✔Τά χαρτιά του, τά πτυχία του, ἀ­ποδείξεις γνώσεων καί δεξιοτήτων, ἐξέπληξαν θετικά τούς ὑπευθύνους καί ἡ πρόσληψή του ἦταν ἐξασφαλισμένη. Ὅμως… τελευταία στιγμή κάτι συνέβη καί ὅλα ἀνατράπηκαν. Γιατί;
✔Ἡ χαρά τους μεγάλη. Σέ ἕνα μή­να μέ τήν εὐλογία τῆς Ἐκκλησίας οἱ δύο θά γίνονταν ἕνα. Κοίταζαν ὁ ἕνας τόν ἄλλο μέ ἀγάπη καί ἀφοσίωση, ἔκαναν ὄνειρα γιά τό αὔριο. Κι ὅμως, ἡ Ἄννα τελευταῖα δέν ἔνιωθε τόσο καλά... Ὁ ἐ­πίμονος βήχας, ὁ πυρετός πού δέν ἔπεφτε... ὁδηγοῦν σέ ἰατρικές ἐξετάσεις. Διάγνωση: καρκίνος. Γιατί;
✔Δεκατέσσερα χρόνια ἄργησε νά συλλάβει τό παι­δί της. Ὁ ἐρχομός του ἔσβησε ὅλες τίς προηγούμενες πικρίες. Καί ὁ Λάμπης μεγάλωνε. Ὄμορφο παι­δί, ἔξυπνο καί ἐργατικό. Ὅλοι τό καμάρωναν, ὅλοι χαίρονταν καί μακάριζαν τούς γονεῖς πού εἶχαν τέτοιο παιδί... Ἐ­κεῖνο τό βράδυ βγῆκε μία βόλτα μέ τούς φίλους του. Τήν ἑπομένη θά ἔφευγε στρατιώτης καί ἤθελε νά τούς ἀποχαιρετήσει. Ὅμως ἡ ὥρα περνοῦσε... Μεσάνυχτα, μία, δύο. Στίς τρεῖς παρά τέταρτο χτύπησε τό τηλέφωνο: «Ὁ κύριος Χ.;  Τό παιδί σας βρέθηκε ἔξω ἀπό τόν δρό­μο, τό αὐτοκίνητό του ἀναποδογυρισμέ­νο...». Γιατί;
Κάποιοι μᾶς συμβουλεύουν νά μή ρωτᾶμε γιατί συμβαίνουν ὅλα αὐτά. Καί ὅμως εἶναι εὐλογημένα τά γιατί. Τά καθαγίασε ὁ ἴδιος ὁ Χριστός ἐπάνω στόν σταυρό: «ὁ Θεός μου ὁ Θεός μου, εἰς τί με ἐγκατέλιπες;» (Μρ 15,34). Ἀπάντηση δέν ὑπῆρξε ἄμεσα, ἔμεινε ὅμως ἀναπάντητο τό ἐρώτημα; Ἀναπάντητο φαινομενικά...
  Τό λάθος εἶναι ὅτι οἱ ἄνθρωποι περιμένουν ἀπαντήσεις στά δικά τους «για­τί» ἀπό τούς ἄλλους. Καμιά ἀπάντησή τους ὅμως δέν τούς ἀνακουφίζει, δέν τούς γαληνεύει. Ἡ πονεμένη ψυχή, λέει ὁ Μέγας Βασίλειος, μοιάζει μέ τό μάτι πού δέν ἀνέχεται οὔτε φτερό. Καί ἡ πιό τρυφερή κίνηση, ἀκόμη καί αὐτῶν πού μᾶς ἀγαποῦν, αὐξάνει τόν πόνο. Καί ἡ πιό διακριτική σύγκριση μέ ἀνάλογες περιπτώσεις δέν ἀντέχεται. Ὁ λόγος πού ἐκφέρεται ὡς λογικό ἐπιχείρημα ἐνοχλεῖ ἀβάσταχτα.
  Τό ἐπιχείρημα «ὁ Θεός ἀπό ἀγάπη ἐπιτρέπει αὐτή τή δοκιμασία» δημιουργεῖ αὐθόρμητα τό ἐρώτημα: Αὐ­τούς, πού μᾶς παρηγοροῦν καί ἀπαντοῦν στόν πόνο μας μέ συμβουλές, ὁ Θεός γιατί δέν τούς ἀγαπάει καί ἀγαπάει μόνο ἐμᾶς; Κανείς μέ λόγια καί μέ συμβουλές δέν μπορεῖ νά μᾶς παρηγορήσει. Ρίχνει μόνο λά­δι στή φωτιά. Ἡ ἀπάντηση δέν μπορεῖ νά ἀνιχνευθεῖ οὔτε σέ ἀνάλογες περιπτώσεις οὔτε σέ βα­ρύ­γ­δου­πα βιβλία οὔτε σέ συνταγές παρηγοριᾶς.
  Ἀπό τούς ἀνθρώπους κανείς δέν μπορεῖ νά δώσει λύση στό πρόβλημα. Οὔτε σοφός οὔτε ἐπιστήμονας οὔ­τε φιλόσοφος. Τήν ἀπάντηση θά τή δώσει τό Πνεῦ­μα τό ἅγιο στά βάθη τοῦ ἐσωτερικοῦ μας κόσμου, διότι οἱ μεγάλες θλίψεις εἶναι πέρα καί πάνω ἀπό τήν ἀνθρώπινη λογική. Ὁ θάνατος, ὁ πόνος, ἡ ἀδικία ἀποτελοῦν μυστήριο πού ἡ ὅποια ἀπάντηση τό διασαλεύει. Ὁ δρόμος πού περνάει μέσα ἀπό τόν θάνατο καί τή ζωή, τόν σκανδαλισμό καί τή δοξολογία, ἀνάμεσα στό θαῦμα καί στήν ἀδικία παρουσιάζει στροφές, κρυμμένες γωνί­ες ὅπου διασφα­λίζεται ἡ ἀλήθεια τῆς ζωῆς. Ἄν ξεφύγει ὁ ἄνθρωπος ἀπό τόν πειρασμό νά λυγίσει, τότε ἀντικρύζει τήν ἀλήθεια μέ τέτοια ὄψη πού δέν τήν εἶχε φανταστεῖ. Ὁ πόνος, ἄν καταφέρει κάποιος νά τόν ἀγ­κα­­λιά­σει, γεννᾶ πρωτόγνωρες εὐαισθησίες καί ξεδιπλώνει πραγματικότητες πού μέ ἄλλο τρόπο δέν μπο­ροῦν νά ἰδωθοῦν. Ἡ πρόκληση δέν εἶναι νά συμβοῦν τά γεγονότα. Αὐτά εἶναι γεγονότα. Ἄρα ἔχουν γίνει, ἄ­ρα ὑπάρχουν. Ἡ πρόκληση εἶναι νά ἀνοίξει ὁ ἄν­θρωπος τά μά­τια του γιά νά τά ἀντικρύσει.
  Σίγουρα τά γεγονότα αὐτά, ὅσο σκληρά καί ἄν εἶ­ναι, ὅσο κι ἄν μᾶς ματώνουν, δέν μποροῦν νά καταργήσουν τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Ὁ Θεός ὑπάρχει. Καί εἶναι ἀγάπη καί ζωή. Ἡ τέλεια ἀγάπη καί τό πλήρωμα τῆς ζωῆς. Τό μεγαλύτερο θαῦμα τῆς ὕ­παρξής του εἶναι ἡ συνύπαρξή του μέ τόν πόνο, τήν ἀδικία καί τόν θάνατο. Ἐπιστέγασμα τῆς ἀγάπης του ἡ Σταύρωσή του. Ἄν δέν γινόταν ὅμως ἡ Σταύρωση, Ἀνάσταση δέν θά ὑπῆρχε. Ὁ Χριστός θά ἦ­ταν μόνο ἕνας καλός δάσκαλος, ὄχι ὁ Θεός. Ὁ Θε­ός δίνει τήν εὐκαιρία. Σ’ ἐμᾶς μένει νά τή δοῦμε καί νά τήν ἀξιοποιήσουμε, ἀποδεχόμενοι ταπεινά τό τόσο ἀκατανόητο ἀλλά καί μόνο σωτήριο θέλημά του.

Σουλτάνα Τσιάρα

Φιλόλογος

  Οἱ πρόσφατες βεβηλώσεις ἱερῶν να­ῶν ἔδειξαν ὅτι ὁ ἑλ­λη­νι­κός λαός βιώνει βαθειά παρακμή, τήν ὁποία, δυστυχῶς, δέν αἰσθάνεται. Ὁ τορ­πιλισμός τῆς «Ἕλ­λης» στήν ἑορτή τῆς Κοί­μησης τῆς Με­γαλόχαρης τό 1940 εἶχε συγκλο­νίσει τό παν­ελλήνιο καί εἶχε συμβάλει τά μέγιστα στήν ἐθνική ὁμοψυχία, ὅπως φά­νηκε μῆ­νες ἀργότερα. Ἴσως ἰσχυριστεῖ κάποιος ὅτι στήν περίπτωση τῆς βεβή­λω­σης ὁ «ἐ­χθρός» εἶναι ἐντός τῶν τειχῶν. Ἑσ­τι­ά­ζον­τας ὅμως τήν προσοχή μας στούς ἐλά­χιστους νέους «ἀντιε­ξουσι­α­στές» καί ρί­χνοντας τό ἀνάθεμα ἐναντίον τους μᾶς διαφεύγει ἡ οὐσία τοῦ προβλή­ματος. 

  Δέν εἶναι ἡ πρώτη φορά πού «ἀν­τι­ε­ξουσιαστές» βεβηλώνουν ἱερούς, γιά τούς ὀρθόδοξους χριστιανούς, χώρους. Στό παρελθόν, κατά τή διάρκεια κατα­λή­ψεων πανεπιστημιακῶν χώρων, εἰκόνες παρ­εκκλησίων ἀμαυρώθηκαν μέ τό σύμ­βολο τῆς ἀναρχίας καί ἀντιεκκλησιαστικά συνθήματα ὁλοκλήρωσαν τή βεβήλωση. Τότε τά συμβάντα δέν ἔλαβαν εὐρεία δη­μοσιότητα. Οἱ πρόσφατες προκλήσεις ὑ­πῆρξαν ἀκραῖες καί ὁδήγησαν σέ ἔν­τονες ἀντιδράσεις.
  Εἶναι γνωστό ὅτι οἱ αὐτοπροβαλ­λό­με­νοι ὡς ἀντιεξουσιαστές δέν ἀποτελοῦν συμπαγές σῶμα, ἀλλά ἀπαρτίζονται ἀπό ποικίλες ὁμάδες. Ἄλλοι ἐμφοροῦνται ἀ­πό ἀντικαθεστωτικό μίσος, καθώς ἡ κοι­νωνική ἀδικία ἔχει πλεονάσει στίς ἡμέρες μας, ἄλλοι πραγματοποιοῦν τήν «ἐπανά­στασή» τους κατά τοῦ ὑποκριτικοῦ μεγα­λοαστισμοῦ ἤ ψευτοαριστεροῦ οἰκογε­νειακοῦ τους περιβάλλοντος, ἄλλοι, τέ­λος, εἶναι πράκτορες στήν ὑπηρεσία σκοτει­νῶν κύκλων.
  Γιατί ἄραγε ἡ Ἐκκλησία ἀποτελεῖ στό­χο, ὥστε νά δέχονται πλήγματα ἀκόμη καί ἱστορικά μνημεῖα της; Προφανῶς οἱ δράστες στήν καταστροφική τους μανία δέν σκοτίζονται γιά τήν πολιτιστική μας κληρονομιά. Καθετί πού θεωρεῖται ὅτι σχετίζεται μέ φορέα στήν ὑπηρεσία τῆς ἐξουσίας γίνεται στόχος. Καί εἶναι εὐκο­λότερος στόχος ἕνα ἱστορικό ἐξωκκλήσι. Τό οὐσιῶδες ἐρώτημα ὅμως εἶναι: Γιατί θεωρεῖται ἀπό τούς «ἀντιεξουσιαστές» ἡ Ἐκκλησία ὄργανο στήν ὑπηρεσία τῆς ἐξ­ουσίας; Προφανῶς ἐπειδή δέν εἶναι σέ θέση, ἴσως δικαιολογημένα, νά διακρί­νουν τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ ἀπό τά πρόσωπα, τά ὁποῖα διαχρονικά τή στελε­χώνουν. Οἱ θρησκεῖες ἐν γένει καί ἡ Ἐκ­κλησία, θεωρούμενη ὡς μία ἀπό αὐτές, δέχθηκαν σφοδρές κατά καιρούς τίς ἐπι­κρίσεις κοινωνικῶν μεταρρυθμιστῶν, θε­ωρούμενες ὄργανα στήν ὑπηρεσία τῶν κρατούντων. Οἱ ἐπικρίσεις δέν ὑπῆρξαν ἀνεδαφικές καί ἀνιστόρητες, καθώς χρι­στιανοί θρησκευτικοί ἡγέτες, γιά νά πε­ριορίσουμε τήν ἐξέταση στόν χριστια­νικό κόσμο, συμπορεύτηκαν, κατά καιρούς, μέ τούς κοσμικά ἰσχυρούς, προσ­έφεραν σ’ αὐτούς ὑπηρεσίες καί στηρί­χτη­καν ἀπό αὐτούς. Κι αὐτό ὄχι μόνο στή Δύση, ὅπου στρε­βλώθηκε τό πνεῦμα τοῦ εὐαγγελίου, ἀλ­λά καί στήν καθ’ ἡμᾶς Ἀνατολή. Ἡ ἐ­πι­κράτηση τοῦ κομμουνισμοῦ στή Ρωσία δέν θά ἦταν δυνατή, ἄν ἀρκετοί ἐκκλη­σι­α­στι­κοί ἡγέτες δέν εἶχαν ἀποκλίνει δρα­μα­τι­κά ἀπό τό ἐκκλησιαστικό δέον.
  Ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ βρίσκεται ὑπό διωγμόν ἀνά τούς αἰῶνες. Οἱ κύριοι διῶκτες της εἶναι κατά πολύ πιό ἐπικίν­δυνοι ἀπό τούς νεαρούς «βανδάλους» ἱερῶν ναῶν. Δέν ἀναφερόμαστε μόνο σ’ ἐκείνους πού, ἔχοντας ἔκδηλη τήν ἐχθρό­τητα πρός τήν Ἐκκλησία, κήρυξαν δι­ω­γμό κατ’ αὐτῆς μέ συνέπεια πλῆθος πιστῶν νά ὁδηγηθεῖ στό μαρτύριο. Ἔ­χουμε κατά νοῦν τούς σύγχρονους ἐξ­ουσιαστές, οἱ ὁποῖοι, διακηρύσσοντας τήν ἀνεκτι­κό­τητα καί τόν σεβασμό τῆς ἐ­λευθερίας τῆς συνειδήσεως, ἔχουν κη­ρύ­ξει ἀπηνῆ διω­γμό κατά τῆς Ἐκκλησίας μέ στόχο τήν ἀ­ποϊεροποίηση τῶν πάντων. Οἱ χριστια­νικές κοινωνίες τελοῦν ὑπό κα­τάρρευση ἔχοντας υἱοθετήσει τόν πρα­κτικό ὑλισμό καί ἔχοντας ὑποταχθεῖ σέ κοινωνικο­πολι­τικό σύστημα ἐχθρικότατο πρός τόν εὐ­αγγελικό λόγο, στόν ὁποῖο ὡς μόνη ἀξία θεωρεῖται τό χρῆμα.
  Κάποια κόμματα τῆς Βουλῆς, ὑπο­κρι­τικά ἐνεργήσαντα, ἔσπευσαν νά καταδι­κάσουν τούς βανδαλισμούς, προκει­μένου νά ἀποκομίσουν κομματικά ὀφέλη. Ὡστόσο, πρόσφατα στή Βουλή σχεδόν ὅλα τά κόμματα ψήφισαν διάταξη, σέ ἄ­σχετο πρός τό θέμα νομοσχέδιο, πρός ὑπέρ­βαση τῶν σκοπέλων γιά τήν ἀνέ­γερ­ση τεμένους στήν Ἀθήνα. Σέ μία χώρα πού ἀδιαφόρησε πλήρως γιά τήν ἐκ­πλή­ρωση τοῦ τάματος τῶν ἀγωνιστῶν γιά τήν ἐ­λευθερία μας, γιά τήν ἀνέγερση δηλαδή ἱεροῦ ναοῦ εὐγνωμοσύνης πρός τόν Σω­τήρα Χριστό, «ἀριστερή» κυβέρνηση ὑ­περβαίνει νομοθετικά τίς ὑποκριτικές κω­λυσιεργίες τῶν κομμάτων ἐξουσίας κατά τό παρελθόν. Ὄχι βέβαια ἐπειδή τρέφει συμπάθεια πρός τό ἰσλάμ, ἀλλά ἐπειδή ἐκτελεῖ τίς ἐντολές ἐκείνων πού θέλουν ἡ χώρα μας νά ὑποστεῖ πλήρη ἀλλοίωση τοῦ χαρακτήρα της καί ὁ λαός της νά ἀ­πωλέσει τήν ταυτότητά του, κύριο χα­ρα­κτηριστικό τῆς ὁποίας ἦταν ἀκόμη καί λίγες δεκαετίες πρίν ἡ ἑλληνορ­θό­δοξη πίστη.
Ἄραγε δέν θά ὑποστοῦμε τίς συνέ­πει­ες τῆς ἀφροσύνης μας;

Ἀπ. Παπαδημητρίου

Ἀπολύτρωσις 71 (2016) 260-261

 ΘΕΑΤΡΙΚΑ ΜΗΝΥΜΑΤΑ
ΤΟΜΟΣ Β΄

Σελίδες 164, ἔκδοση Α΄

 Ζητῆστε το στό Βιβλιοπωλεῖο "Ἀπολύτρωσις", τηλ. 2310 274518.

Ὑπάρχει κάποιος στήν οἰκογένεια πού περίμενε ὅλο τόν χρόνο μέ λαχτάρα νά πᾶμε στήν κατασκήνωση οἰκογενει­ῶν: ἡ τετράχρονη Ἐλπίδα μας!...
 «Πότε θά πᾶμε;», ρωτοῦσε πολύ συ­χνά καί ὑπολόγιζε μέ τό μυαλουδάκι της πότε εἶναι τό καλοκαίρι.
 Τό καλοκαίρι ἔφτασε καί προχω­ροῦ­σε, μέ τό Ἐλπιδάκι νά περιμένει τό «πότε»…
 Μόνο ἐγώ ἔνιωθα φορτωμένη καί εἶ­χα τόν λογισμό μήπως νά μήν πᾶμε φέ­τος... Τελικά, πῆγα καί πήγαμε ὅλοι.
 Σ’ εὐχαριστῶ, Θεέ μου, γι’ ἄλλη μία φορά!
 Αὐτό τό πανηγύρι νά ’μαστε ὅλοι μαζί, νεαροί οἰκογενειάρχες καί μεγαλύτεροι, παιδιά ὅλων τῶν ἡλικιῶν, στήν ξενοιασιά τῆς κατασκήνωσής μας...
 Ἡ εὐφροσύνη τοῦ κατασκηνωτικοῦ προγράμματος, πού μᾶς ἔθρεψε μέ τήν προσευχή καί τή μελέτη τῆς ἁγίας Γρα­φῆς…
 Τό συναίσθημα ὅτι ὁ Διδάσκαλος τῆς Ἀδελφότητος, ὁ μακαριστός Στέργιος Σάκκος πού μόχθησε νά στεριώσει αὐτό τό ἔργο, εἶναι κάπου ἀνάμεσά μας…
 Ὅλα σοῦ δημιουργοῦσαν τήν αἴ­σθη­ση ὅτι ὁ Θεός θέλει νά γίνεται αὐτή ἡ συνάντηση, μιά πραγματική ἐπισυναγω­γή μέ στόχο τήν ἀνασυγκρότηση τῆς συζυγίας μας, τήν ἀναζωπύρωση τῆς ἀ­γάπης μας, τήν ἀναδιοργάνωση τῆς οἰ­κογένειάς μας, γιά νά συνεχιστεῖ ἡ κατά Θεόν οἰκογενειακή πορεία…
 Δέν γίνεται νά ἀποτυπωθοῦν στό χαρτί ὅλα ὅσα ζήσαμε ἐκεῖ…
 Τά ἐμπνευσμένα μαθήματα ἦταν γιά ὅλους μας πηγή ζωῆς. Κι ἐκεῖνα τά «εὐ­λογημένα πηγαδάκια», ὅπως τά ἔλεγε ὁ διδάσκαλος, ἦταν μία ἀνάσα δροσιᾶς… Δέν εἶσαι μόνος… καί ἄλλοι ζοῦν ὅ,τι κι ἐσύ! Ἀγωνίζονται, ὅπως κι ἐσύ! Ἀ­κό­μη, ἡ χαρά καί ὁ ἐνθουσιασμός τῶν παιδιῶν μέ τά παιχνίδια τους στά γήπεδα καί τό τραγούδι τους στήν τραπεζαρία ἦταν τονωτική ἐμπειρία γιά ὅλους μας…
 Τί ἀνόητη πού ἤμουν νά ἔχω λογισμό νά μήν πάω φέτος…
 Εὐγνωμονῶ τό μικρό μου τό Ἐλπιδάκι γιά τήν ἐπιμονή του. Ἀλλά καί πό­ση εὐγνωμοσύνη νιώθω γιά τόν Διδά­­σκαλο, καθώς καί γιά τούς ἀδελφούς, πού τόσα χρόνια ὑπηρετοῦν αὐτό τό ἔρ­γο γιά νά τό βρίσκω ἐγώ ἕτοιμο, νά τό ἀπολαμβάνω καί νά στηρίζομαι στόν καθημερινό μου ἀγώνα…
 Χρέος δικό μου εἶναι νά φυλάξω αὐ­τή τήν κληρονομιά… Κύριε, «ἐλθέτω ἡ βασιλεία Σου» καί στή δική μου ζωή…

Χ.Μ.Δ.

Ἀγαπημένοι μου μαμά καί μπαμπά,
 Θά σᾶς πῶ κάποια μυστικά πού θά σᾶς βοηθήσουν νά μέ μεγαλώσετε μέ τόν πιό σωστό τρόπο:
1ο. Μοῦ εἶναι ἀπαραίτητο νά ἔχω τή βεβαιότητα ὅτι μέ ἀγαπᾶτε. Ὅταν μοῦ λέ­τε ὅτι μέ ἀγαπᾶτε, αἰσθάνομαι ἀ­σφα­λής. Ὅταν δείχνετε ὅτι μέ ἀγαπᾶτε, ἐγώ νιώ­θω αὐτοπεποίθηση. Αἰσθάνομαι ὅτι εἶμαι ἀξιαγάπητος, ὅταν μέ προσέχετε. Ὅταν ἔρχομαι στό σπίτι ἀπό τό σχολεῖο καί βλέ­πω ὅτι ἀποφεύγετε ἀκόμη καί νά μιλᾶτε στό τηλέφωνο, ἐπειδή θέλετε νά ἀφιε­ρώνετε τόν χρόνο σας σ᾽ ἐμένα, αἰ­σθά­νομαι μοναδικός. Βλέπω ὅτι εἶμαι πιό ση­μαντικός γιά σᾶς ἀπό τούς ἄλλους ἀν­θρώπους καί τά ἄλλα πράγματα. Ὅ­ταν μοῦ λέτε « Φτιάξαμε γιά σένα τό κέικ πού ἀγαπᾶς», « Φτιάξαμε τό φαγητό πού σοῦ ἀρέσει», «Εἴδαμε αὐτό τό πουλόβερ στό κατάστημα καί ἐπειδή ἔχει τό ἀγα­πη­μένο σου χρῶμα τό ἀγοράσαμε γιά σέ­να», ξέ­ρω ὅτι σᾶς εἶμαι πολύτιμος καί νιώθω ὅτι τήν ἀξίζω αὐτή τήν ἀγάπη. Αὐ­τό μοῦ δίνει περισσότερη αὐτοπεποί­θη­ση γιά νά ἀντιμετωπίσω τόν κόσμο.
2ο. Ἐσεῖς εἶστε τό θεμέλιο τῆς ζωῆς μου. Θέλω νά σᾶς εὐαρεστῶ καί νά νιώ­θετε ὑπερήφανοι γιά μένα. Αἰ­σθά­νομαι καλά, ὅταν ξέρω ὅτι σᾶς ἀρέσει αὐτό μέ τό ὁποῖο κάθε φορά καταπιάνομαι.
3ο. Μέ χαροποιεῖ πολύ, ὅταν δια­θέ­τε­τε τόν χρόνο σας γιά νά τόν περά­σου­με μαζί. Μποροῦμε νά βγαίνουμε ἔξω γιά πί­τσα μία φορά τόν μήνα ἤ μπορεῖτε νά μέ ἀγκαλιάζετε στό κρεβάτι μου λίγα λε­πτά κάθε βράδυ καί ν᾽ ἀσχολεῖσθε μό­νο μαζί μου αὐτή τήν ὥρα.  Ἔτσι δέν θά αἰ­σθά­νο­μαι παραμελημένος, γιατί ξέρω ὅτι θά πρέπει νά ἀσχοληθεῖτε ἐπίσης μέ τούς ἀδελφούς καί τίς ἀδελφές μου. Ὑ­πάρ­χουν τόσοι πολλοί τρόποι ὥστε νά μέ κάνετε νά νιώθω μοναδικός.
4ο.  Ἔχω ἀνάγκη νά μέ ἀκοῦτε. Τό σχο­λεῖο, οἱ σχολικές ἐργασίες καί οἱ κοι­νωνικές ἀλληλεπιδράσεις μπορεῖ νά εἶ­ναι τόσο ἀγχωτικές γιά μένα ὥστε κά­ποιες φορές αἰσθάνομαι ὅτι ὁ κόσμος θά ἐκραγεῖ. Ὅταν ἔρχομαι στό σπίτι, σᾶς πα­ρακαλῶ ἀκοῦστε με μέ καλοπρο­αί­ρετη διάθεση καί χωρίς κριτική. Ἄν συνέ­βη κάτι στό σχολεῖο καί ὁ δάσκαλος εἶχε ἄδικο, δέν θέλω νά τόν καταδικάσετε. Αὐτό θά ἦταν ἐπιζήμιο γιά μένα, γιατί μει­ώνετε τό κύρος του στή συνείδησή μου. Ἐσᾶς σᾶς χρειάζομαι γιά νά συμ­πάσχετε μαζί μου, γιά νά μέ καταλάβετε καί νά μέ στηρίξετε. Ἐάν ἤμουν ἐγώ ὑπαίτιος στό συμβάν, σᾶς παρακαλῶ μή μέ κατη­γο­ρή­σετε. Νιώθω ἤδη ἀρκετά ἄσχημα. Βο­η­θῆ­στε με νά μάθω ἀπό αὐτό ἀπευθύνον­τάς μου τήν ἐρώτηση: «Τί νομίζεις ὅτι θά μποροῦσε νά γίνει κα­λύτερα;» καί «Πῶς νομίζεις ὅτι μποροῦν νά διορθω­θοῦν τά πράγματα τώρα;».
5ο. Ὅταν μοῦ φωνάζετε, ὁ κόσμος μου καταρρέει. Αἰσθάνομαι φοβισμένος. Ἡ μόνη μου σκέψη εἶναι: « Θέλω αὐτό νά σταματήσει». Δέν μπορῶ ἐκείνη τή στι­γμή νά μάθω τίποτα, εἶμαι τόσο φοβι­σμέ­νος.
6ο. Βλέπω πῶς ἀντιμετωπίζετε ὁ ἕνας τόν ἄλλο. Ὅταν οἱ δυό σας συζη­τᾶτε δια­φωνώντας, φοβᾶμαι ὅτι μπορεῖ νά χωρί­σετε ἤ ὅτι κάτι ἄλλο τρομακτικό μπο­ρεῖ νά συμβεῖ. Ὅταν ἐσεῖς σέβεστε ὁ ἕνας τόν ἄλλο, θά μάθω κι ἐγώ νά σᾶς σέβομαι. Ὅταν βλέπω νά ἐπιλύετε τίς διαφορές σας μέ φιλικό καί ἀγαπη­τικό τρόπο, μαθαίνω νά εἶμαι ἀλτρουϊ­στής καί εὐγε­νής. Παίρνω ἔτσι τό μήνυμα ὅτι εἶναι δυ­νατόν ἡ διαφωνία νά λύ­νε­ται καί χωρίς θυμό.
7ο. Μή μέ μπερδεύετε. Εἶμαι ἕνας θησαυρός γιά σᾶς ἤ ἕνα βάρος; Με­ρι­κές φορές λέτε ὅτι μέ ἀγαπᾶτε καί ἄλ­λες ὅτι σᾶς τρελαίνω. Ἀναρωτιέμαι τότε ἄν εἶστε εὐχαριστημένοι πού γεννή­θη­κα…
8ο. Νά εἶστε ὑπομονετικοί μαζί μου. Φυσικά δέν εἶμαι τέλειος! Ἦρθα στόν κό­σμο μ᾽ ἕνα σωρό ἐλαττώματα. Πρέπει νά μάθω, νά μεγαλώσω καί νά ξεπεράσω τά ἀρνητικά. Σᾶς παρακαλῶ νά μέ βοηθή­σε­τε, ἐνισχύοντας τά καλά στοιχεῖα μου. Δεῖξτε μου μέ στοργικό τρόπο πῶς ὑπο­τί­θεται ὅτι πρέπει νά ἐνεργήσω. Σᾶς πα­ρα­καλῶ νά εἶστε ὑπομονετικοί καί νά πα­ραμείνετε ὁ ἐνήλικας στή σχέση αὐτή. Σᾶς παρακαλῶ νά θυμάστε πόσο δύσκο­λο εἶναι νά ἀλλάξει κανείς. Βοηθῆστε με νά δουλέψω γιά ἕνα πράγμα κάθε φο­ρά. Δέν μπορῶ νά ἀλλάξω ὅλες τίς ἀτέ­λειές μου μονομιᾶς. Καί ἄν εἶμαι ἐπα­να­στάτης, σᾶς παρακαλῶ ἐρευνῆστε τί εἶ­ναι αὐτό πού μέ ἐνοχλεῖ κι ἐπαναστατῶ.
9ο. Σᾶς παρακαλῶ ποτέ μή μέ ὑπο­τι­μήσετε καί ποτέ μή μέ φωνάξετε μέ μει­ω­τικούς χαρακτηρισμούς. Ὅταν τό κά­νε­τε, σᾶς πιστεύω. Ἐάν μέ ἀποκαλεῖτε πα­- ­λιό­παιδο, ἀγενῆ, ἠλίθιο… θέλω μεγα­λώ­νοντας νά ταιριάζω ἀκριβῶς μέ αὐ­τή τήν περιγραφή.
10ο. Κάνετέ με νά νιώθω ἀρκετά ἀ­σφαλής ὥστε νά ἔχω τό δικαίωμα νά κά­νω λάθη. Σᾶς παρακαλῶ μήν ἐκνευ­ρίζεσθε, ὅταν χυθεῖ ἤ σπάσει κάτι ἀπό ἀ­τύχημα• εἶναι ἀπό ἀδεξιότητα κι ὄχι ἀπό πρόθεση. Μέ μιά τέτοια ἀντιμετώπιση ὅταν μεγα­λώσω θά γίνω ἕνας τελειο­μα­νής, πού θά φοβᾶται νά κάνει λάθος κί­νηση. Ὅλοι κάνουμε λάθη. Οἱ ἔξυπνοι ἄν­θρω­ποι μαθαίνουν ἀπό τά λάθη τους καί προσπαθοῦν νά μήν τά ἐπανα­λά­βουν.
11ο. Χρειάζομαι συνέπεια καί σταθε­ρότητα στόν κόσμο μου. Ὅταν ἐσεῖς πάν­τοτε μοῦ ἐπιβάλλετε τούς ἴδιους κα­νόνες, ἡ ζωή εἶναι πιό προβλέψιμη. Νιώ­θω πιό ἀσφαλής γνωρίζοντας ὅτι ὑπάρ­- χει ἕνας ἐνήλικας ὁ ὁποῖος μέ φροντίζει.
12ο. Μπορεῖτε νά ζητᾶτε ἀπό μένα ὅ,τι ζητᾶτε κι ἀπό τόν ἑαυτό σας. Δέν μαθαίνω ἀπό τίς διαλέξεις σας καί οἱ τι­μωρίες σας μέ χολώνουν καί μέ κάνουν μνησίκακο. Σᾶς παρατηρῶ συνεχῶς καί ἀπορροφῶ καθετί δικό σας.  Ἔτσι, ἄν μοῦ δείξετε ἀγάπη καί καλοσύνη, θά γίνω κι ἐγώ σάν κι ἐσᾶς. Ἄν στήν πορεία κάνω κάτι λάθος, μπορεῖτε νά μοῦ μιλήσετε ἤ­ρεμα γι᾽ αὐτό καί νά μοῦ ἐξηγήσετε μέ σωστό τρόπο πῶς νά διορθώσω τά πρά­γματα.
Μπορεῖ νά μήν κάνω πάντα ὅ,τι μοῦ λέτε, ἀλλά πιθανότατα θά μιλῶ ὅπως μι­λᾶτε καί θά πράττω ὅπως πράττετε.

Σᾶς φιλῶ,
Τό παιδί σας.
(γιά τήν ἀντιγραφή Κλήμης)

Ἀπολύτρωσις 71 (2016) 246-247

 Τό ἔτος 2016 ἀνακηρύχθηκε ἀπό τήν Unesco «Ἔτος Ἀριστοτέλη» μέ ἀφορμή τή συμπλήρωση 2.400 χρό­νων ἀπό τή γέννηση τοῦ μεγάλου ἕλληνα φιλοσόφου. Ἀξίζει, λοιπόν, νά σκιαγραφήσουμε ἁδρά τήν προσ­ωπικότητά του.

 Γεννήθηκε τό 384 π.Χ. στά Στά­γειρα τῆς Χαλκιδικῆς. Ὁ πατέρας του Νικό­μα­χος ἦταν γιατρός τοῦ βασιλιᾶ τῆς Μακε­δονίας Ἀμύντα Γ΄, πατέρα τοῦ Φιλίππου, καί θεωροῦσε πρό­γο­νό του τόν ὁμηρικό ἥρωα καί γιατρό Μαχάονα, τόν γιό τοῦ Ἀσκληπιοῦ. Ἡ μητέρα του Φαιστίδα ἀπό τή Χαλ­κίδα εἷλκε καί αὐτή τήν καταγωγή της ἀπό τό γένος τῶν Ἀσκληπιαδῶν. Ἔ­χασε νωρίς τούς γονεῖς του καί τήν κηδε­μονία του ἀνέλαβε ὁ φίλος τοῦ πατέρα του Πρόξενος, ὁ ὁποῖος σέ ἡλικία 17 ἐτῶν τόν ἔστειλε στήν Ἀ­θήνα νά μαθητεύσει στήν Ἀκαδημία τοῦ Πλάτωνα. Σπούδασε ἐκεῖ ἐπί 20 χρόνια (367 π.Χ. - 347 π.Χ.), μέχρι τή χρονιά δηλαδή πού πέθανε ὁ δάσκαλός του. Γιά τήν εὐφυΐα καί τή φιλοπονία του ὁ Πλά­τωνας τόν ἀποκαλοῦσε «νοῦν» καί «ἀνα­γνώστην».
Τό 347 π.Χ., ὅταν πέθανε ὁ Πλά­τωνας, ὁ Ἀριστοτέλης ἐγκαταστά­θη­κε γιά τρία χρόνια στή μικρασιατική παραλιακή πόλη Ἄσσο, ὅπου λει­τουργοῦσε φιλοσοφική σχολή, ὡς παράρτημα τῆς Ἀκαδημίας. Ἑ­πόμε­νος σταθμός του ἡ Μυτιλήνη μέχρι τό 342 π.Χ. Στό μεταξύ εἶχε νυμ­φευ­θεῖ τήν Πυθιάδα, ἀπό τήν ὁποία ἀπέ­κτησε κόρη, πού ἔλαβε τό ὄνομα τῆς μητέρας της. Μετά τόν θάνατο τῆς πρώτης συζύ­γου του ὁ Ἀριστοτέλης νυμφεύθηκε τή σταγειρί­τισ­σα Ἑρ­πυλλίδα, μέ τήν ὁποία ἀπέκτησε ἕνα γιό, τόν Νικόμαχο. Τό 342 π.Χ. τόν προσκάλεσε ὁ βασιλιάς τῆς Μα­κε­δο­νίας Φίλιππος, γιά νά ἀναλάβει τή δια­παι­δα­γώγηση τοῦ γιοῦ του Ἀλε­ξάνδρου, πού ἦταν τότε μόλις 13 ἐ­τῶν. Ἄλλοτε στήν Πέλλα καί ἄλλοτε στή Μίεζα γιά κά­ποια χρόνια, ὁ γί­γαντας τῆς ἑλληνικῆς διανόη­σης με­τέδιδε τό πανελλήνιο πνεῦ­μα στόν νεαρό διάδοχο, χρησιμοποιώντας ὡς παι­δευ­τι­κό ὄργανο τά ὁμηρικά ἔπη.
 Στή συνέχεια μετέβη στήν Ἀθήνα (335 π.Χ.) καί ἵδρυσε τή δική του φι­λοσοφική σχολή, τό Λύκειο. Διέ­θετε μεγάλη βιβλιο­θήκη ὀργανωμένη ἄρ­τια, ἡ ὁποία καί χρη­σίμευσε ἀργό­τερα ὡς πρότυπο γιά τήν ἵδρυση τῶν βι­βλιοθηκῶν τῆς Ἀλεξάν­δρει­ας καί τῆς Περγάμου. Σύντομα ἡ σχολή ἀνα­δεί­χθηκε σέ περίφημο κέντρο ἐπιστη­μο­νικῆς ἔρευνας, καθώς γιά τή διδασκαλία τῶν φυσικῶν μαθη­μά­των ὁ Ἀριστοτέλης εἶ­χε συγκεν­τρώ­σει χάρ­τες καί χρήσιμα ὄρ­γανα. «Ὑπῆρξε ὁ πρῶτος γνήσιος ἐπι­στή­μο­νας στήν ἱστορία». Στά δεκατρία χρό­νια πού δίδαξε ὁ Ἀριστοτέλης στήν Ἀθήνα ἀπο­θησαύρισε τό μεγαλύτερο μέ­ρος τοῦ ἔρ­γου του, γεγονός πού προ­κα­λεῖ τόν θαυ­μασμό μας μέ τόν ὄγκο καί τήν ποιο­τι­κή του ἀξία.
 Τό 323 π.Χ., ἀμέσως μετά τόν θά­νατο τοῦ Μ. Ἀλεξάνδρου, προλαμ­βάνοντας «τήν μῆνιν» τοῦ ἀντι­μακεδονικοῦ κόμματος ἔ­φυγε μέ τήν οἰ­κογένειά του γιά τή Χαλ­κίδα (323 π.Χ.), ἀφήνοντας διευθυντή στή σχο­­λή τόν μαθητή του Θεόφραστο. Ἔτσι τό πνευματικό ἵδρυμα τοῦ Ἀ­ριστοτέλη συνέχισε νά ἀκτινοβολεῖ καί μετά τήν ἀ­πομάκρυνση καί τόν θάνατο τοῦ μεγάλου δασκάλου. Στή Χαλκίδα «ἐξεμέτρησε τό ζῆν» τόν Ὀ­κτώβριο τοῦ 322 π.Χ. Τό σῶ­μα του μεταφέρθηκε στά Στά­γει­ρα, ὅπου θάφτηκε μέ ἐξαιρετικές τι­μές.
 Ὁ Ἀριστοτέλης, ὁ ὑμνητής τῆς ἀρε­τῆς, ὑπῆρξε ἡ ἐνσάρκωση τῆς «μεσό­τη­τος» σέ ὅλες τίς ἐκφάνσεις τῆς ζωῆς. Ἡ διαθήκη του διακρίνεται γιά τήν ἔμφυτη εὐγένεια καί τρυφε­ρότητα. Φροντίζει γιά τήν οἰ­κο­γένειά του, γιά τή μνήμη τῶν γο­νέων καί τοῦ ἀδελφοῦ του, καθώς καί γιά τήν οἰκο­γένεια τοῦ πατρικοῦ του φίλου Προξένου, πού τόν ἀνέθρεψε. Ἡ μεγάλη του ὅμως καρδιά φαίνεται στόν τρόπο πού ἀντιμε­τωπίζει τούς δούλους του σέ μιά δουλο­κτητική κοινωνία: Νά μήν που­ληθεῖ κανείς ἀπό τούς δούλους πού τόν ὑπηρέ­τη­σαν, ὁρίζει, ἀλλά νά ἐλευθερώ­νονται μόλις ἐνηλικιώνονται.
 Σχετικά μέ τά συγγράμματά του: Ὅσο ζοῦσε ὁ πολυγραφότατος Ἀριστοτέλης -τό ἔργο του ἀνέρχεται συνολικά σέ πάνω ἀπό 400 μελέτες- δημοσίευσε ἕναν περιορισμέ­νο ἀ­ριθμό ἔργων, ἀπό τά ὁποῖα κανένα δέν σώθηκε ὁλόκληρο. Ἔφτασαν ὅ­μως στά χέρια μας τά ἀδημοσίευτα ἔργα του ἤ μᾶλ­λον οἱ προσωπικές του σημειώσεις, στίς ὁποῖες στήριζε τή διδασκαλία του. Οἱ ἀρ­χαῖες πηγές μᾶς παραδίδουν μία μυθιστορηματική ἐκδοχή τῆς διάσωσής τους. Τά χειρόγραφα τοῦ Ἀριστοτέλη κληροδοτήθηκαν μετά τόν θάνατό του στούς διαδόχους του στό Λύκειο. Μετα­φέρ­θη­καν στή συνέχεια στή Σκήψη τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, ὅπου ἔμειναν θαμμένα σέ μία σπηλιά καί ξεχασμένα γιά περισσότερο ἀπό διακόσια χρόνια, ὥσπου ἀγοράστηκαν ἀπό κάποιον πλούσιο Ἀθηναῖο στίς ἀρχές τοῦ 1ου αἰώνα π.Χ. καί ἐπέστρεψαν στήν Ἀ­θήνα. Μετά τήν κατάληψη τῆς Ἀθήνας ἀπό τούς Ρω­μαί­ους τό 86 π.Χ. μεταφέρθηκαν σάν πολύτιμη λεία στή Ρώμη. Πενήντα περίπου χρόνια ἀργότερα ἐκδόθηκαν ἀπό τόν Ἀν­δρόνικο τόν Ρόδιο, προι­κισμένο φιλόλο­γο καί γνώστη τῆς φιλοσοφίας τοῦ Ἀρι­στοτέλη.
 Πάντως, ἡ μεγάλη διάδοση τῆς ἀριστοτελικῆς σκέψης ἀρχίζει μόνο ὅταν ἐκ­δί­δονται τά συγγράμματά του, τρεῖς αἰῶνες μετά τόν θάνατό του. Ἄν τά χειρόγραφα εἶ­χαν χαθεῖ, ἡ ἱστορία τῆς μεταγενέστερης φιλοσοφίας θά ἦταν διαφορετική, ἀφοῦ τό ἔργο του ἀποτέλεσε τή βάση τῆς φιλοσοφίας τῶν Βυζαντινῶν, τῶν Ἀράβων καί τῶν Σχολαστικῶν τῆς Δύσης. Ἀναντίλεκτα, σχεδόν δέν ὑπάρχει ἐπιστημονικός κλάδος πού νά μήν ἔχει θεμελιωτή του τόν Ἀριστοτέλη.
 Ἀξίζει, ἐπίσης, νά θυμίσουμε ὅτι εἶναι ὁ τέταρτος συγγραφέας σέ ἀ­ριθ­μό παρα­δεδομένων ἀπό τό Βυζάντιο χειρογράφων μετά τήν Καινή Διαθήκη, τόν Χρυσόστο­μο καί τόν Δαμασκηνό. Τήν ἀναγνωρισι­μότητα αὐ­τή ἴσως προδίδει καί τό γεγονός ὅτι στούς νάρθηκες τῶν ἐκκλησιῶν ἀνάμεσα στούς ἄλλους ἀρχαίους ποιητές, ἱστορικούς, φιλοσόφους, κάτω ἀπό τούς προφῆ­τες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ἀπεικονίζεται καί ὁ Ἀριστοτέλης. Ἡ γενικότερη θεώρη­ση καί φι­λοσοφία του τόν ἀνέδειξε πρό­δρομο τοῦ Χριστιανισμοῦ καί προφή­τη στόν ἐθνικό κόσμο. Καί σήμερα, πού ἡ ἀ­θεΐα φαίνεται νά καλπάζει, ἀκούγεται ἐπίκαιρη ἡ μαρτυρία τοῦ φιλοσόφου, πού τόσα εἰσηγήθηκε γιά τό «πρῶτον κινοῦν ἀκίνητον»: «Ὑπάρχει μία ἀρχαία παράδο­ση, ἡ ὁποία ἔχει μεταφερθεῖ παντοῦ ἀπ’ τούς πατέρες στά παιδιά, ὅτι ὅλα πηγάζουν ἀπ᾽ τόν Θεό καί ὅτι ὅλα ἔγιναν ἀπ᾽ αὐτόν γιά μᾶς».

Εὐδοξία Αὐγουστίνου

Φιλόλογος - Θεολόγος

Οἱ Ὀλυμπιακοί Ἀγῶνες στό Ρίο τῆς Βραζιλίας ὁλοκληρώθηκαν καί ἡ χώρα μας μετράει ἕξι μετάλλια καί πολλές διακρίσεις. Ἡ μικρή Ἑλλάδα ἀνάμεσα σέ 206 χῶρες κατέκτησε τήν 26η θέση, σημειώνοντας τήν πέμπτη πιό πετυχη­μέ­νη παρουσία της στήν ἱστορία τῶν Ὀλυμπιακῶν Ἀγώνων!
 Δέν θά σταθῶ στόν ἀριθμό τῶν μεταλλίων καί τῶν διακρίσεων. Θά χαρῶ τίς ἐπιτυχίες μέ ἕναν τρόπο ἀναγωγικό.
 Καθώς παρατηρῶ τά συγκεκριμένα ἀθλήματα στά ὁποῖα διακριθήκαμε παγκοσμίως, διαπιστώνω πώς αὐτό πού θριαμβευτικά κομίσανε οἱ ἡρωικοί ἀθλητές μας στήν ταλαίπωρη χώρα μας εἶναι ὅ,τι ἀκριβῶς τῆς χρειάζεται:
 Ἡ «χρυσοχάλκινη» σκοπεύτρια Ἄν­να Κορακάκη, σημαδεύοντας τήν ἀπραξία μας, μᾶς παρακινεῖ νά ἐπαναπροσ­­διορίσουμε στόχους καί ἰδανικά καί νά σκοπεύσουμε μέ καρδιά ἀποφασιστική.
 Ἡ «χρυσή» Κατερίνα Στεφανίδη προ­καλεῖ νά σηκώσουμε καί πάλι ψηλά τόν πήχη καί μέ κοντάρι τό ἡρωικό μας παρελθόν νά ἐκτοξευθοῦμε κι ἐμεῖς στά ὕ­ψη, ἐκεῖ πού μᾶς συναντοῦσε πάντα ἡ ἱστορία.
 Ὁ «ἀργυρός» κολυμβητής Σπύρος Γιαννιώτης, παλεύοντας μέ δεινούς ἀν­τιπάλους στήν ἀνοιχτή θάλασσα, φωνάζει: «Ἀκολουθεῖτε, μή σταματήσετε νά πα­λεύετε μέ τά ὅποια κύματα. Εἶναι ἡ τελευταία μας εὐκαιρία».
 Οἱ  «χαλκέντεροι» ἱστιοπλόοι Τάκης Μάντης καί Παῦλος Καγιαλής ἀνοίγουν ἀσπρογάλανα πανιά μέ σύνθημα: «Ἐμπρός, ἀνήσυχε λαέ τῆς θάλασσας, γιά ἕνα νέο ἀποικισμό μετανάστευσης, γιά μόρφωση καί ἐργασία, μέ τό ἱερό πῦρ τῆς μητρόπολης πατρίδας στά χέ­ρια καί τήν ὑπόσχεση τῆς καρποφόρας ἐπιστροφῆς στήν καρδιά».
 Κι ὁ χρυσαετός Λευτέρης Πετρούνιας, πετυχαίνοντας μέ ἀπόλυτη ἠρεμία τήν ὁριακά κατορθωτή μέ ἀνθρώπινες δυνάμεις ἄσκηση τοῦ «σταυροῦ» στούς κρίκους, καθώς αἰωρεῖται «σταυρωμένος» κοιτάζει τόν καθένα μας στά μάτια καί τοῦ ψιθυρίζει: «Δέν ὑπάρχουν ἄλλα στηρίγματα. Ἀγαπῆστε τόν Σταυρό καί θελῆστε νά στηριχθεῖτε πάνω του».
 Βουβός ὁ πόνος τῆς βασανισμένης πατρίδας μας, ὅμως κάποιες φορές, αὐ­τή πού γέννησε τήν ἐφευρετικότητα καί τή λύση σέ κάθε πρόβλημα, βρίσκει τρόπους νά μιλήσει, ὅπως τώρα, καί νά πεῖ: «Παιδιά μου, βάλτε στόχους, ση­κῶ­στε ψηλά τόν πήχη, παλέψτε μέ τά κύματα, ἀνοῖξτε πανιά, ἀγκαλιάστε τόν σταυρό τοῦ Χριστοῦ, ἀνεβάστε ξανά τή σημαία μου περήφανη στό ψηλότερο βάθρο τῆς ἱστορίας γιά νά σᾶς ἀνεβάζει κι αὐτή στή σταυρόσχημη κορυφή τοῦ κονταριοῦ της, ἐκεῖ πού ἀναπαύονται οἱ ἥρωες καί οἱ ἅγιοι πού ἀνέδειξα στούς αἰῶνες».

Δια-κριτικός

Ἀπολύτρωσις 71 (2016) 239