Ἔκαναν ὄνειρα ἡ Ἄννα μέ τόν σύζυγό της τόν Λευ­τέ­ρη σάν ἔλαβαν δῶ­ρο σταλμένο ἀπό τόν οὐρανό αὐτό πού χρόνια ἐπιθυμοῦσαν… Κι ὅταν γιά πρώ­τη φορά ἄκουσαν στόν καρδιο­το­κογρά­φο τούς χτύπους τῆς μικρῆς ζωῆς πού ἡ Ἄν­να φιλοξενοῦσε στά σπλάχνα της, σκίρτησαν καί οἱ δύο μπροστά στό θαῦ­μα τοῦ Θεοῦ! Ἔκαναν ὄνειρα! Φανταζόταν ἐκεί­νη τόν ἑαυτό της μέ ἕνα βρεφάκι στήν ἀγκαλιά νά χύνει πάνω του ὅλη τή μητρι­κή στοργή της… Καί ὁ Λευτέρης ζωγράφιζε μέ τόν νοῦ του τό μέλλον: ἕναν πα­τέρα νά κρατᾶ ἀπό τό χέρι τό παλληκάρι του καί νά πηγαίνει νά τό γράψει στό σχολεῖο!
 Στή χαρά καί στήν προσμονή τοῦ καινούργιου μέλους τῆς οἰκογένειας μία εἴδηση-κεραυνός ἦρθε νά σβήσει τά ὄνει­ρά τους: τό ἔμβρυο πού σέ λίγους μῆνες θά ἄνοιγε τά μάτια του στήν ἐξωμήτρια ζωή ἦταν παιδί μέ σύνδρομο. Κι αὐτό ἦ­ταν τό παιδί τους... Τό παιδί πού ἀπέθεσαν πάνω του ἐλπίδες, ὄνειρα, σχέδια… Τώρα; Τί νά κάνουν; Βρέθηκαν πολλοί «σύμβουλοι» νά τούς βοηθήσουν, προτείνοντας διακοπή κύησης «γιά τό καλό ὅ­λων». Ὅμως αὐτό τό παιδί, τό δικό τους παιδί, ἦταν δῶρο, δῶρο σταλμένο ἀ­-πό τόν Θεό ὡς ἀπάντηση στήν ἐπίμο­νη προσευχή τους. Ἔτσι τό ζοῦσαν ἀ­πό τήν πρώτη στιγμή. Κι αὐτή ἡ βεβαι­ό­τη­τα τούς ἔριξε καί πάλι μέ εὐ­γνω­μο­σύνη στά γόνατα καί θέριεψε ἡ πίστη τους στήν προσπάθεια ὑποταγῆς στό πάνσοφο θέλημά Του.
 Γεννήθηκε ὁ μικρός καί πῆρε τό ὄ­νο­μα Ἀναστάσιος. Μεγάλωνε μέσα στήν ἀ­γάπη τῶν δικῶν του, μά δέν ἀναπτυσ­σόταν ὅπως τά ἄλλα παιδιά τῆς ἡλικίας του. Περίμεναν σιγά-σιγά νά ἀρχίσει νά στηρίζει τό κεφαλάκι του, νά κάθεται, νά κάνει τά πρῶτα του βήματα, μά ἐκεῖνος δέν ἔλεγε νά ἀποχωριστεῖ τό παιδικό κρεβατάκι του. Πέρασαν ἔτσι δύο, πέντε, δέ­κα χρόνια… Μπορεῖ ὁ Ἀναστάσης νά μήν κατάφερε νά μιλήσει, νά περπατήσει, νά ἀναπτύξει δεξιότητες. Μποροῦσε ὅ­μως νά νιώθει τήν ἀγάπη μέσα ἀπό τήν ἀκούραστη φροντίδα τῶν δικῶν του καί νά χαμογελᾶ. Κι ἄν δέν εἶχε τή δυνατότητα νά ἐκφράσει μέ λέξεις αὐτό πού ἤθελε, εἶχε μία μάνα δί­πλα του, σάν ἄγγελο πι­στό, νά προλα­βαίνει τήν κάθε ἀνάγκη του.
 Τόν Ἀναστάση τόν γνώρισα μέσα σέ ἕναν θάλαμο τῆς Παιδιατρικῆς κλινικῆς τοῦ Νοσοκομείου, ὅταν χρειάστηκε νά νοσηλευτεῖ γιά μία λοίμωξη. «Τίκ τάκ, τίκ τάκ, καρδούλα νά χτυπᾶς• τίκ τάκ, τίκ τάκ, νά ζῆς γιά νά ἀγαπᾶς», ἄκουσα νά σιγοτραγουδᾶ ἡ καλλίφωνη μανούλα του, σάν τόν περιποιοῦνταν, κι ἐκεῖνος τήν εὐχαριστοῦσε μέ ἕνα πλατύ χαμόγελο. Ὅ­ταν πονοῦσε δάκρυζε, καί τό καλύτερο παυσίπονο ἦταν τό χάδι τῆς μανούλας του. Αὐ­τή ἡ μάνα... χρειάστηκε νά μείνει καιρό μές στό Νοσοκομεῖο μέ τό παιδί, ὅμως πάντα μέ τό χαμόγελο• δέν ξεχνοῦ­σε νά εὐχαριστεῖ γιατρούς καί νοσηλευτές γιά τή φροντίδα τους. Κι ἦταν μία διαρκής μαρτυρία τῆς Ἀνάστασης τοῦ Ἀναστάση ἡ μη­τέ­ρα κι ἦταν ἕνα μήνυμα ἐλπίδας μές στόν ναό τοῦ πόνου.
 Ἐκείνη τή νοσηλεία ἀκολούθησαν κι ἄλλες στά δύο ἑπόμενα χρόνια. Μεγάλη Παρασκευή καί …«τίκ τάκ», ἡ καρδούλα τοῦ Ἀναστάση ἔπαψε νά χτυπᾶ ἤ μᾶλλον ἄρχισε νά χτυπᾶ σέ ἄλλη συχνότητα. Κι ἔφυγε ὁ Ἀναστάσης ἀπό αὐτή τή γῆ γιά νά προλάβει νά γιορτάσει τήν Ἀνάσταση μέ τόν ἀναστάντα Κύριο στόν οὐρανό!
 Προσπάθησα νά κρύψω τά δάκρυά μου ὅταν ἡ Ἄννα, τήν ἑ­πόμενη μέρα, Κυριακή τοῦ Πά­σχα, σάν ἄλ­λη μυροφόρα ἦρθε νά πεῖ στούς θαλάμους τοῦ Νοσοκομείου τό «Χρι­στός Ἀνέστη»! «Ἡ κηδεία τοῦ Ἀναστάση μου ἦ­ταν ἕνα πανηγύρι, τό πανηγύρι τῆς Λαμ­πρῆς! Κι ἐκεῖ­νος πόσο ἔ­λα­μπε…». Κι ἔφερε τά μύ­ρα τῆς ἀ­γάπης της αὐτή ἡ χριστιανή μά­να γιά νά τά προσφέρει καί σέ ἄλ­λες μάνες πού σήκωναν τόν σταυ­- ρό τους συνοδεύοντας τό ἄρρωστο παιδί τους μές στό Νοσο­κομεῖο τή μέρα τῆς Λαμ­πρῆς... Γιά νά μήν πάψει νά ἀντηχεῖ τό τραγούδι τῆς καρδιᾶς της: «Τίκ τάκ, τίκ τάκ, καρδούλα νά χτυ­πᾶς• τίκ τάκ, τίκ τάκ, νά ζῆς γιά νά ἀγα­πᾶς». Γιά νά φτάνει ὥς τήν πονεμένη γῆ μας ἡ ἐλπιδοφόρα φωνή τοῦ Ἀναστάση: «Ἀληθῶς Ἀνέστη ὁ Κύριος».

Β. Ἀ.
Παιδίατρος

 Στίς 6 Ἀπριλίου 2016, ἐπιστρέφοντας ἀπό τή Λειτουργία στήν ἐκ­κλη­σία τῆς ἐνορίας του, ὁ Ἰωάννης Νικολαΐδης κάθισε γιά λίγο στό γραφεῖο του καί καθώς δέν αἰσθανόταν καλά ξάπλωσε γιά λίγο στόν κανα­πέ. Σάν νά τόν πῆρε ὁ ὕπνος, καί ἡ ψυχή του πέταξε ὡσάν ἕνα κάτασπρο που­λί στόν οὐρανό, γιά ν’ ἀνταμώσει τόν ἀγαπημένο του Χριστό. Ἰδεώδεις οἱ τελευταῖες στιγμές, κα­θώς τίς εὐχόμαστε ὅλοι προσευχόμενοι: «Χριστιανὰ τὰ τέλη τῆς ζωῆς ἡμῶν, ἀνώδυνα, ἀνε- παίσχυντα, εἰρηνικά…». Ὄντας μακριά, δέν μπόρεσα νά παρευρεθῶ καί νά ψάλω ὅ­πως θά ἤθελα στήν ἐξόδιο Ἀκολουθία τοῦ ἀ­γαπη­μέ­νου μου φίλου, καί γι’ αὐ­τό χαράζω αὐτές τίς πρόχειρες ἀράδες πρός τιμήν του καί εἰς μνημόσυνον αἰώνιον.

 Ἐκφράζοντας ἐγκάρδια συλλυπητήρια στήν οἰκογένειά του, ἐπιθυμῶ νά συλλυπηθῶ καί τό περιοδικό «Ἀπολύτρωσις», ὅπου ἀπό χρόνια ὁ Γιάννης συνεργαζόταν μέ ποιήματα, διηγήματα, δοκίμια, σχόλια καί κριτικά ση­μειώ­μα­τα, κοντά στόν ἀλησμόνητο φίλο μας καθη­γητή Στέργιο Σάκκο.
 Γιά τόν φιλόλογο, τόν ποιητή καί κριτικό τῆς Χριστιανικῆς μας Λογοτεχνίας ἔγραψα παλαιότερα στήν «Ἀπολύτρωσι» (Μάρτιος 1999), καθώς καί τό 2001, προλογίζοντας τό βιβλίο του «Νεοελληνική Χριστιανική Λογοτεχνία - Προσεγγίσεις καί Ἀποτιμήσεις», πού εἶχε ἀφιερώσει «Στήν ἱερή μνήμη τοῦ Ἀλεξ. Παπαδιαμάντη». Σ’ αὐτό τό βιβλίο τῶν 206 σελίδων ὁ Ἰ. Ἀ. Ν. ἐκθέτει τίς ἰδέες του γιά τή σύγχρονη Χριστιανική λογοτεχνία μας, τά γνωρίσματα καί τόν σκοπό της, τά ὅριά της καί τίς χρονικές περιόδους, ὅπως τίς ἔ­βλε­πε. Ἐπίσης, ἐκεῖ μᾶς δίνει τά σπουδαιότερα ὀνόματα τῶν Χριστιανῶν Λογοτεχνῶν, ἀρχίζοντας ἀ­πό τόν Σολωμό καί φτάνοντας ὥς τίς μέρες μας.
  Ο Ἰ. Ἀ. Ν. ἦταν κραταιός φιλόλογος καί εἶχε βαθύτατη γνώση τῶν ἑλληνικῶν καί τῶν θεολογικῶν γραμμάτων, γι’ αὐτό καί τά βιβλί­α του (πρωτότυπα ἤ μεταφράσεις ἀπό τά ἀρ­χαῖα ἤ τά βυζαντινά κείμενα) εὐωδιάζουν ἑλ- ληνικότητα καί ὀρθόδοξη πνευματικότητα. Ὁ πεζογράφος, ποιητής καί κριτικός Ἰ. Ἀ. Ν. ἄνοιξε δρόμους μέ ὅλα τά βιβλία του, ἀπ’ ὅ­που ἡ πνευματική δροσιά καί χάρη τῆς τέχνης περνάει εὐεργετικά καί καλλιεργεῖ ὅλες τίς νεώτερες ἀγωνιζόμενες συνειδήσεις. Μακάρι ὁ Θεός νά δώσει νά βλαστήσουν οἱ σπόροι πού ἔριξε μέ τήν τέχνη του καί νά καρποφορήσουν σ’ ὅλους τους χώρους τῆς Ἑλληνορθοδοξίας!
 Σ’ ἕνα ἀπό τά τελευταῖα του ποιήματα ἔγραφε ὁ Γιάννης:
«Ὤ, μήν ἀργεῖς, σέ καρτερῶ μ’ ἀδημονία
γεμάτη προσδοκία τῶν Ἐθνῶν
καί τή δική μου!»
Καί δέν ἄργησε ἡ πρόσκληση καί ἡ ἄνωθεν ἐπίσκεψη.
Καλή Ἀνάσταση καί καλόν Παράδεισο, ἀγαπημένε μας ἀδελφέ Γιάννη!

Π.Β. Πάσχος

Ἦταν στ’ ἀλήθεια ἰδιαίτερη καί ξεχωριστή προσωπικότητα. Ὁ δη­μο­σιογράφος καί ἱστορικός Ἰωάννης Φιλήμων δίκαια καί πολύ εὔστοχα τήν εἶχε χαρακτηρίσει «ἐπιβλητικὴν καπετάνισσαν, πρὸ τῆς ὁ­ποίας ὁ ἄνανδρος ᾐσχύνετο καὶ ὁ ἀνδρεῖος ὑπεχώρει». Περί Μπουμπουλίνας ὁ λό­γος.

 Εἶχε μέσα στό αἷμα της τοῦ πατέρα της τόν ἡρωισμό, καθώς ὁ Σταυ­ριανός Πινότσης συμμετεῖχε στά Ὀρλωφικά καί γι᾽ αὐτό συνελήφθη. Ὁ ὑδραῖος πλοίαρχος ἀρρώστησε στίς φυλακές τῆς Κωνστα­ντινούπολης καί ἡ σύζυγός του Σκεύω Κοκκίνη τόν ἐπισκέφθηκε ἑτοιμόγεν­νη. Καί τελικά στίς 11 Μαΐου 1771 μέσα στή σκοτεινή φυ­λακή ἡ Λα­σκα­ρίνα πρωτοβλέπει τό φῶς τοῦ ἥ­λιου.
 Μεγαλώνει στίς Σπέτσες μαζί μέ τά ὀκτώ ἑτεροθαλῆ ἀδέλφια ἀπό τόν δεύτερο γάμο τῆς χήρας Σκεύως. Ἀπό πολύ νωρίς φαίνεται ὁ ἡγετικός της χαρακτήρας. Κινεῖται ὡς ἀρχηγός τῆς οἰκογένει­ας κι ἐπιβάλλεται ἀμέσως μέ τόν δυναμισμό της, μέ τήν ἀκαταμάχητη ἀποφασιστικότητά της.
 Αὐτή ἡ μελαχρινή κοπέλα μέ τήν ἀρχοντική κορμοστασιά παντρεύεται δύο φορές, στά 17 της καί στά 30, ἀλλά χηρεύει διπλά. Οἱ σύζυγοι σκοτώνονται σέ συγκρούσεις μέ πειρα­τές. Μένει, λοιπόν, ἡ Λασκαρίνα ἀπό τό 1811 χήρα μέ 6 παιδιά καί μέ τό ὄνομα τοῦ δεύτερου συζύγου Δη­μητρίου Μπούμπουλη πλέ­ον νά τή συνοδεύει. Στά χέρια της κρατᾶ μία τεράστια περιουσία σέ πλοῖα, ἀκίνητα ἀλλά καί μετρη­τά. Θά μποροῦσε νά σκεφτεῖ τά παιδιά της, τά ἀπαραίτητα γιά τήν ἐποχή προικιά, τήν τακτοποίησή τους. Κι ὅμως... αὐτή ἡ γενναία καρδιά ζοῦσε κι ἀνέπνεε γιά ἕνα καί μόνο σκο­πό: τήν ἐλευθερία τῆς Ἑλλάδας!
 Παράτολμη καί θαρραλέα, αὐξάνει τήν πε­ριουσία της μέ σωστή διαχείριση. Οἱ Ὀθωμανοί ἐποφθαλμιοῦν τόν πλοῦτο της καί γυρεύουν νά δημεύσουν τήν περιουσία της μέ τήν ἀληθινή κατηγορία ὅτι ὁ Μπούμπουλης εἶχε πολεμήσει μέ δικά του πλοῖα στό πλευρό τῶν Ρώσων ἐναντίον τῶν Τούρκων.
 Ἡ ἀτρόμητη Μπουμπουλίνα δέν εἶναι διατεθειμένη νά παραδώσει ὅσα προορίζονται γιά τήν ἐπανάσταση πού μέ τόση λαχτάρα ἑτοιμάζουν οἱ Ἕλληνες. Καταφθάνει στήν Κων­σταντινούπο­λη. Ζητᾶ πρῶτα προ­στασία ἀπό τόν ρῶσο πρέσβη. Ἡ Ρωσία ἀναγνωρίζει τήν προσ­φο­ρά τοῦ συζύγου καί παρέχει στή Μπουμπουλίνα ἕνα κτῆμα στήν Κριμαία νά ἀσφαλιστεῖ μέχρι νά περάσει ἡ τρικυμία.
Προτοῦ φύγει ἀπό τήν Πόλη ἡ τετραπέρατη Λασκαρίνα ἐξασφαλίζει συνάντηση μέ τή Βαλιδέ. Ἡ μητέρα τοῦ σουλτάνου ἐντυ­πω­σι­άζεται ἀπό τή δυναμική Ἑλληνίδα καί πείθει τόν γιό της νά προσ­τατεύσει μέ ἔγγραφο τήν περιουσία τῆς Μπουμπουλίνας!
 Αὐτή τήν περίοδο ἐντείνει τίς προετοιμασίες ἀγοράζοντας ὅπλα ἀπό λιμάνια τοῦ ἐξωτερικοῦ. Ὁλο­κλη­ρώνει μία κορβέτα 48 πή­- χεις! Αὐτή θά εἶναι ἡ ναυαρχίδα της. Ὡς γνήσια Ἑλληνίδα πού καμαρώνει γιά τή λαμπρή ἀρχαιοελληνική ἱ­στορία, τήν ὀνομάζει «Ἀ­γαμέμνων» καί τήν ἐξοπλίζει μέ 19 κανόνια! Τό πρῶτο ἑλληνικό πολεμικό πλοῖο! Τί κι ἄν ἔφτασαν καταγγελίες στήν Πύλη! Κατορθώνει δωροδοκώντας τόν τοῦρκο ἐπιθεωρητή νά συνεχίσει μέ πάθος τή ναυπήγηση.
Οἱ Σπέτσες εἶναι τό πρῶτο ἑλληνικό νησί πού κηρύσσει ἐπανάστα­ση στίς 3 Ἀπριλίου 1821. Ἡ κα­πε­τάνισσα ξεσηκώνει μέ λόγο καί μέ ἔργο, ἐμπνέει τά «γενναῖα παλληκάρια της», ὅπως συνήθιζε νά τά ἀποκαλεῖ, καί βά­ζει φωτιά στίς καρδιές τους. Δραστήρια καί φλογερή, δίνει ἁπλόχερα γιά τίς ἀνάγκες τῆς Ἐ­πανάστασης καί ξοδεύει σχεδόν ὅλη τήν περιουσία της μόλις στά δύο πρῶτα χρόνια! Συντηρεῖ πλοῖα, ἀλ­λά ἀναλαμβάνει οἰκονομικά καί τό πλήρωμα.
 Τό ὄνομά της εἶναι ἄρρηκτα συνδεδεμένο μέ τήν πολιορκία στό Ναύπλιο, ἐνῶ τό ψυχικό σθένος αὐτῆς τῆς Ἑλληνίδας φάνηκε καί στή μάχη τοῦ Ἄργους ὅπου ὁ γιός της σκοτώθηκε πολεμώντας γενναῖα. Πονᾶ ἡ μάνα βλέποντας τόν ἐχθρό νά ἀ­ποκεφαλίζει τόν Γιάννο της. Τό λα­κω­νικό μήνυμα πού ἔστειλε στήν προσωρινή Κυβέρνηση εἶναι ἀπόδειξη τοῦ μεγαλείου πού ἔκρυβε μέ­σα της αὐτή ἡ γυναίκα: «Ὁ γιός μου εἶναι νεκρός, ἀλλά τό Ἄργος ἔ­μεινε στά χέρια μας».
Βρισκόμαστε πλέον στά 1825. Ὁ ἐμφύλιος πόλεμος σπαράζει τούς Ἕλληνες. Ἡ Μπουμπουλίνα δια­μαρ­τύρεται γιά τήν ἄδικη φυλάκιση τοῦ Κολοκοτρώνη. Καί τότε ὑφίσταται κι αὐτή τίς συνέπειες... Τῆς ἀ­φαιροῦν τό κομμάτι γῆς πού τῆς εἶχαν παραχωρήσει τιμητικά στό Ἄργος γιά τίς ὑπηρεσίες της καί τήν ὑποχρεώνουν νά φύγει στίς Σπέτσες.
 Λειώνει ἡ καρδιά τῆς γενναίας καπετάνισσας. Τήν ὥρα πού ὁ Ἰ­μπραήμ ἀποβιβάζεται μέ νέες δυνάμεις καί ἀνακαταλαμβάνει τήν Πε­λοπόννησο, τήν ὥρα πού θά ἔπρεπε ὅλοι οἱ Ἕλληνες νά εἴμαστε ἑνωμένοι σάν μία γροθιά, ἡ ἀθεράπευτη διχόνοια πού μαστίζει τό ἔθνος μας φυλακίζει ἥρωες, ἐξορίζει πατριῶτες, σπέρνει διασπαστικά αἰσθήματα. Κι ὅμως ἡ ἑλληνική καρδιά της δέν βα­στᾶ. Παραμερίζει τήν πικρία κι ἑτοιμάζεται νά ἀναδιοργανώσει τίς δυνάμεις της καί νά συμ­μετάσχει στήν ἀπώθηση τοῦ Ἰμπραήμ. Δέν πρόφτασε ὅμως νά πραγματοποιήσει τό σχέδιό της.
 Στίς 22 Μαΐου τοῦ 1825 ἐξαγρι­ωμένοι ἄντρες ἀπό τήν οἰκογένεια Κούτση γυρεύουν πίσω τήν Εὐγενία Κούτση, μιά καί ἡ Μπουμπουλίνα πλέον δέν εἶχε περιουσία καί δέν ἤθελαν τόν γιό της Γεώργιο γιά γαμπρό. Ὕστερα ἀπό μία ἔν­τονη λογο­μα­χία, τό κακό δέν ἄργησε νά συμβεῖ. Ἕνα βόλι τήν ἔριξε νεκρή… Ἦ­ταν τυχαῖο; Ἦταν δολοφονία; Ἄ­γνωστο. Τό μόνο σίγουρο εἶναι πώς αὐτή ἡ λεοντόκαρδη ἡρωίδα πού ὁρμοῦσε ἄτρομη ἐνάντια στόν ἐχθρό διψώντας γιά λευτεριά χάθηκε τόσο ἄδικα ἀπό χέρι ἀδελφικό.
 Τό ἴδιο ἄδικο τέλος μέ τήν καπετάνισσά του εἶχε καί τό θρυλικό της πλοῖο… Οἱ ἀπόγονοι δώρισαν στό ἑλληνικό κράτος τό «Ἀγαμέμνων» γιά νά ἐνδυναμωθεῖ ὁ ἐλάχιστος ἑλ­­- ληνικός στόλος. Ὅταν ὅμως ὁ Μια­ούλης θέλησε νά ἀντιταχθεῖ στόν Καποδίστρια, ἀντέδρασε πυρπο­λών­τας τό πλοῖο τῆς Μπουμπου- λίνας! Ἡ σολωμική «διχόνοια ἡ δολε­ρή» ἔ­-δρα­σε καί πάλι καταστροφικά.
Μέσα στό συγκεχυμένο κλίμα τῆς ἐποχῆς μας πού μαστιζόμαστε ἀπό ἀλληλοκατηγο­ρί­ες, πού ὅλοι διεκδικοῦν ἡγεσίες καί πρωτεῖα δί­χως ἴχνος θυσίας, ἔρχεται ἡ μορφή τῆς Μπου­μπουλίνας νά μᾶς προβληματίσει. Ἔ­δωσε τά καράβια της, τήν περιουσία της ὅλη κι ἔμεινε κοινωνικά περιφρο­νημένη. Πρόσφερε τά παιδιά της θυσία γιά τήν πατρίδα καί ἦταν ἕτοιμη νά δώσει γιά τή λευτεριά μας καί τήν τελευταία σταγόνα τοῦ αἵματός της. Μόνο πού δέν τήν ἀφήσαμε νά θυσιαστεῖ σέ μία μάχη ἡρωικά. Κι ὅταν με­τά τόν θάνατό της ἔμεινε τό πλοῖο της νά συνε­χίζει τόν ἀγώνα τῆς κυρᾶς του, τό βυθίσανε κι αὐτό πάλι χέρια ἑλληνικά, γιά νά ἐπιβεβαιωθεῖ ἡ τραγικότητα τοῦ διχασμοῦ. Γιατί νά μή μᾶς διδάσκουν τά παραδείγματα ἀπό τήν ἱ­στορία;
Μία τέτοια ἡρωίδα ἀξίζει νά τήν προβάλλουμε ὡς πρότυπο φιλοπατρίας στίς νέες γενιές. Ὅσο σιωποῦ­με, δραστηριοποιοῦνται οἱ γείτονες καί τή διεκδικοῦν ὡς δική τους ἡρω­ί­δα. Στά σχολικά τους βιβλία κατατάσσουν τή Μπουμπουλίνα, καθώς καί τόν Κολοκοτρώ­νη καί τόν Μπότσαρη στούς φιλέλληνες δίπλα στόν λόρδο Βύρωνα! Κι ἐμεῖς τηροῦμε σιγήν ἰχθύος μπροστά σέ μία τέτοια παραχάραξη τῆς ἱστορίας! Ὡστόσο, κάθε σελίδα στήν πολυκύμαντη ζωή τῆς Μπουμπουλίνας βρον­το­φωνάζει πώς ἡ ἡρωίδα εἶχε καταγωγή, καρδιά καί συνείδηση ἑλληνική!

Ἀγγελική Τσιραμπίδου
Φιλόλογος

Ἀπολύτρωσις 71 (2016) 141-143

 Εἶναι πολύ παρήγορο, ἀλλά καί τιμητικό γιά τόν λαό μας, πού δέν ξεχνᾶ ποτέ τήν Πόλη του καί τόν αὐτοκράτορά του καί πού κάθε χρόνο, στίς 29 Μαΐου, τιμᾶ καί μνημονεύει μέ ἰδιαίτερη εὐλάβεια τούς μάρτυρες τῆς Ἅλωσης.
 Ἐκεῖνο ὅμως πού, ὅταν γίνεται, γίνεται κάπως δειλά καί συγκαλυμμένα, εἶναι ἡ ἀ­ναφορά στόν ρόλο πού ἔπαιξαν οἱ Δυτικοί σέ σχέση μέ τά λυγμικά γεγονότα τῆς πτώσης.
 Σέ ὅ,τι ἀφορᾶ στόν ρόλο τῶν Φράγκων, τά πράγματα εἶναι ἁπλά, ἀλλά, δυστυχῶς, ἀποσιωπῶνται σκοπίμως.
 Διακόσια πενήντα χρόνια πρίν ἀπό τήν Ἅλωση τῆς Πόλης, οἱ λεγόμενοι Σταυροφόροι -οἱ τότε δυτικές συμμαχικές δυνάμεις- ἀναδεικνύονται μέ τή δράση τους ὡς οἱ πλέον πολύτιμοι πρώ­ιμοι σύμμαχοι τῶν Τούρκων. Διότι, μέ τήν παρότρυνση καί τίς εὐλογίες τοῦ τότε πάπα καί μέ τό πρόσχημα τῆς ἀπελευθέρωσης τῶν Ἁγίων Τόπων, καταλύουν τή Ρωμανία/Βυζαντινή αὐτοκρα­τορία, ἐγκαθιστοῦν φράγκους ἡγεμόνες στά διάφορα τμήματά της, καταστρέφουν ὁλοσχερῶς τήν Κωνσταντινούπολη, τή λεηλατοῦν καί φορτώνουν στά καράβια τους ὅλα της τά τιμαλφῆ.
 Ὁ ἱστορικός Νικήτας Χωνιάτης, αὐτόπτης μάρτυρας τῆς λεηλασίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἀπό τούς σταυροφόρους τό 1204, περιγράφει λεπτομερῶς τήν καταστροφή καί τίς ἁρπαγές τῶν θησαυρῶν τῆς Βασιλεύουσας: «...Ἔβλεπε κανείς ὄχι μόνον τίς ἱερές εἰκόνες τοῦ Χριστοῦ νά θραύονται μέ ἀξίνες καί νά ρίπτονται στό χῶμα καί τά στολίδια τους νά ἀποσπῶνται χωρίς φειδώ καί προσοχή καί νά ρίχνονται στή φωτιά, ἀλλά καί τά σεπτά καί πανάγια σκεύη νά ἁρπάζονται μέ θράσος ἀπό τούς ναούς, νά ρίχνονται στή φωτιά καί νά παρέχονται στά ἐχθρικά στρατεύματα ὡς ἁπλός ἄργυρος καί χρυσός».
 Ἡ καθηγήτρια Βυζαντινῆς  Ἱστορίας στό Πανεπιστήμιο Ἀθηνῶν Ἀθηνᾶ Κόλια-Δερμιτζάκη, παρουσιάζοντας τόν ἀπολογισμό τῆς δραματικῆς αὐτῆς ἀπογύ­μνω­σης τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἀπό τούς θησαυρούς της, γράφει:
 «Ἡ Κωνσταντινούπολη ἄδειασε ἀπό κάθε πλοῦτο δημόσιο, ἰδιωτικό καί ἐκκλησιαστικό... Τεράστια ἀπώλεια γιά τήν τέ­χνη ἦταν ἡ καταστροφή σημαντικοῦ ἀριθμοῦ χάλκινων ἀγαλμάτων καί συμπλεγμάτων, τά ὁποῖα οἱ νέοι κύριοι τῆς Αὐτοκρατορίας τεμάχισαν καί ἔλιωσαν, γιά νά τά μετατρέψουν σέ νομίσματα». Του­τέστιν, τά ἱδρυτικά κεφά­λαια τῶν Τρα­πεζῶν τῶν σημερινῶν μας ἑταίρων.
  Ἀπό τότε ἡ Ρωμανία ποτέ δέν μπόρε­σε νά ξανασταθεῖ στά πόδια της.  Ἡ καταστροφή πού ὑπέστη στά 1204 ἀπό τούς φράγκους σταυροφόρους ἦταν τόσο μεγάλη πού, στήν κυριολεξία, τήν παρέλυσε ἐντελῶς.
 Ἔτσι λοιπόν, ὅταν οἱ Τοῦρκοι τό 1453 φτάνουν ἔξω ἀπό τά τείχη τῆς Κωνσταντινουπόλεως καί τήν πολιορκοῦν, δέν βρίσκονται πλέον ἀπέναντι σέ μία πανί­σχυρη αὐτοκρατορία, ἀλλά μπρο­στά σέ μία Πόλη ἀδύναμη καί ἀπομονωμένη.
 Ὅπως γίνεται κατανοητό, στήν πρα­γμα­τικότητα ἡ Ρωμανία δέν καταλύθηκε τό 1453 ἀπό τούς Τούρκους, ἀλλά τό 1204 ἀπό τά παποκίνητα δυτικά συμμαχικά στρατεύματα. Τό 1453 μέ τήν Ἅλωση τῆς Πόλης ζήσαμε ἁπλῶς τό τελευταῖο ἐπεισόδιο ἑνός πολυχρόνιου δράματος.
  Αὐτά τά πράγματα ἄς τά θυμόμαστε καλά, διότι μονάχα ἔτσι θά μποροῦμε νά ἑρμηνεύουμε σέ βάθος καί τά σημερινά καμώματα τῶν Δυτικῶν καί ἀναλόγως νά προφυλαγόμαστε.

Φώτης Μιχαήλ
Ἰατρός

Tό δικαστήριο αὐτό πραγματοποι­εῖται στή μαρτυρική μεγαλόνησο τῆς Κύπρου, τόν 13ο αἰώνα, τήν ἐποχή τῆς φο­- βερῆς λατινοκρατίας. Δύο παπικοί κήρυκες, ὁ Ἀνδρέας καί ὁ Ἠλίερμος, στέκονται μέ ἀλαζονεία καί ἰταμότητα μπρο­- στά στούς σεμνούς ὀρθόδοξους μοναχούς τῆς μονῆς Καντάρας. Στίς διάφορες θεολογικοῦ περιεχομένου ἐρωτήσεις τῶν παπικῶν οἱ ὀρθόδοξοι ἀπαντοῦν μέ ὕ­φος καί ἦθος πού ἁρμόζει στό σχῆμα τους. Στήν κρίσιμη ἐρώτηση «πῶς δὲ τὰς ἱερὰς μυσταγωγίας ἐκτελεῖτε;» δίνουν μέ ἁπλότητα τήν ἀπάντηση: «καθὼς παρέδωκαν ἡμῖν οἱ ἀπ’ ἀρχῆς αὐτόπται καὶ κήρυκες τοῦ Θεοῦ Λόγου καὶ μετ’ αὐτοὺς αἱ ἅγιαι καὶ οἰκουμενικαὶ συνοδοὶ τῶν ἁγίων καὶ θεοφόρων πατέρων». Χωρίς δισταγμό μάλιστα ὁμολογοῦν πώς τελοῦν τή θεία Κοινωνία μέ τόν ὀρθό­δο­ξο, πατροπαράδοτο τρόπο καί ὄχι κατά τήν τροποποίηση τῶν παπικῶν. Στήν εὐ­θεία ἐρώτηση τῶν ἀνακριτῶν τί πιστεύ­ουν γιά τούς παπικούς, οἱ ἅγιοι μοναχοί μέ παρρησία διακηρύσσουν ὅτι οἱ παπικοί ἔχουν παρεκκλίνει ἀπό τίς ἐντολές τοῦ Χριστοῦ καί τήν παράδο­ση τῆς Ἐκκλησίας.
 Οἱ γενναῖοι ὁμολογητές μοναχοί εἶ­ναι ὁ ἡγούμενος τῆς Μονῆς Ἰωάννης, οἱ μοναχοί Κόνων, Ἰερεμίας, Μᾶρ­κος, Θεόκτιστος, Κύριλλος, Βαρνάβας, Μάξιμος, Ἰωσήφ, Γερμανός, Θεόγνωτος, κα­θώς καί οἱ μοναχοί Γεράσιμος καί Γεννάδιος πού προέρχονταν ἀπό τή Μονή Μαχαι­ρᾶ. Γιά τή σθεναρή ὁμολογία τῆς ὀρθόδοξης πίστης οἱ δεκατρεῖς μοναχοί ὑπο- μένουν ἀπειλές καί βασανισμούς. Ὁ­δη­γοῦνται ἀπό τή λατινική-παπική ἐξ­ου­σία τῆς Κύπρου στίς φυλακές τῆς Λευκωσίας, ὅπου γιά τρία χρόνια ὑφίστανται μέ καρτερία ἀπερίγραπτα μαρτύρια. Ὁ ἀνίερος στόχος τῶν βασανιστῶν εἶναι ἡ ἀποκήρυξη τοῦ ὀρθόδοξου δόγματος. Οἱ ἅγιοι μοναχοί προτιμοῦν τόν θάνατο, παρά νά ἀλλοιώσουν, ἔστω καί στό ἐλάχιστο, τήν ἀτόφια ὀρθόδοξη πίστη τους. Μέσα στά ἀβάσταχτα βασανι­στή­ρια ἐγ­καταλείπει αὐτόν τόν κόσμο πρῶ­τος ὁ μοναχός Θεό- γνωτος. Οἱ ὑπόλοιποι θά λάβουν τό στεφάνι τοῦ μαρτυρίου μέ σκληρότερο τρόπο. Μετά ἀπό πίεση τοῦ δυτικοῦ ἱερατείου, ὁ κυβερνήτης τῆς Κύπρου διατάζει τόν βασανισμό καί τή θανάτωσή τους. Τούς ἀφαιροῦν βίαια τό ἱερό μοναχικό σχῆ­μα, τούς δένουν σέ ἄγρια ἄλογα, καί τούς σέρνουν πάνω στίς κοφτερές πέτρες τῆς κοίτης τοῦ ξερο­πό­ταμου Παδιαίου, χτυπώντας τους ταυτόχρονα μέ ραβδιά καί λιθοβολώντας τους.
 Τό μένος τῶν ἀλλοδόξων δέν ἡσυχάζει οὔτε μέ τόν φρικτό θάνατο τῶν μαρτύρων. Τά κατακομματιασμένα σώματα τῶν Ἁγίων τά ρίχνουν στίς φλόγες μεγάλης φωτιᾶς.
Μά δέν μποροῦν νά ἐξαλείψουν ἀ­πό τήν αἰωνιότητα τή θυσία πού εὐα­ρεστεῖ τόν δικαιοκρίτη Κύριο. Αὐτός στεφανώνει τούς γενναίους ἀγωνιστές τῆς ἀλήθειας μέ τριπλούς στεφάνους: τῶν Ὁσίων, τῶν Ὁμολογητῶν καί τῶν Μαρτύρων.
 Οἱ δεκατρεῖς μοναχοί τῆς Καντάρας μέ τό μαρτύριό τους, στίς 19 Μαΐου τοῦ 1231, στήριξαν τό φρόνημα τῶν ὀρ­θοδόξων Κυπρίων στήν ἑλληνορθόδοξη αὐτοσυνειδησία τους καί γιγάντωσαν τήν ἀντίσταση ἔναντι τῶν παράλογων ἀπαιτήσεων τῶν παπικῶν.
 Στίς ὄχθες τῆς κοίτης Πεδιαίου εἶ­ναι χτισμένο ἕνα πανέμορφο παρεκκλήσι πρός τιμήν τῶν 13 Ὁσιομαρτύρων τῆς Καντάρας. Ἡ διήγηση γιά τό μαρτύριό τους σώθηκε σέ δύο χειρό­γραφα. Τό πρῶτο χρονολογεῖται τόν 14ο αἰ­ώνα καί φυλάσσεται στήν Ἐ­θνική Βιβλιοθήκη τοῦ Παρισιοῦ, ἐνῶ τό δεύτερο γράφτηκε τό 1426 καί βρίσκεται στή Μαρκιανή Βιβλιοθήκη τῆς Βενετίας.
 Ἡ βαμμένη μέ αἷμα μαρτυρικό σελίδα στό συναξάρι τῆς 19ης Μαΐου διασαλπίζει τό μίσος τῶν παπικῶν ἔναντι τῶν ὀρθοδόξων, ἀλλά καί ὁριοθετεῖ τήν πορεία τῆς Ὀρ­θόδοξης Ἐκκλησίας στίς χαλεπές ἡμέρες κάθε ἐποχῆς καί τῆς δικῆς μας.

Ἰχνηλάτης

 Στή μελέτη «Εἰς τήν Ἀνάστασιν τοῦ Κυ­­ρίου» ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁ­γι­ο­ρεί­της διδάσκει ὅτι ὁ πιστός ὀφείλει νά με­τάσχει στή χαρά τῆς ἀναστάσεως μέ τρεῖς τρό­πους: Νά χαρεῖ μέ τόν Κύ­ριο, τόν ἀναστάντα Χριστό, νά χαρεῖ μέ τή μητέρα Του καί νά χαρεῖ μέ τό σῶμα του.
 Ὁ πρῶτος λόγος τοῦ Κυρίου μετά τήν ἀνάστασή του ἦταν τό «χαίρετε», διότι τό πέλαγος τῆς χαρᾶς κα­τέκλυσε τόν πρό ὀ­λίγου καταφρο­νεμένο Ἰησοῦ. Καθώς ἡ ἀν­­θρώπινη φύση τοῦ Λόγου τοῦ Θε­οῦ ὑ­πῆρξε τό «μεθόριο» ἀνάμεσα στόν Κτί­στη καί στά κτίσματα, μέ τήν ἀνάστασή του καθιστᾶ τόν ἑαυτό του ἀ­γωγό διά τοῦ ὁποίου διοχετεύει τή δόξα καί τή μα­κα­ρι­ότητα τῆς θεότητας στούς «μα­κα­ρί­ους ἀγγέλους καί στούς ἀν­θρώ­πους». Ὁ Κύ­ριος ἀγάπησε τόν ἄνθρω­πο καί τό ἀ­πέ­δει­ξε μέ τό Πάθος Του. Φυ­σι­κό ἰδί­ωμα τῆς ἀγάπης εἶναι «νά κοινοποιεῖ τά τῶν φίλων». Ἔτσι, καί ἡ χαρά πού κατέκλυσε τήν ἀν­θρώπινη φύση τοῦ Ἰησοῦ κατακλύ­ζει καί ὅσους Τόν ἀγαποῦν. Ἄλλωστε, εἶναι δίκαιο νά μετάσχει κανείς στή χαρά τῆς ἀναστά­σε­ως, ἐφόσον συμμετεῖχε στό Πά­θος, τονίζει ὁ ἅγιος Νικό­δημος.
 Ἡ Κυριακή τῆς Ἀναστάσεως, «ὁ ἥ­λιος τῶν ἀστέρων», ἡ «βασιλὶς τῶν ἡμε­ρῶν», ἀποτελεῖ πηγή χα­ρᾶς γι᾽ αὐ­τόν πού ἀγα­πᾶ τόν Κύ­ριο. Καί μάλιστα, ὅ­ποιος δέν συγχαίρει μέ τόν Ἰησοῦ τήν ἡ­μέρα αὐτή εἶναι «ξένος» καί «ἀλ­λό­τρι­ος» τοῦ Χρι­στοῦ. Ἡ χαρά τῆς Ἀνά­στασης ἀ­ποδεικνύει τήν πίστη.
 Ὁ πιστός ὀφείλει νά συγχαί­ρει τήν ἡ­μέρα τῆς Ἀνάστασης καί μέ τή μητέρα τοῦ Κυρίου. Ἡ χαρά τῆς Θε­ο­τό­κου εἶναι τόσο με­γάλη ὅσο με­γάλη ὑπῆρξε ἡ θλίψη της στά Πάθη τοῦ Υἱοῦ της. Ὁ μεγά­λος πό­νος της πηγάζει ἀπό τή με­γάλη ἀγάπη γιά τόν μο­νογενῆ της Υἱό, καί ἡ με­γά­λη ἀγάπη γεννᾶ τήν ἄμε­τρη χαρά τήν ἡμέρα τῆς Ἀ­ναστάσεως. Συγχαίρου, λοι­­­πόν, προτρέπει ὁ ἅγιος Νι­κό­δημος τόν πιστό, μέ τή Δέ­σ­ποι­- να τοῦ οὐρα­νοῦ καί τῆς γῆς, πού εἶναι τό δο­χεῖο τῆς χαρᾶς, διό­τι σέ αὐτήν δόθηκε ἡ χαρά πρίν ἀκόμη ἀ­πό τήν Ἀνάσταση, τήν ἡμέρα τοῦ Εὐ­αγγε­λισμοῦ της.
 Ὀφείλει ὅμως νά χαίρει ἐπίσης ὁ πι­­στός τήν ἡμέρα τῆς Ἀναστάσεως, δι­ότι μέ τήν ἀνά­σταση τοῦ Κυρίου, τό σῶ­μα του, πού εἶναι «γῆ καὶ σποδός», συνδο­ξά­ζε­ται μέ τό σῶ­μα τοῦ ἀναστάντος Κυρίου. Τό γεγο­νός αὐτό ἀφήνει ἄφωνη κά­θε γλῶσσα καί ἐκ­πλήττει κάθε νοῦ. Ἀκόμη καί ὅταν θλί­βε­σαι νά χαί­ρεσαι, προ­τρέ­πει ὁ ἅγιος πατέ­­ρας, νά πλουτίζεις μέ τή φτώ­χια σου, νά εὐ­φραί- νεσαι μέ τίς ὅ­ποιες δυ­στυχίες σου. Διότι ὅσο μεγα­λύτερες θλί­ψεις γευθεῖς, τό­σο ἐνδο­ξό­τερη ἀνάσταση θά λά­βεις. Πό­σα ἐφηῦρε ἡ ἀγάπη τοῦ γλυκυτάτου Ἰησοῦ προκει­μένου νά εὐεργετήσει τό πλάσμα Του!

Ἀπόδοση Δ. Καλογεράκη

Ἀπολύτρωσις 71 (2016) 134

 Γιορτάζουμε καί πανηγυρίζουμε οἱ χρι­στια­νοί αὐτή τήν περίοδο τό μεγαλύτερο γε­γονός στήν ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητας, τήν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ.
 Ὁ Χριστός πέθανε, ἀλλά δέν μπόρεσε ὁ Ἅ­δης νά τόν κρατήσει δέσμιό του. Τρεῖς ἡμέ­ρες μετά τόν θάνατό του ἀνέστη ἀπό τούς νεκρούς. Οἱ ἄπιστοι βέβαια χλευάζουν τήν πίστη μας στήν ἀνάστασή του. Τήν χλευά­ζουν διότι θά τούς συνέφερε νά μήν ἀνα­σταινόταν ὁ Κύριος, νά μήν ἦταν ἀλήθεια ὅσα εἶπε. Διότι ἡ ἀνάσταση ἀποδεικνύει ὅτι ὁ Ἰη­σοῦς εἶναι ὁ αἰώνιος καί παντοδύναμος καί ἀ­διά­ψευστος Θεός. Ὅμως ὁ Χριστός ἀνα­στή­θη­κε. Καί εἶναι βέβαιο ὅτι ἀνα­στή­θη­κε, διότι ὑπάρχουν γιά τήν ἀνάστασή του πολλές καί ἔγκυρες μαρτυρίες.
 Λέει ὁ εὐαγγελιστής Λουκᾶς στήν ἀρχή τῶν Πράξεων ὅτι ἀφοῦ ἀναστήθηκε, ὁ Κύριος, ἐμφα­νιζόταν στούς μαθητές του ἐπί 40 ἡμέρες «συνα­λιζόμενος αὐτοῖς» (Πρξ 1,3-4). Ὄχι ἁπλῶς τούς ἐμφανιζόταν, ἀλλά ἔφαγε καί ἤπιε μαζί τους. Αὐ­τό σημαίνει ἡ μετοχή «συναλιζόμενος». Ἐμ­φανί­σθηκε πρωί καί με­σημέρι. Ποτέ δέν ἐμφανί­σθηκε βράδυ. Ἐμφα­νίσθηκε σέ ἕνα, σέ δύο, σέ ἑπτά, σέ δέκα, σέ ἕνδεκα, σέ πεντακόσιους. Καί γράφει ὁ ἀπόστολος Παῦλος στούς Κορινθίους ὅτι πολλοί ἀπ’ αὐτούς τούς πεντακόσιους, πού τόν εἶδαν καί τόν ψηλάφησαν, ζοῦν ἀκόμη (βλ. Α´ Κο 15,6). Εἶναι σάν νά τούς λέει: «Πηγαίνετε νά τούς ρωτήσετε».
 Πόσο πειστικές ἦταν αὐτές οἱ ἐμφανίσεις τοῦ ἀναστημένου Ἰησοῦ φαίνεται ἀπό τό γεγονός ὅτι αὐτοί πού τόν εἶδαν, οἱ μαθητές του, κήρυξαν τήν ἀνάστασή του σ’ ὅλο τόν κόσμο. Καί ὄχι μόνο τήν κήρυξαν καί τήν διατράνωσαν ἀλλά πλήρωσαν γι’ αὐτό τό κήρυγμά τους μέ τήν ἴδια τήν ζωή τους, μέ τό αἷμα τους.
 Ὁρισμένοι βέβαια θά ποῦν ὅτι εἶ­ναι πολλοί αὐ­τοί πού ὑπερασπίζονται μέ τό αἷμα τους τήν σα­θρή ἰδεολογία τους. Καί πράγματι οἱ αἰῶνες ἔχουν νά ἐπιδείξουν πολλούς τέτοιους μάρ­τυ­ρες πού θυσιάσθηκαν γιά τά μά­ται­α «πι­στεύω» τους. Ἄλλο ὡστόσο ἡ ἰδεολογία καί ἄλλο τά γεγονότα. Ἡ ἰδεολογία ἔχει σχέση μέ τόν νοῦ καί ὁ νοῦς μπορεῖ νά πλανηθεῖ, τά γεγονότα ὅμως ἔχουν σχέ­ση μέ τίς αἰσθήσεις καί οἱ αἰσθήσεις δέν πλανῶνται. Δέν πεθαίνει ποτέ κανείς γιά ἕνα τέτοιο παραμύθι. Κι ὅμως γι’ αὐτό τό «παρα­μύθι» πέθαναν μέ μαρτυρικό θάνατο πολλοί, πάρα πολλοί ἀπό τούς μαθη­τές τοῦ Κυρίου.
 Ἀλλά τί σημαίνει ἡ ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ γιά μᾶς; Σημαίνει ὅτι ἡ τρα­γω­δία μας ἔλαβε τέλος. Καί ἡ πιό με­γάλη τραγωδία τοῦ ἀνθρώπου, ἡ πιό φοβερή, εἶναι ὁ θάνατος. Ὁ θάνατος λοιπόν μέ τήν ἀνάστασή Του συνε­τρί­βη, δέν ἔχει πλέον ἐξουσία καί ἰσχύ. Μπορεῖ γιά ἕνα διάστημα νά βασιλεύ­ει ἀκόμη, μπορεῖ νά πεθαίνουμε -καί θά πεθάνουμε ὅλοι οἱ ἄνθρωποι μέχρι τόν τελευταῖο (βλ. Ἑβ 9,27)-, ἀλλά δέν θά πεθάνουμε γιά πάν­τα. Τελείωσε αὐτή ἡ ἱστορία. Ὁ θάνατος δέν μπορεῖ νά μᾶς κρατήσει πλέον στά δεσμά του, ὅπως δέν κράτησε καί τόν Κύριό μας. Καί ἀφοῦ ὁ Χριστός εἶναι ἡ κεφαλή μας, καί ἀφοῦ ἀνέστη ἡ κεφα­λή, θά ἀναστηθεῖ καί τό σῶμα του, θά ἀναστηθοῦμε κι ἐμεῖς.
 Λοιπόν, ὅπως θά ἔλεγε ὁ ἅγιος Αὐ­γου­στῖνος, ὅσοι πενθεῖτε, ὅσοι κλαύσα­τε δικούς σας -καί ποιός δέν ἔχει κλαύ­- ­σει στήν ζωή του δικό του ἄνθρωπο;- σκουπίστε τά δάκρυά σας. Ὁ τάφος δέν εἶναι τό τέρμα. Ὁ τάφος εἶναι ἡ ἀρχή μιᾶς καινούργιας ζωῆς, πού θά ὁλο­κλη­ρωθεῖ καί θά φανεῖ ἔνδοξη κα­τά τήν Δευτέρα Παρουσία τοῦ Κυρίου, ὅταν θά δοῦμε καί πάλι τούς ἀγαπη­τούς μας.
 Ὅσοι ἀντιμετωπίζετε ἀδιέξοδα, ὅσοι βρίσκεσθε μπροστά σέ δυσκολίες ἀξε­πέ­ραστες, θάρρος! Τίποτε δέν εἶναι πιό ἀ­διέξοδο ἀπό τό ἀδιέξοδο τοῦ τάφου. Ὅμως ὁ τάφος τοῦ Χριστοῦ ὁ ὁλό­φω­τος, ὅπως φωτίζει καί ὅλους τούς ὑπό­λοιπους τάφους, φωτίζει καί τά ἀδιέ­ξο- δά μας, ρίχνει φῶς ἄπλετο ἐκεῖ πού μόνο σκοτάδι ὑπάρχει.
 Ὅσοι ἀγωνίζεσθε πνευματικά, εὐ­φρανθεῖτε! Ἀναστήθηκε ἐκεῖνος πού ἑ­τοιμάζει στεφάνι νίκης γιά σᾶς. Μό­νο νά ἀγωνισθεῖτε μέχρι τέλους, ἔτσι λέει: «Γίνου πιστὸς ἄχρι θανάτου, καὶ δώσω σοι τὸν στέφανον τῆς ζωῆς» (Ἀπ 2,10), τό στεφάνι πού εἶναι καμω­μένο ἀπό ζω­ή. Ἔχει νόημα ὁ ἀγώνας, ἔχει νόημα τό νά κοπιάζουμε καί νά ἀντιστεκόμαστε στήν ἁμαρτία, στόν Σατανᾶ. Ἔχει νόη­μα ἀκόμη καί τό νά ματώνουμε πάνω στήν προσπάθεια. Ὁ Ἀναστημένος στέ­κει μπροστά μας καί μᾶς περιμένει θρι­αμβευτές.
 Ἀλλά καί ὅσοι εἴμαστε ἁμαρτωλοί, θάρρος! Ἀναστήθηκε ἐκεῖνος ὁ ὁ­ποῖος ἔγινε «ἱλασμὸς περὶ τῶν ἁμαρ­τιῶν ἡ­μῶν» (Α´ Ἰω 2,2) μέ τό αἷμα του, καί μέ τήν ἀνάστασή του μᾶς δικαιώνει (βλ. Ρω 4,25) καί μᾶς ἀνεβάζει στόν οὐρανό καί μᾶς κάνει σύνθρονους τοῦ Θεοῦ. Ἀρκεῖ νά προσπαθήσουμε, ὥστε μέ τήν με­τά­νοιά μας νά φανοῦμε ἀντάξιοι αὐ­τοῦ τοῦ δώρου, αὐτοῦ τοῦ χαρίσματος.
Εὐφρανθεῖτε ὅλοι οἱ Χριστιανοί! Ὅ­λοι νά εὐφρανθοῦμε. Σήμερα εἶναι ἡμέρα χαρᾶς, πανηγύρεως, σήμερα γιορτάζει ὁ οὐρανός καί θριαμβεύει ἡ γῆ.
 Ὁ Χριστός ἀνέστη, ἀδελφοί!

Εὐάγγελος Ἀλ. Δάκας

Ἀπολύτρωσις 71 (2016) 132-133