ἀπέκτησε διεθνῶς ἡ ἑλληνική ὡς γλῶσσα τῆς Καινῆς Διαθήκης, τῶν μεγάλων Πατέρων τῆς Ἐκκλησί­ας, τῆς ὑμνογραφίας τῆς ὀρθόδοξης λα­­τρεί­ας. Μάλιστα, παρά τούς δυσχείμερους αἰῶνες τῆς σκλαβιᾶς πού πέρασε τό Ἔ­θνος μας, ἡ γλῶσσα διατηρήθηκε καί διαφυλάχθηκε μέσα ἀπό τήν Ἐκκλησία μέ τά λειτουργικά βιβλία της, ἀλλά καί μέ τά σχολεῖα, τά ὁποῖα ἐκείνη εἶχε ἱδρύσει.
 Ὡστόσο, συχνά ἀκούγεται ἡ ἔνσταση ὅτι «θά μελετήσουμε μεταφρασμένους τούς ἀρχαίους συγγραφεῖς». Ἄλλο, ὅμως, εἶναι ἡ μελέτη ἀπό τό πρωτότυπο καί ἄλ­λο ἀπό τή μετάφραση. Ἡ Ἀρχαία Ἑλληνική μέ τήν ποικιλία της, τήν εὐστροφία της, τήν πλαστικότητά της, ἀποτελεῖ αὐ­τή καθ’ ἑαυτή ἕνα μορφωτικό ἀγαθό. Ἐπιπλέ­ον, μορ­φή καί περιεχόμενο δέν χωρί­ζονται, ἀφοῦ ἀποτελοῦν μία χημική ἕνω­ση δυσδιάσπαστη. Ἀντίθετα, ἡ μετάφραση ἀ­ποδίδει τό περιεχόμενο τοῦ μεταφραζόμενου κει­μέ­νου, μέσα ἀπό τίς γλωσσικές ἐπιλογές τοῦ μεταφραστῆ καί τά πολιτισμικά συμφραζόμενα τῆς ἐποχῆς του, ἀ­δυνατώντας, ὅ­μως, νά μεταφέρει ἐπιτυχῶς τούς ἰδιαί­τε- ρους κυματισμούς τοῦ πρωτοτύπου. Ἔτσι, πα­ρά τίς τόσες φιλότιμες μεταφραστικές προσπάθειες, τό γλωσσικό αἴσθημα νοθεύεται ὅταν «μουρμουρίζου­με σπασμένες λέξεις ἀπό ξένες γλῶσσες» (Σεφέρης), μέ τά «greeklish», τούς ἀγγλισμούς, τούς σολοι­κι­σμούς, τά διάφορα γλωσσικά λάθη, τά κακῆς ποιότητας κείμενα.
Ἐπιτέλους, ἄς τό καταλάβουμε: «Δέν ὑπάρχει μέλλον χωρίς μνήμη τοῦ παρελθόντος» (Carlo Bo). Ὁ παραγκωνισμός τῆς μελέτης τῶν Ἀρχαίων συνιστᾶ ἐπίθεση στό παρελθόν, στό θεμέλιο τῆς ταυτότητάς μας, μέ στόχο τήν τελική ἀποκοπή ἀ­πό τίς ρίζες μας, χωρίς τίς ὁποῖες τό πλούσιο δέντρο τοῦ πολιτισμοῦ θά παραδοθεῖ σέ μία ἀρ­γή, ἀδυσώπητη, καταστροφική κατάρρευση.
 Καί ἐνῶ στήν Ἑλλάδα μειώνεται ἡ διδασκαλία τῆς Ἀρχαίας Ἑλ­ληνικῆς, σέ εὐ­ρωπαϊκά κράτη (Γαλλία, Γερμανία) παρατηρεῖται ἔντονη κινητικότητα γιά τήν ἐ­παναφορά τῆς μαζικῆς διδασκαλίας τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς στή Μέση Ἐκπαίδευ­ση. Παράλληλα διοργανώνεται πανευρωπαϊκό συνέδριο γιά τό 2017 μέ θέμα τήν ἀνάγκη προστασίας γλωσσῶν πού ὑ­πῆρ­ξαν φορεῖς σημαντικοῦ πολιτισμοῦ, ὅπως τά Ἀρχαῖα Ἑλληνικά.
 Ἐπίκαιρη γιά τίς περιστάσεις ἀκούγεται ἡ φωνή τῆς ἀείμνηστης γαλλίδας ἑλ­ληνίστριας Jacqueline de Romilly, πού ἀνάλωσε τή ζωή της στή μελέτη τῆς ἀρ­χαίας ἑλληνικῆς γραμματείας: «Ἡ γλῶσσα πού μᾶς χάρισαν οἱ Ἕλληνες, ἡ ἑλληνική γλῶσσα, εἶναι ἡ βάση, τό στήριγμα, ἡ ἀ­παρχή ὅλων τῶν εὐρωπαϊκῶν γλωσσῶν. Ζητῶ μία χάρη ἀπό τούς Ἕλληνες, νά μήν ξεχνοῦν τά Ἀρχαῖα Ἑλληνικά καί νά μεριμνοῦν γι’ αὐτά, ὅπως καί γιά τήν ἐξέλι­ξή τους, τά Νέα Ἑλ­ληνικά. Θά πρέπει οἱ Ἕλληνες νά μήν ὑποκύψουν καί νά μή χάσουν ἤ εὐτελίσουν τή σκέψη τους καί τή μοναδικότητά τους. Νά καταλάβουν ὅτι ἡ μόνη λέξη πού ὁλόκληρος ὁ δυτικός πολιτισμός μπο­ρεῖ καί ὀφείλει νά τούς πεῖ εἶναι ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ».

Εὐδ. Αὐγουστίνου
Σῶστε τό Ἔθνος

 Πρόσφατα σέ ἀρκετές ἐπαρχιακές πόλεις οἱ κάτοικοι βρῆκαν στήν ἐξώθυρά τους ἀντίτυπο καλαίσθητης ἔκδοσης τῆς Καινῆς Διαθήκης καί συνοδό φυλλάδιο. Οἱ προσφέροντες ἔκριναν σκόπιμο νά μήν ἀποκαλύψουν τή θρησκευτική τους ταυτότητα, πού κρύβεται πίσω ἀπό τόν τίτλο «Ἑλληνική Ἱεραποστολική Ἕ­νω­ση», βεβαιώνοντας ὅτι δέν ἔχουν σχέση μέ αἱρέσεις, μάρτυρες τοῦ Ἰεχωβᾶ, μορμόνους κτλ. Ἡ ἐνέργεια αὐτή σχολιάστη­κε ποικιλοτρόπως ἀπό μέλη τῆς Ἐκκλη­σίας. Σέ κάποιες μητροπόλεις ἐνημερωτική ἐγκύκλιος προέτρεψε ὀρθῶς τούς πιστούς νά κρατήσουν τό βιβλίο, καθώς τό περιεχόμενό του δέν ἔχει ὑποστεῖ ἀλλοιώσεις.

  Ἄς ἐξετάσουμε ὅμως ποιοί αἱρετικοί -καί ὄχι ὀρθόδοξοι- προέβησαν στήν ἐ­νέργεια αὐτή. Εἶναι μέλη τῆς εὐαγγελικῆς λεγόμενης «ἐκ­κλησίας», μίας ἀπό τίς ἀρ­χικές αἱρέσεις τῶν διαμαρτυρομένων, ἡ ὁποία ἀκολουθεῖ τίς διδαχές τοῦ Λουθήρου. Γιατί δέν θέλουν νά ἀ­ποκαλύπτουν τήν ταυτότητά τους εἶναι σοβαρό ἐρώτημα. Οἱ εὐαγγελικοί-λουθηρανοί ἔχουν πολλά μέ­λη κατά τόπους, κυρίως στή Γερμανία, στίς Σκανδιναβικές χῶρες καί στίς Η.Π.Α. Ἡ δράση τους ἀ­ναμφισβήτητα εἶναι ἀ­ξι­έπαι­νη, κα­θώς ἀπαιτεῖ θυσία χρόνου καί χρήματος. Μάλιστα ἀκούστηκε ὅτι κάποιοι ἀπό τούς διανομεῖς προέρχονταν ἀπό τίς Η.Π.Α.!
 Γιατί ὅμως ἐπέλεξαν ὡς χώρα δράσεως τήν Ἑλλάδα; Μή­πως μελέτησαν τήν ἱστορία τῶν πρώτων χρόνων μετά τήν παλιγγενεσία καί εἶδαν ὅτι τότε οἱ μισιονάριοι, πού εἶχαν κατακλύσει τή χώρα μας, δέν εἶχαν ἐπιτύχει σπουδαῖα πρά­γμα­τα; Μή­πως θεώρησαν ὅτι ἡ ἀ­πό­γνωση, στήν ὁποία ἔχει περιέλθει μερίδα τοῦ λαοῦ μας, καθιστᾶ τό ἔδαφος πρόσφορο γιά προσηλυτισμό; Ἀλλά ἄν, ὅπως διατεί­νον­ται, εἴμαστε ὅλοι οἱ χριστιανοί ἐκλεκτοί τοῦ Θεοῦ, ἀνεξάρτητα ἀ­πό τό δό­γμα τό ὁποῖο πρεσβεύ­ουμε (προτεσταντική θεωρία τῶν κλάδων), δέν ὑπάρχει στόν πλανή­τη ἄλλο ἔδαφος γιά σπορά τοῦ εὐ­αγγελικοῦ λόγου καί ἐπελέγη ἡ χώρα μας γιά δράση;
  Οἱ εὐαγγελικοί, οἱ διαμαρτυρόμενοι ἐν γένει, καυχῶνται γιά τή συ­χνή μελέτη τῆς ἁγίας Γραφῆς. Βέβαια ἐμεῖς, οἱ ὀρθόδοξοι, πρέπει νά ντρεπόμαστε καθώς οἱ περισσότεροι δέν τή διαβάσαμε οὔτε ἀπό περιέργεια. Ἰσχύει ὅμως γιά τούς αἱρετικούς τό ἐρώτημα τοῦ ἀποστόλου Φιλίππου πρός τόν ἐπί τῶν οἰκονομικῶν τῆς βασίλισσας τῆς Αἰθιο­πί- ας: «ἆρά γε γινώσκεις ἃ ἀναγινώσκεις;» (Πρξ 8,30). Διότι δέν ἀρκεῖ νά μελετοῦμε τό κείμενο τῆς Καινῆς Διαθήκης, ἀλλά καί νά τό κατανοοῦμε, ὥστε νά ἐφαρμόζουμε στή συνέχεια τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ. Δυστυχῶς οἱ διαμαρτυρόμενοι, στήν προσπάθειά τους νά ἀποκαθάρουν τίς ἀθλιότητες τοῦ Βατικανοῦ, ἀπέρριψαν τήν Ἱερή Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας καί ἑρμηνεύ­ουν κατά τό δοκοῦν τήν Καινή Δια­- θήκη. Ἔτσι μετατράπηκε ὁ κάθε πι­στός σέ ἕναν πάπα σέ σμικρογραφία.
 Ἡ πλέον ὀλέθρια πλάνη ἐπί τοῦ πρακτέου συνίσταται στήν ἀντίλη­ψη ὅτι ὁ Θεός παρέχει πλούσιες ὑλι­-κές εὐλογίες σέ ὅσους ὁμολογοῦν πί­στη στόν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό!   Ἡ εὐμάρεια τοῦ δυτικοῦ κόσμου, λοιπόν, δέν ὀφείλεται στήν ἀπληστία  τῶν «χρι­­στιανῶν», στήν καταλήστευ­ση τοῦ πλούτου τῶν φτωχῶν χω­ρῶν τοῦ πλανήτη καί στούς πολέμους γιά τά συμφέροντά τους, ἀλλά εἶναι δῶρο τοῦ Θεοῦ! Ἡ ἄνοδος καί ἡ ἐπικράτηση τοῦ καπιταλισμοῦ, αὐτοῦ τοῦ ἄγριου καί ἀντιανθρώπινου πολιτικοκοινωνικoῦ συστήματος, ὀφείλεται στίς τραγικά ἐσφαλμένες ἀντιλήψεις περί κοι­- νωνίας τοῦ προτεσταντικοῦ κόσμου.
Στήν Εὐρώπη οἱ εὐαγγελικοί ἐμφανίζονται μέ «προοδευτικό» πρόσωπο ἔναντι τῶν «συντηρητικῶν» ρωμαιο­καθολικῶν. Ὁ προοδευτισμός τους μάλιστα φτάνει καί σέ πλεῖστες ὅσες ἀνα­θε­ωρήσεις τῆς εὐαγγελικῆς ἠθικῆς στά πλαίσια τῆς ἐναρμόνισης τοῦ Εὐ­αγγελίου μέ τίς κοινωνικές συνθῆκες πού ἔχουν ἐπικρατήσει στήν παρη­κμασμέ­νη καί θνήσκουσα γηραιά ἤ­πειρο. Ἔ­τσι, σέ κάποιες χῶρες ἔχουν ἀνα­γνωρίσει τήν ὁμοφυλοφιλία καί χειροτονοῦν ἀκόμη καί ὁμοφυλόφιλους ἤ ὁ­μοφυλόφιλες κληρικούς (Σου­ηδία, Νορβηγία). Σέ ἄλλες ἐπιχαίρουν γιά τήν τιμωρία τῶν «γουρουνιῶν* τοῦ Νότου», πού παραμένουν δέσμιοι τῶν «δεισιδαιμονιῶν» τοῦ παρελθόντος!
 Παρά ταῦτα, στίς ὀρθόδοξες χῶρες πολλοί θρησκευτικοί ἡγέτες ἔχουν κυριευθεῖ ἀπό πνεῦμα ἀγαπολογίας γιά τούς αἱρετικούς, οἱ ὁποῖοι ἀκόμη καί σήμερα ἐ­φορμοῦν μέ ποικίλους τρόπους κατά τοῦ ποιμνίου τους, πού ἐν πολλοῖς ὁμοιάζει ὡς «πρόβατα μὴ ἔ­χοντα ποιμένα» (Μθ 9,36). Ἀντί νά ἀ­νασκουμπωθοῦν καί νά ἐπιχειρήσουν τόν ἐπανευαγγελισμό τοῦ ὀρθόδοξου λαοῦ, ὁ ὁποῖος ἀγνοεῖ τόν λόγο τοῦ Θεοῦ, προβαίνουν σέ συσκέψεις ἐπί συσκέψεων μέ τούς ἑτεροδόξους στά πλαίσια δῆθεν τῆς κοι­νῆς προσπάθει­ας γιά τήν ἑνότητα τοῦ χριστιανικοῦ κό­σμου. Ἀλλά ἡ λεγόμενη ἑνότητα θά συντελεστεῖ ὄχι μέ τήν ψευδῆ ἀ­γά­πη ἀλλά μέ τήν ἐπιστροφή στήν ἀλήθεια• τή μοναδική ἀλήθεια, τήν ὁποία ὅλο καί περισσότεροι στή Δύση, μετά ἀπό προσωπική ἀναζήτηση, βρίσκουν στήν Ὀρθοδοξία.

Ἀπ. Παπαδημητρίου

*PIGS=Portugal, Italy, Greece, Spain, οἱ χῶρες πού θεωροῦνται ὑπαίτιοι τῆς οἰκονομικῆς κρίσης.

 Τό Σάββατο 21 Μαΐου ἔγινε ἡ ἐπίσημη λήξη τῶν ἐργασιῶν τῶν Κύ­κλων μελέτης ἁγίας Γραφῆς πού λει­­τουρ­γοῦν μέ τήν εὐθύνη τῆς Ἀ­δελ­φότητός μας στήν πόλη τῆς Θεσσα­λονίκης καί στίς γύρω πε­ρι­οχές.
 Κατανυκτική καί συγχρόνως πα­νηγυρική ἦταν ἡ θεία Λειτουργία πού ἀξιωθήκαμε νά ζήσουμε στόν ἱερό ναό τοῦ Ἁγί­ου Δημητρίου, μέ λειτουργό τόν το­με­άρχη τῶν Κύκλων μας π. Μι­χα­ήλ Κόνια. Ἡ ἀρ­­το­κλασία ἀ­γκά­λιασε προσ­ευ­­χη­τικά ὅ­λα τά μέλη τῶν κύκλων καί τό Μνη­μόσυνο, στό τέλος τῆς θείας Λειτουρ­γίας, ἔφερε κοντά μας ἐκείνους πού ἤδη ἔφυγαν καί μᾶς περιμένουν στήν οὐράνια βασιλεία.
 Στή συνέχεια μᾶς περίμενε στήν αἴθουσα τῆς Ἀδελφότητος ἕνα ἑορταστικό πρόγραμμα μέ προβολή καί τραγούδια. Μᾶς ὑποδέχθηκε θερμά ἐκ μέρους τοῦ Δ.Σ. ὁ κ. Ἀθανάσιος Παπαρνάκης, κα­θηγητής τῆς Θε­ολογικῆς Σχολῆς, τονί­ζοντας ὅτι στόν Κύκλο μελέτης τῆς ἁ­γίας Γρα­φῆς συναντοῦμε τόν Κύριο «ἐν ἑτέρᾳ μορ­φῇ». Τήν ἴδια αὐτή ἀλήθεια ἐ­πι­βεβαίωσαν οἱ καταθέσεις μελῶν τῶν κύκλων:
 «Ἡ πρώτη χρονιά μου στόν Κύ­κλο μελέτης τῆς ἁγίας Γραφῆς ἦ­ταν ψυχικά ἀνακουφιστική καί πνευ­μα­τικά πολύ πλούσια... Βρῆκα λόγο Θεοῦ, ἀγάπη, ζεστασιά, πνευματική οἰκοδομή, αἰσιοδοξία καί ἐλπίδα...».
 «Ὁ Κύκλος μᾶς ἄνοιξε τά μάτια νά δοῦμε καί τόν πλησίον, πού δέν εἶναι ξένος ἀλλά ἀδελφός. Πρωτόγνωρα αἰ­σθήματα καί δυνατά βιώματα μᾶς χαρίζουν οἱ ἐξορμήσεις ἀγάπης: Κάθε Τρίτη στό νοσοκομεῖο ΑΧΕΠΑ καί κάθε Παρασκευή στό ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ καί ἀκόμη, στό κέντρο ἀποκατάστασης καί ἀποθεραπείας ΑΡΩΓΗ, σέ οἴκους εὐγηρίας, ἀλλά καί στίς ἀγροτικές φυλακές ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ ἔχουμε τήν εὐκαιρία νά σταθοῦμε κοντά στόν πονεμένο ἀ­δελ­φό».
 «Νιώθω διπλά χρεωμένη στό ἔργο τῶν Κύκλων μελέτης ἁγίας Γραφῆς. Πρῶτα διότι καλλιέργησαν τή μητέρα μου, ὥστε νά ὁδηγήσει τά βήματά μου στό Κατηχητικό, καί ἔ­πειτα διότι κι ἐμένα σήμερα ὁ Κύκλος μέ στηρίζει καί μέ βοηθᾶ νά ἀγωνίζομαι, μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ, ὡς ἕνα ζωντανό μέλος τῆς Ἐκ­κλη­σίας... Νά δείξουμε στά παιδιά μας τόν δρόμο τοῦ Θεοῦ, νά τά συνδέσουμε ἀπό μικρά μέ τήν Ἐκκλησία».
 Ὁ π. Μιχαήλ ἔκλεισε τήν εὐλο­γη­μέ­νη σύναξή μας μέ τήν εὐχή νά ἀσφαλίζει ὁ Κύριος τό ἔργο, νά ἀ­σφαλίζει τίς ψυ­χές καί νά εὐοδώσει τή θερινή διακο­νία τῶν Κατασκηνώσεων.

 Τήν Κυριακή τῶν Μυροφό­ρων 15/5/2016 στόν κατάμεστο ναό τῆς Ἀνα­λήψεως στή «Χριστια­νι­κή Ἐλπίδα» τελέστηκε τό 4ετές Μνημόσυνο τοῦ ἀειμνή­στου δι­δα­σκάλου τῆς Ἀδελ­φό­­τητος Στερ­γίου Σάκκου. Τό Μνη­­μόσυνο ἀκολούθησε ἀφιέρωμα μέ τί­τλο «Παιδαγωγός τῶν νέων εἰς Χρι­στόν». Οἱ φωτογραφίες καί τά κηρύγμα­τα τοῦ κατηχητῆ, τοῦ ἀρ­χηγοῦ κατασκηνώσεων, τοῦ καθηγητῆ Στεργίου Σάκκου καί οἱ κα- ταθέσεις ὅσων γνώρισαν τό ἔρ­γο του ἀπό κον­τά ὡς μαθητές του ἤ συν­εργάτες ἔδω­σαν ἀ­νάγλυφη τήν προσωπι­κότη­τά του ὡς παι­­δα­γωγοῦ. Μέ τή χαρι­­σμα­­τική δι­δασκαλία του, τήν ἐ­μπνευ­σμένη κα­θοδήγηση καί τήν ἀνεπιτήδευτη συ­ν­ανα­στροφή μέ τά παι­διά καί τούς νέους, χάραξε βα­θιά μέσα τους τή μορφή τοῦ Χρι­στοῦ. Οἱ καρποί αὐτοῦ τοῦ ἔργου ἄς μέ­νουν εἰς μνημόσυνον αἰ­ώνιον τοῦ ἀ­κά­ματου ἐργάτη τοῦ Κυ­ρίου!

Τυχαῖο συναπάντημα νά τό πεῖς; Καρτέρι τῆς μοίρας νά τό πεῖς; Ἤ ὥρα τῆς κρίσης τοῦ Θεοῦ;
Περπατοῦσε ὁ Μίλτος καί τρίκλιζε. Οἱ περαστικοί παραμέριζαν γιατί νόμιζαν πώς ἦταν πιωμένος. Περπατοῦσε καί παραμιλοῦσε καί μέ τό βλέμμα χαμένο στό πουθενά ἔβλεπε ξανά καί ξανά τήν ἴδια εἰκόνα - ἐφιάλτη πού εἴκοσι χρόνια στήν ξενιτειά τήν ἀπώθησε στό πιό βαθύ συρ­τά­ρι τῆς μνήμης του:
Ἡ θεία ἡ Μαρίκα, τό πιό ἀγαπημένο πρόσωπο ὕστερα ἀπό τή μάνα του! Ἡ θεία ἡ Μαρίκα μπροστά στό φέρετρο τοῦ πρωτογιοῦ της νά μονολογεῖ! Κι ὁ πόνος, ὁ μεγαλύτερος πόνος πού ὑπάρχει στόν κόσμο, ὅλος χυμένος στό ἀγαπημένο της πρόσωπο.
- Ποιός, ποιός λεβέντη μου μᾶς ἔκανε αὐτό τό κακό;
Κι ὕστερα τή θυμᾶται νά γυρνᾶ μέ στοργή σ᾽ αὐτόν καί νά τοῦ λέει τά λόγια ἐκεῖνα πού μπῆκαν μαχαίρι μέσα του.
- Πρόσεχε, Μίλτο ἀγόρι μου, μακριά ἀπό αὐτούς πού φάγανε τό παιδί μου!
Κάνανε τά «σαράντα» τοῦ πρώτου ξαδέλφου καί ἔφυγε ὁ Μίλτος. Ἔφυγε μέ τήν ἐπιθυμία καί ὁ ἴδιος νά ξεμπλέξει, μά καί μέ τήν ἀπόφαση νά μείνει μακριά ἀπ᾽ τή μικρή τους πόλη, ὅπου ὅλοι τό ἤξεραν μά κανείς δέν τό ἔλεγε φανερά, πώς ἐ­κεῖ­νος πού ὁδήγησε ὅλη τή συντροφιά του στά ναρκωτικά ἦταν ὁ Μίλτος!
Δέν τό ἔλεγαν μήπως καί φτάσει στ᾽ αὐτιά τῆς θείας τῆς Μαρίκας, πού ἀγα­ποῦ­σε τόν Μίλτο σάν παιδί της καί ὁ πό­νος της γινότανε διπλός!
Κανείς δέν ἤξερε ποῦ πῆγε ὁ Μίλτος. Ὅλοι οἱ δικοί του πίστευαν πώς δέν ἄντε­ξε τόν θάνατο τοῦ ἀγαπημένου φίλου καί ἐξαδέλφου καί πώς λιγάκι σάλεψε τό μυα­λό του. Κατά καιρούς ἔπαιρνε τηλέφωνο τή μάνα του ἀπό τηλεφωνικό θάλαμο, μά ποτέ δέν τῆς εἶπε ποῦ βρίσκεται!
Τήν πάλεψε τή ζωή ὁ Μίλτος. Παρά τό νεαρό τῆς ἡλικίας του, στήν ξένη γῆ εἶχε μιά μεγάλη περιουσία καί στό περιβάλλον του τό κοινωνικό καί τό ἐργασιακό εἶχε τό καλό ὄνομα ἑνός τίμιου καί ἐργατικοῦ Ἕλληνα. Τά ναρκωτικά ἦταν παρελθόν στή ζωή του!
Ἡ ἐπαφή καί ἡ σχέση του μέ τόν ἱερέα τῆς ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, πού ἦταν Ρῶ­σος, τόν βοήθησε νά ξεκόψει πιό γρήγορα καί πιό εὔκολα ἀπό τή μάστιγα τῶν οὐ­σι­ῶν. Καί πάνω στήν καλύτερη φάση τῆς ζωῆς του στήν ξενιτειά, τή στιγμή πού τό πῆρε ἀπόφαση νά φτιάξει κι αὐτός τή ζωή του καί νά κάνει τή δική του οἰκογένεια, γύρισε σήμερα θαρρεῖς ὁ κόσμος ἀνάπο­δα!
- Μίλτο, τοῦ εἶπε ὁ προϊστάμενός του στή δουλειά, θέλω νά γνωρίσεις ἕναν ἕλ­ληνα φοιτητή πού εἶναι πολύ σπουδαῖο παιδί καί ἔχει κατά τύχη τό ἴδιο ὄνομα καί τό ἴδιο ἐπίθετο μέ σένα.
- Μιλτιάδηδες δέν ὑπάρχουν καί τόσο πολλοί, μά Παπαδόπουλοι εἶναι σχεδόν ἡ μισή Ἑλλάδα, ἀπάντησε ὁ Μίλτος γε­λών­τας.
- Εἶναι συμφοιτητής τοῦ γιοῦ μου καί τώρα τελευταῖα κάνουν πολλή παρέα καί τόν ἔφερε καί στό σπίτι μας. Σέ λίγο θά περάσουν γιά μιά δουλειά ἀπό δῶ. Μόλις ἔρθουν θά σέ φωνάξω, τοῦ εἶπε καλοσυ­νά­τα, ὅπως πάντα, ὁ γάλλος προϊστάμενός του καί μπῆκε στό γραφεῖο του.
Ἀπό κείνη τήν ὥρα ξύπνησαν οἱ μνῆ­μες... Ἀπό ἐκείνη τήν ὥρα, ὅ,τι τόσα χρόνια στρίμωξε μέσα του ἄρχισε νά σαλεύει ἐπικίνδυνα. Ἄλλος ἕνας Μιλιτάδης Παπαδόπουλος ὑπῆρχε, μά πού ὁ ἴδιος ἔγινε αἰ­τία πάνω στήν ἐφηβική τρέλα καί ἐπιπο­- λαιότητά του νά πεθάνει.
- Παπαδόπουλος Μιλτιάδης καί Παπαδόπουλος Μιλτιάδης, εἶπε συστήνοντάς τους ὁ Γάλλος, διασκεδάζοντας γιά τή σύμπτωση.
Ξαφνιάστηκε ὅμως καί τοῦ κόπηκε τό γέλιο ἀπότομα, ὅταν εἶδε τόν Μίλτο νά κοιτᾶ τόν νεαρό φοιτητή ἄσπρος σάν τό πανί.
- Ἐγώ, κύριε εἶμαι ἀπό...
Τό ὄνομα τῆς μικρῆς του πόλης δέν τοῦ ἄφηνε πιά καμιά ἀμφιβολία, ὅπως καί ἡ ὁμοιότητα! Θεέ μου, ἴδιος ὁ Μίλτος ὁ δι­κός του!
Ἔκανε μεταβολή δίχως νά ὁρίζει τόν ἑαυτό του ὁ Μίλτος. Δίχως νά μπορεῖ νά κρατήσει ἔστω γιά λίγο τόν τύπο, ἀφήνοντας τούς ἄλλους στήν ἀπορία καί στήν ἀμηχανία.
Μπῆκε στόν πρῶτο τηλεφωνικό θάλαμο πού βρῆκε μπροστά του. Ἔκανε τρεῖς φορές λάθος στό νούμερο, μά στό τέλος ἄκουσε ἀπό τήν ἄλλη ἄκρη τήν ἀγαπημένη φωνή.
- Μάνα!
- Γιέ μου, Μίλτο μου!
- Μάνα, ἡ θεία ἡ Μαρίκα μετά τόν θάνατο τοῦ Μίλτου γέννησε ἄλλο παιδί;
- Γέννησε, γιέ μου, ὕστερα ἀπό ἕνα χρόνο τόν Μίλτο τόν μικρό! Ἴδιος καί ἀπαράλλαχτος ὁ μεγάλος.
- Γιατί δέν μοῦ τό εἶπες ποτέ, μάνα μου αὐτό; τήν ἔκοψε κλαίγοντας ὁ Μίλτος.
- Γιατί, παιδί μου, μοῦ ἔβαλες ὅρο καί μοῦ ᾽πες πώς ἄν σοῦ ξαναμιλήσω γιά τή θεία Μαρίκα καί τόν Μίλτο δέν θά μοῦ ξανατηλεφωνήσεις.
Ἔκλαψε πολύ ὁ Μίλτος καί γιά πρώ­τη φορά ἄνοιξε τήν καρδιά του στή μάνα του καί τῆς τά εἶπε ὅλα. Γιά τό μεγάλο του φταίξιμο, γιά τό δικό του μπλέξιμο, γιά τό ρόλο πού ἔπαιξε μέσα σέ κείνη τήν παρέα τῶν ἐφήβων πού νόμισαν τά ναρκωτικά παιχνίδι ὥς τή στιγμή πού «ἔφυγε» ὁ Μίλτος ὁ ξάδελφος.
- Ἤσουν μικρό παιδί καί σύ, ἀγόρι μου. Ποιός μπορεῖ νά σέ καταδικάσει;
Ἡ φωνή πού ἄκουγε τώρα δέν ἦταν τῆς μάνας του! Ἡ φωνή πού τοῦ μιλοῦσε ἦταν τῆς θείας Μαρίκας!
- Κάθε φορά πού ἔπαιρνες, Μίλτο μου, σ᾽ ἀκούγαμε ὅλοι σ᾽ ἀνοικτή ἀκρόα­ση. Τ᾽ ἄκουσα ὅλα, παιδί μου. Mήν κλαῖς, δέν φταῖς ἐσύ!
- Θεία μου, ἀγαπημένη μου θεία, μέ συγχωρεῖς, λοιπόν! Κλείνω, κλείνω θεία μου, θά σᾶς πάρω σέ λίγο!
Ἔκλεισε τό τηλέφωνο ὁ Μίλτος καί ἔβαλε φτερά στά πόδια του. Πέτυχε τούς δυό συμφοιτητές στήν ἔξοδο τῆς ἐπιχείρησης.
Κοίταξε τόν μικρό Μίλτο μέ στοργή.
- Θά σοῦ τόν στερήσω γιά λίγο, γιατί ἔχω νά τοῦ πῶ μιά ἱστορία, ἀπευθύνθηκε πρῶτα στόν Γάλλο ὁ Μίλτος.
- Μικρέ Μίλτο, εἶμαι ὁ μεγάλος ξάδελφος πού δέν γνώρισες ποτέ! συνέχισε γυρνώντας στόν νεαρό Ἕλληνα καί ἄνοιξε τήν ἀγκαλιά του καί τόν ἔχωσε μέσα.
Σέ λίγο τά δυό ξαδέλφια ἀγκαλιασμένα μπροστά στήν ὀθόνη τοῦ ὑπολογιστῆ τοῦ νεαροῦ ἕλληνα φοιτητῆ γελοῦσαν καί κλαίγανε. Τό ἴδιο καί οἱ δυό μάνες πού ἔβλεπαν στήν ὀθόνη.
- Οἱ προσευχές μας σᾶς ἀντάμωσαν, παιδιά μου! εἶπε ἡ θεία Μαρίκα καί, γιά πρώτη φορά ὕστερα ἀπό εἴκοσι χρόνια, ἔνιωσε μέσα της ἀληθινή παρηγοριά!

Ἑλένη Βασιλείου

  Τήν Κυριακή πού μᾶς πέρασε ἔγι­νε κάτι διαφορετικό. Ἐκκλησιαστήκαμε οἰκογενεια­κῶς στήν πατρική μου ἐνορία! Πολλά χρόνια εἶχα νά διαβῶ τό κα­τώφλι της.
  Μετά τόν γάμο μου ἄλλαξα ἀναγκαστικά ἐνορία καί εἶχα χρόνια νά λειτουργηθῶ σ᾽ αὐ­τόν τό μι­κρό ναό, ὅ­που εἶχα ἀκούσει τίς πρῶτες θεῖες Λει­­­τουργίες τῶν παιδικῶν μου χρόνων...
 Κατέβηκα μέ ἀργά βήματα τά σκα­­λάκια πού ὁδηγοῦν στή μικρή πιά αὐλή της... Ἔ­νιωσα νά χτυπάει δυνατά ἡ καρδιά μου, ὅταν ἔσπρωξα ἁπαλά τήν πόρτα γιά νά περάσουν ὅλοι, καί τέλος κι ἐγώ! Κοίτα! Ὁ χάλκινος διάκοσμός της ἔχει φθαρεῖ πολύ! Θυμᾶ­σαι πόσο χάρηκες τότε πού και­νούργιο τόν καμαρώναμε νά λάμπει; Θά ᾽ναι σαράντα χρόνια...
  Καί τό παγκάρι εἶναι τό ἴδιο! Νά καί τό τριγωνικό τραπεζάκι μέ τό «κυτίον ὑπέρ πτωχῶν»! Καί τό προσκυνητάρι μέ τήν εἰκό­να, τό κεντημένο μέ ἐλεφαντόδοντο, πού πάντα μέ ἐντυπωσίαζε...
 Ἀνάψαμε κερί. Προσκυνήσαμε τίς εἰκόνες. Αὐθόρμητα προχώρησα πρός τήν ξύλινη σκάλα πού ὁδηγεῖ στόν γυναικωνίτη. Ἡ μητέρα πάντα μέ κρατοῦσε ἀπό τό χέρι, γιά νά μήν μπερ­δευτοῦν τά μικρά ποδαράκια ἀνεβαίνοντας!
 Ἄκου! Τό ἴδιο τρίξιμο στό ξύλινο δάπεδο τοῦ γυναικωνίτη!
 Διάλεξα νά καθίσω στήν ἴδια θέ­ση· «μπροστά γιά νά βλέπεις», ἔλεγε ὁ πατέρας. Τώρα, βέβαια, δέν κρέμονται τά μικρά ποδαράκια! Οὔτε ὑπάρχει χῶρος στήν καρέκλα γιά νά καθί­σει μαζί μου καί ἡ μικρή μου ἀδελφή... Ἡ θέση γέμισε μέ ἐμένα, καί χρειά­στη­καν ἄλλες τέσσερις γιά νά καθίσουν στή σειρά οἱ κόρες μου!  Ὁ σύζυγος μέ τόν γιό μου κάθισαν στή μεριά τῶν ἀνδρῶν.
 Ἡ ψαλμωδία ἀγγελική. Κοίτα! Πό­σα ἄγνωστα πρόσωπα στό Ψαλτήρι! Κι ὁ π. Βασίλειος; Ὤ, ὄχι! Ἄλλη φωνή ἀκούγεται!  Ἐκεῖνος ἀπό χρόνια διακονεῖ στό θυσιαστήριο τοῦ οὐρανοῦ!
 Ψάχνω μέ τό βλέμμα μου ἄθελά μου τό Μαράκι, ἐκεῖνο τό ζωηρό μικράκι, πού δέν στεκόταν οὔτε λεπτό... Μπά! Δέν τό βλέπω πουθενά. Ἡ κ. Μαρία εἶναι πιά καθηγήτρια καί πρεσβυτέρα μέ τρεῖς γιούς!
 Στήν πρώτη σειρά, στό πλάι μου, κά­θον­ταν πάντα οἱ δύο ἀγαπητές μου συμμαθήτριες, ἡ Δωροθέα καί ἡ  Ἔφη.  Ἄν ἀπουσίαζαν καμιά φορά, θά ἦταν σοβαρά ἄρρωστες. Μά σήμερα δέν τίς βλέπω οὔτε κι αὐ­τές νά εἶναι στή γνωστή θέση. Ἄλλα πρόσ­ωπα, βλέπω... «Μόνο κοντά Σου, Χριστέ μου, νά εἶναι...», ἔπιασα τόν ἑαυτό μου νά ψιθυρίζει.
 Ἡ γιαγιά Εὐαγγελία; Ποῦ νά ᾽ναι ἄραγε; Καμάρωνε τίς μακριές ὁλό­μαυ­ρες πλεξοῦδες μου! Μιά Κυριακή μοῦ χάρισε ἕνα ζευγάρι κοκαλάκια-μαργαρίτες γιά νά φοράω στά μαλλιά καί νά στολίζω τίς πλεξοῦδες... Ὁ Θε­ός ἄς τήν ἀναπαύει!
 Σ᾽ αὐτόν τόν ναό ἔγινε καί ἡ βάπτισή μου! Στήν ἴδια κολυμβήθρα πού βαπτίσα­με καί τά παιδιά τοῦ ἀ­δελφοῦ μου! Μέ­γας εἶ­σαι, Κύριε! Τί θαῦμα εἶ­ναι ἡ ζωή!
 Βλέπω γύρω μου τό­σα πρόσωπα! Ἄλ­λα ἄ­γνω­στα κι ἄλλα γνωστά, μέ χιονι­σμέ­να πιά τά μαλ­­λιά...
 Ἄλλαξαν ὅλα στήν πατρική μου ἐνορία!  Ὅ­λα, ἐκτός ἀπό Ἐσένα, Κύριέ μου! Παρέμεινες σταθερά ὁ ἴδιος! Στή θέ­ση σου, πάνω στόν Σταυρό, καί πάντα μέ ἀνοιχτή τήν ἀγ­καλιά σου νά μέ προσμένεις! Πάντα καί στα­θε­ρά, νά μ᾽ ἀγα­πᾶς καί νά μέ προσμένεις!
Αὐτό μέ ἐντυπωσιάζει σέ Σένα, Πατέρα μου· ἐνῶ εἶσαι παντοδύναμος, μπορεῖς νά κάνεις τά πάντα, Ἐ­σύ δέν ἀλλάζεις! Παραμέ­νεις πάντα ὁ ἴδιος! Ἀγαπᾶς καί περιμένεις! Πάντα καί σταθερά!
Κι αὐτό εἶναι πού ἀ­σ­φαλίζει ἐμένα· ἡ δική σου σταθερότητα στήν ἀναμονή καί ἡ παντοτινή ἀληθινή ἀγάπη σου!
Πῶς νά σοῦ πῶ, Πατέρα μου, αὐτό πού αἰ­σθά­νομαι; Ἁπλά,
Εὐχαριστῶ!

Χρ. Μουρατίδου-Δαδῆ

Ἀπολύτρωσις 71 (2016) 184-185

 Οἱ Ἅγιοι Τόποι δέν περιορίζονται τοπικά στά Ἰεροσόλυμα καί στή γύρω περιοχή, ἀλλά ἐπεκτείνονται καί «πέραν τοῦ Ἰορδάνου». Σ’ αὐτή τήν ἅγια γῆ ἔφτασαν τά βήματά μας ὅταν πετάξαμε μία μέρα καλοκαιριοῦ γιά τό Χασεμιτικό Βασίλειο τῆς Ἰορδανίας.
 Ἕνα κράτος τῆς Μέσης Ἀνατο­λῆς, πού συνορεύ­ει μέ τή Συρία, τό Ἰράκ, τή Σαουδική  Ἀραβία καί τό Ἰσραήλ, ποιά συγ­γέ­νεια μπορεῖ νά ἔχει μέ τήν ἑλληνορθόδοξη πατρίδα μας; Ἦταν μία ἀποκάλυψη γιά ἐ­μᾶς ὅτι ἡ μακρινή Ἰορδανία σέ κάθε της πέτρα ἔκρυ­βε… Χριστό καί Ἑλ­λάδα!
 Ἀκολουθώντας τά χνάρια τῆς Ἱστορίας, σύραμε τούς δρόμους τοῦ νοῦ στά βάθη τῆς ἀρχαιότητας, ὅταν ὁ Μεγάλος Στρατηλάτης, ὁ Ἀλέξανδρος καί οἱ διάδοχοί του ἔχτισαν στήν περιοχή ἑλληνικές πόλεις γνωστές ὡς «Δεκάπολις».
 Οἱ Μακεδόνες ἔποικοι ἀναμίχθηκαν μέ τόν ντόπιο πληθυσμό, τούς Ναβαταίους, πού ἦταν νομάδες, καί διέδωσαν τόν ἑλληνικό πολιτισμό καί τήν ἑλληνική γλῶσσα. Ἀνάμεσα στίς πόλεις ξεχωρίζουν ἡ Πέλλα, στή Β. κοιλάδα τοῦ Ἰορδάνη, τό Δί­ον στά Ν.Α. τῆς Τιβεριάδας λίμνης καί ἡ Ἀντιόχεια στήν ὄχθη τοῦ ποταμοῦ Χρυσορρόη.
 Ὅταν ὁ Πτολε­μαῖ­ος Β΄ Φιλάδελφος κυρίευσε μέρος τῆς Ἰορδανίας, ἀνοικοδόμησε καί ὀνόμασε Φιλα­δέλφεια τήν πόλη Ἀμμάν, σημερινή πρωτεύουσα τοῦ κράτους. Ἑλληνικά νομίσματα κόβονταν καί οἱ ντόπιες πόλεις ἔπαιρναν ἑλληνικά ὀνόματα. Ἡ Ἀκρόπολη τοῦ Ἀμμάν, ἀλλά καί πολλοί ἄλλοι ἀρχαιολογικοί χῶροι μέ τά κορινθιακά κιονόκρανα καί τίς ἑλληνικές ἐπιγραφές μαρτυροῦν περίτρανα ὅτι ὁ ἑλ­λη­νικός πολιτισμός καί ἡ ἑλληνική γλῶσ­σα ἦταν πιά κυρίαρχα.
 Φτάνοντας στούς ρωμαϊκούς καί βυ­ζαν­τινούς χρόνους, ἡ ἰορδανική γῆ μᾶς ἐπιφύλασσε πολλές ἀ­κόμη ἐκπλήξεις. Ἀφοῦ ἐπικράτησε ὁ χριστιανισμός, οἱ ἀρχαῖες πόλεις ἔ­γιναν ἕδρες ἐπισκοπῶν. Στό κάθε μας βῆμα ἀντικρύζαμε μέ συγκίνη­ση ἐρείπια βυζαντινῶν ναῶν μέ πλούσιο ψηφιδωτό διάκοσμο καί ἑλληνικές ἐπιγραφές. Ἡ Ἀντιόχεια, γνωστή στούς ρωμαϊκούς χρόνους ὡς Γέρασα, φιλοξενοῦσε δεκαπέντε χριστιανικούς ναούς χτισμένους ἀ­πό τόν Ἰουστινιανό καί ἄλλους αὐ­τοκράτορες. Δεκάδες παλαιοχρι­στιανι­κοί ναοί ἦταν χτισμένοι καί στή Μαδηβά –ἕδρα καί αὐτή ἐπι­σκοπῆς, ὅπου ξεχωρίζει ἕνας ψηφιδωτός χάρ­­της ὅλης της Ἁγίας Γῆς μέ ὑπόμνημα στήν ἑλληνική γλῶσ­σα! Τέ­λος, στόν ἀρχαῖο οἰκισμό UMMAR-RASAS = (μητέρα τοῦ μολυβιοῦ) δεσπόζει ἡ βυζαντινή ἐκ­κλησία τοῦ Ἁγίου Στεφάνου χτι­σμέ­νη τό 785 μ.Χ. μέ ἔ­ξοχα ψηφιδωτά. Ὅλοι αὐτοί οἱ ναοί, κα­θώς καί ἐρείπια φρουρίων, τειχῶν καί προμαχώ­νων μέσα στήν ἰορδανική ἔρημο μαρ­τυροῦν μία ἀκμάζουσα βυζαντινή παρου­σία, πού τήν ἀνέκοψε ἡ κυριαρχία τῶν μωαμεθανῶν Ἀράβων πού ἄρχισε μετά τό 630 μ.Χ.
 Ἀπό τήν ἄλλη πλευρά, ἀκολουθώντας τά χνάρια τῆς Βίβλου, ἡ Ἰορδανία μᾶς ταξίδεψε τόσο στήν Παλαιά ὅσο καί στήν Καινή Διαθήκη. Ἡ πόλη Γέρασα εἶναι τά βιβλικά Γέραρα, ὅπου ἔμεινε γιά λίγο ὁ Ἀβραάμ μέ τή γυναίκα του τή Σάρρα.
 Στά βάθη τῆς Νεκρᾶς Θαλάσσης κρύβονται τά Σόδομα καί τά Γόμορρα, πού κατέστρεψε ὁ Θεός μέ φωτιά καί θειάφι. Στίς ἀκτές ξεχωρίζει ἡ στήλη ἅλατος στήν ὁ­ποί­α μετατράπηκε ἡ γυναίκα τοῦ Λώτ, ὅταν φεύγοντας ἀπό τίς ἁμαρτωλές πόλεις γύρισε νά κοιτάξει πίσω παραβαίνοντας τήν ἐν­τολή τοῦ Θε­οῦ.
 Στήν περιοχή τῆς Πέτρας ἀντι­κρύ­σαμε ἀπό μακριά τόν τάφο τοῦ Ἀ­αρών. Ὅλη ἡ ἔρημος τῆς ἰορδανι­κῆς γῆς εἶναι ὁ τόπος στόν ὁποῖο περιπλανήθηκαν σαράντα χρόνια οἱ Ἰ­ουδαῖοι μετά τήν ἔξοδό τους ἀπό τήν Αἴγυπτο. Ἀνηφορίσαμε στό ὄ­ρος Νέβο μαζί μέ τόν Μωυσῆ καί εἴ­δαμε μέ δέος νά ἁπλώνεται μπρο­στά μας ἡ Γῆ τῆς Ἐπαγγελίας. Κοντά στή Μαδηβά σώζονται τά ἐρείπια τοῦ παλατιοῦ τοῦ Ἡρ­ώδη, ὅπου φυλακίστηκε καί κατόπιν ἀ­πο­κεφαλίστηκε ὁ ἅ­γιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος. Στά Γάδαρα ἀντικρύσαμε ἀπό ψηλά τή λίμνη τῆς Τιβερι­άδας, ὅπου ἔπεσε τό κοπάδι τῶν χοίρων μετά τό θαῦμα τῆς θε­ραπεί­ας τῶν δαιμονισμένων.
 Τό σημεῖο, ὡστόσο, πού μᾶς συγκίνησε βαθιά ἦταν τό σημεῖο «πέραν τοῦ Ἰορδάνου», ὅπου βαπτίστηκε ὁ Κύριός μας. Σήμερα ὁ Ἰορδάνης ποταμός δέν περνᾶ ἀπό ἐκεῖνο τό σημεῖο, τό ὁποῖο ὑποδεικνύουν πέντε πρωτοχριστιανικές ἐκκλησίες καί ἕνα σταυ­ρόσχημο βαπτιστήριο πού ἔ­χουν ἀνασκαφεῖ. Τό ὄμορφο ὀρθόδοξο μοναστήρι πού δεσπόζει στήν περιοχή δέν μποροῦσε παρά νά εἶ­ναι ἀφιερωμένο στόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Πρόδρομο.
 Πέρα ἀπό ὅλα τά ἀρχαιολογικά εὑρήματα πού θαυμάσαμε στήν Ἰορδανία, ἡ σκέψη μας δέν μπορεῖ παρά νά σταθεῖ στό λιγοστό ποίμνιο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Φι­λαδελφείας, πού δίνει τή δική του μαρτυρία μέσα στό σύγχρονο μου­σουλ­μανικό κράτος τῆς Ἰορδανίας. Μπαίνοντας στόν μητροπολιτικό ναό τῆς Ὑπαπαντῆς τοῦ Κυ­- ρίου καί ἀτενίζοντας τίς βυζαντινές τοιχογραφίες νιώσαμε τόσο οἰκεῖα καί ζεστά. Μόνο οἱ ἀραβικές ἐπιγραφές καί ἡ ἀραβική γλῶσσα μᾶς θυμίζουν πώς βρισκόμαστε πολύ μακριά ἀπό τήν ὀρθόδοξη πατρίδα μας. «Οἱ χριστιανοί βρισκόμαστε στόν τόπο αὐτό ἀπό τήν ἐποχή τοῦ διωγμοῦ τοῦ Στεφάνου», ἀκοῦ­με μέ συγκίνηση νά μᾶς ἐξηγεῖ ὁ ἱερέας στό τέλος τοῦ κατανυκτικοῦ Ἑσπερινοῦ. Καί μᾶς ἀποχαιρετᾶ μέ τήν προτροπή: «Μήν ξε­χνᾶτε πώς στόν τόπο αὐτό ζοῦνε ἀδέρφια σας». Πό­σο ἐπίκαιρη εἶναι στ’ ἀλήθεια ἡ παράκλησή του στά χρόνια αὐτά πού οἱ χριστιανοί στά γειτονικά τους κράτη καλοῦνται ὄχι ἁπλῶς στή μαρτυρία ἀλλά καί στό μαρτύριο!

Μαρία Κουπουρτιάδου
Δασκάλα

Ἀπολύτρωσις 71 (2016) 180-182